12 symptomen van een zieke vis en wat te doen

Er zijn veel klinische verschijnselen die wijzen op ziekte bij aquariumvissen, of het nu tropische of koudwatervissen zijn. Hier vertellen we je er alles over.
12 symptomen van een zieke vis en wat te doen
Samuel Sanchez

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Samuel Sanchez.

Laatste update: 22 december, 2022

Aan veel symptomen kun je zien dat een vis ziek is. Elke eigenaar moet ze serieus nemen en niet over het hoofd zien, anders kunnen ook de andere leden van het aquarium bedreigd worden. Bedenk dat een aquarium een klein ecosysteem is, dus het is heel gemakkelijk voor ziekten en chemische onevenwichtigheden om zich snel te verspreiden. Ontdek hoe je een zieke vis kunt herkennen in dit artikel.

De levensverwachting van typische tropische vissen is niet erg hoog (3-5 jaar), maar dat betekent niet dat je hun dood of gebrek aan levenskwaliteit als normaal moet behandelen. Een dier bezitten is geen spel, dus een bezoek aan een specialist is essentieel bij verontrustende verschijnselen. Blijf lezen om 12 symptomen van een zieke vis te weten te komen, en wat je in elk geval moet doen.

12 symptomen van een zieke vis en wat te doen

1. De vis eet niet

Omnivore tropische vissen eten in hun natuurlijke omgeving een groot deel van de dag en daarom is het meestal aan te bevelen dat eigenaars om de 12 uur voedsel op het oppervlak van het aquarium uitdelen. Een van de eerste tekenen dat een vis ziek is, is dat hij ophoudt met eten, want dit heeft biologisch geen zin.

In deze gevallen is het waarschijnlijk dat je je vis overvoed hebt en dit veroorzaakt een opgeblazen buik en andere problemen. Onthoud dat de gouden regel is dat je ze niet meer voedsel geeft dan ze in 2-3 minuten kunnen verorberen, en maximaal twee keer per dag. Als je overdrijft zakt het voedsel naar de bodem en ontstaan er mogelijk dodelijke chemische onevenwichtigheden in het water.

Deze algemene regel geldt voor omnivore vissen, want grote carnivore vissen kunnen aanzienlijk langer zonder voedsel.

2. Zijwaarts zwemmen

Zijwaarts zwemmen is een maladaptief gedragspatroon bij vissen, want daardoor verliezen ze hun gezichtsveld, mobiliteit en doeltreffendheid om zich in de bak te verplaatsen. Daarom is een vis die zijwaarts en spasmodisch beweegt altijd een teken dat hij ziek is.

Dit klinische teken is meestal te wijten aan een defect van de zwemblaas, het orgaan dat vissen in staat stelt gassen met de omgeving uit te wisselen en hun drijfvermogen te vergroten of te verkleinen.

De ontsteking van het weefsel van deze structuur komt vrij vaak voor bij goudvissen (Carassius auratus) en vraagt altijd om veterinaire aandacht.

Ontsteking van de zwemblaas veroorzaakt 44% van de bezoeken aan de dierenarts bij goudvissen.

Een vis

3. Moeite met ademhalen aan de oppervlakte

Dit symptoom wijst er niet zozeer op dat een vis ziek is, maar toont aan dat er een probleem is op chemisch niveau in het aquarium. De juiste hoeveelheid opgeloste zuurstof in het water is essentieel voor de vissen in de bak en ze zullen aan het oppervlak beginnen te hijgen als er niet genoeg concentratie van dit gas is. Dit kan komen door te hoge temperaturen, overpopulatie, en chemische wanverhoudingen.

In deze gevallen is het nodig een beluchter te plaatsen. Als het symptoom aanhoudt, voer dan een preventieve waterverversing uit.

4. De vis raakt geïsoleerd

Sommige tropische vissen (zoals zebravissen, neontetra’s, of bepaalde barbelen) vormen scholen die kunnen variëren van zes tot tientallen vissen. Als een exemplaar van deze soorten ziek is, zondert hij zich af. Hij blijft uit de buurt van de kern van activiteit. Het is het beste om ze van elkaar te scheiden en in een “ziekenhuis”-bak te plaatsen tot je ontdekt wat er mis mee is.

5. Het heeft één oog dat uitsteekt

Klinisch heet deze aandoening exophthalmie. Het kan unilateraal zijn (één oog aantasten) of bilateraal (beide ogen aantasten). Het wordt veroorzaakt door direct letsel, chemische onevenwichtigheden in het water, en vochtophoping in het lichaam van het dier. Dit symptoom wijst erop dat de vis erg ziek is (of door anderen in het aquarium wordt aangevallen), dus het vereist onmiddellijke aandacht.

6. De schubben staan omhoog

Ook dit teken heeft een speciale naam, en staat bekend als waterzucht. Bij deze toestand zwelt het lichaam van de vis op, de schubben staan omhoog, en geven het uiterlijk van borstelig te zijn. Het is een veelvoorkomende aandoening bij goudvissen, omdat ze door hun eironde vorm gemakkelijk te herkennen zijn.

De ophoping van vloeistoffen of stoffen kan het gevolg zijn van een infectie. Het kan echter ook veroorzaakt worden door een verstoring van het evenwicht in de homeostase van de vis door chemische veranderingen, of een intestinale impactie. Helaas wijzen omhoogstaande schubben erop dat het dier niet lang meer te leven heeft.

7. Het dier heeft witte vlekken op zijn lichaam

De ciliate protozoan Ichthyophthirius multifiliis (Spaanse link) veroorzaakt de ziekte die in aquaria bekend staat als witte vlek. Deze ziekteverwekker bevindt zich op de huid van de geïnfecteerde vis en begint zijn cyclus door een zichtbare witachtige cyste te vormen. Vandaar de naam van de ziekte. Het is een zeer besmettelijke aandoening die zich snel verspreidt.

Bij vissen die thermische veranderingen verdragen, is het aan te bevelen de temperatuur van het aquarium te verhogen tot 30° C (86° F), want de parasiet sterft en de cystes vallen er onder deze omstandigheden af. Het is ook nodig antiparasitaire oplossingen te kopen en die in het hele aquarium aan te brengen voor de vissen sterven.

Een zieke vis

8. Hij maakt schokkerige bewegingen

Een ander symptoom van een zieke vis is dat hij zich schokkerig tegen voorwerpen in het aquarium wrijft, iets dat flitsen genoemd wordt. Dit is meestal een aanwijzing dat het dier besmet is met een huidpathogeen, zoals een ankerworm van het geslacht Lernaea. Bekijk zijn huid en schubben goed en ga naar de dierenarts als het gedrag aanhoudt.

Flitsen is de enige manier waarop de vis kan krabben.

9. De vis heeft slijm opgehoopt op zijn lichaam

Alle vissen hebben een dunne slijmlaag die hun lichaam bedekt. Dit helpt hen om met weinig weerstand in het water te zwemmen. Als de vis door bepaalde soorten bacteriën geïnfecteerd is, wordt dit slijm veel ondoorzichtiger en duidelijker. Dit teken geeft aan dat het dier erg ziek is en waarschijnlijk nog maar weinig tijd te leven heeft.

10. Hij blijft op de bodem van het aquarium

Een oppervlaktevis die op de bodem van de bak blijft, is ofwel erg ziek ofwel aan het rusten. Als dit gedrag aanhoudt, ga dan naar een dierenarts. Waarschijnlijk is je aquarium niet goed ingesteld wat chemicaliën betreft, of het dier lijdt aan een infectie.

11. Verkleurde kieuwen

Dit symptoom dat aangeeft dat een vis ziek is, is niet gemakkelijk met het blote oog te zien, maar helaas wordt het heel duidelijk als het dier al gestorven is. De kieuwen van een gezond dier zijn sterk gevasculariseerd en er stroomt voortdurend bloed doorheen. Daardoor hebben ze een sterk rode kleur.

Kieuwverkleuring kan een aanwijzing zijn van bloedingen elders in het lichaam, parasitaire aantasting, ondervoeding, en vele andere dingen. Hoe dan ook, het wijst er altijd op dat er iets mis is met het lichaam van de vis.

12. De vis heeft gescheurde vinnen

Deze aandoening staat bekend als vinrot. Het is een uiterst veelvoorkomende ziekte in huisaquaria en wordt veroorzaakt door bacteriële en schimmelinfecties, hoewel de hoofdverdachte altijd Pseudomonas fluorescens is. De infectie wordt veroorzaakt door overbevolking, slechte watercondities, of onjuiste huisvesting (zoals kommen).

Deze aandoening vereist behandeling van het water met antibiotica, antischimmelmiddelen of een mengsel van beide.

Een vis wordt behandeld

De symptomen van een zieke vis zijn veel en gevarieerd. Isoleren is altijd de eerste stap, en daarna is naar de dierenarts brengen in bijna alle gevallen het meest aangewezen. Soms is het nodig om het hele aquarium tegelijk te behandelen, want de meeste infecties bij deze dieren zijn erg besmettelijk.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Zamora, J. C., Miranda, A. P., Sevilla, M. V. Á., Peinado, C. L., & Gómez, J. B. La transposición didáctica del funcionamiento hidrostático de un órgano complejo: la vejiga natatoria de los peces. Didáctica de las Ciencias Experimentales y Sociales, (27).
  • Obregón, D. A. A. (2005). El Ichthyophtirius Multifiliis y la dosificacion para combatirlo. REDVET. Revista Electrónica de Veterinaria, 6(3).

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.