10 curiositeiten over motten

Er zijn veel curiositeiten over motten en het zijn niet de vervelende wezentjes die we denken dat ze zijn!
10 curiositeiten over motten
Samuel Sanchez

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Samuel Sanchez.

Laatste update: 22 december, 2022

Er zijn veel curiositeiten over motten, maar ze hebben bij de algemene bevolking meestal een slechte reputatie omdat ze ‘kleren eten’ en dingen vernielen. Niets is minder waar, want de meeste harige Lepidoptera die we ‘s nachts door de lucht zien zweven zijn volkomen ongevaarlijk voor mensen en hun bezittingen.

Motten worden vaak overschaduwd door vlinders, maar ze zijn in werkelijkheid veel talrijker en gevarieerder dan vlinders. Deze keer geven we deze schattige en pluizige Lepidoptera de aandacht die ze verdienen. Lees verder en ontdek de interessantste curiositeiten over motten!

10 curiositeiten over motten

1. Motten zijn veel talrijker dan vlinders

In de eerste plaats moeten we deze dieren taxonomisch indelen. Motten zijn Lepidoptera (orde Lepidoptera) en delen een taxon met vlinders, dat alle soorten vertegenwoordigt die niet als “echte vlinders” kunnen worden ingedeeld.

De groep motten is parafyletisch. Dat wil zeggen, ze omvat vertegenwoordigers met een gemeenschappelijke voorouder, maar andere die ook verwant zijn in aparte groepen (vlinders) worden ‘weggelaten’. Hoe het ook zij, er zijn wereldwijd ongeveer 180.000 soorten Lepidoptera en 160.000 daarvan zijn nachtvlinders.

Motten zijn in de taxonomie veel talrijker dan vlinders. Ze overtreffen ze met een verhouding van 9 tot 1.

2. De verschillen tussen de twee dieren zijn duidelijk

Het onderscheid tussen mot en vlinder is niet alleen genetisch. Zoals aangegeven op de website Library of Congress (Engelse link) kunnen enkele taxonomische sleutels gevolgd worden om ze te onderscheiden:

  • Vlinders hebben de neiging hun vleugels verticaal samen te vouwen als ze stilzitten. Daardoor blijft hun achterlijf in het zicht. De motten daarentegen poseren ze op hun buikstreek, alsof het een tent is.
  • Motten hebben een frénule die hun voor- en achtervleugels bij elkaar houdt. Vlinders hebben deze structuur niet.
  • De meeste vlinders zijn overdag actief, terwijl motten ‘s nachts actief zijn.
  • Als ze zich verpoppen, vormen de motlarven zijdeachtige cocons. De larven van vlinders daarentegen zijn ingesloten in een pop, een verhard en glad bouwsel zonder zijde.
Nachtmot op tak

3. Een complete metamorfose

Om de levenscyclus van deze ongewervelde dieren te illustreren kiezen we de beroemde zijderups (Bombyx mori). Na het leggen van eitjes komen de larven van de soort na 14 dagen uit het ei. Ze beginnen dan onophoudelijk plantaardig materiaal op te nemen, in dit geval moerbeibladeren.

In hun eerste 6 levensdagen maken ze 4 opeenvolgende vervellingen door. Ze bereiken in het laatste larvenstadium een grootte van 8 centimeter.

Na het verorberen van al het plantaardig materiaal dat hun lichaam hen toestaat, verpoppen de larven zich 10 dagen na hun geboorte en worden in een cocon ingesloten.

Hierin besteden ze hun energie aan de omvorming tot een gevleugelde volwassene. Die komt na ongeveer 2 weken te voorschijn. In totaal duurt de hele cyclus iets minder dan een maand om te voltooien.

De meeste volwassen exemplaren leven een of twee weken, net lang genoeg om zich voort te planten.

4. De levensduur van volwassen motten is erg kort

Het is niet mogelijk om te generaliseren wat de ecologie van de motten betreft. Er zullen namelijk altijd uitzonderingen zijn onder de 16.000 beschreven soorten. Maar families als de hierboven genoemde Bombycidae trekken de aandacht.

Dat komt omdat hun volwassen exemplaren geatrofieerde orale mechanismen hebben en niet in staat zijn zich te voeden vanaf het moment dat ze de cocon verlaten tot ze sterven. Met andere woorden, ze leven alleen om zich voort te planten.

De soorten die zich in hun volwassen fase wel voeden, kunnen hooguit nectar of plantaardige vloeistoffen opslurpen.

5. Ze waren er eerder dan de vlinders op aarde!

De volgende van de curiositeiten over motten gaan over de geschiedenis. Als we naar de biologische boom van de Lepidoptera kijken, zien we dat motten er eerder waren dan vlinders.

Daarnaast hebben ze meer voorouderlijke trekken behouden. Fossielen van deze groep zijn gevonden van 190 miljoen jaar geleden en zijn het levende bewijs van co-evolutie tussen soorten.

Veel soorten motten zijn geëvolueerd naast de soorten waarmee ze zich voeden, en profiteren (of niet) van elkaar in het proces.

6. Motten zijn er in alle maten

Door de grote verscheidenheid aan soorten die er bestaan, zouden we verwachten dat motten er in veel verschillende maten en kleuren zijn – en dat is ook zo!

De grootste soort is de atlasvlinder (Attacus atlas), met een lengte met uitgestrekte vleugels van maximaal 24 centimeter en een oppervlakte van 160 vierkante centimeter. Aan de andere kant van de medaille hebben we de Maya Stigmella, die maar 1,2 millimeter groot is.

Alle motten hebben echter een gemeenschappelijke lichaamsbouw: ze hebben een kop, borststuk, een achterlijf en functionele vleugels. Ze hebben 3 paar poten en onderscheiden zich van de rest van de insecten door de aanwezigheid van schubben die hun lichaam, vooral de vleugels, bedekken.

Zoals we al zeiden, verschillen ze van vlinders vooral door de schikking van hun vleugelstructuren.

7. Het dier met het beste gehoor ter wereld is een mot

Een van de meest spraakmakende curiositeiten over motten gaat over hun hoorvermogen. Volgens de website earthsky.org (Engelse link) gaat de prijs voor geluidsscherpte naar Galleria mellonella (de grote wasmot), die in staat is geluiden tot 3000 kHz waar te nemen.

Bij mensen ligt deze grens op 20 kHz. Dit is voor zover bekend op dit moment de diersoort met het beste auditieve vermogen op aarde.

Hoewel niet bekend is wat deze superkracht veroorzaakt, wordt aangenomen dat deze mot zo’n specifiek communicatiesysteem ontwikkeld heeft om onopgemerkt te blijven door zijn grootste predator: de vleermuis.

8. Sommige motten zijn uitstekende bestuivers

We denken meestal aan vlinders als we het over bestuiving hebben, maar de waarheid is dat motten hetzelfde werk doen, en vaak een nog belangrijker werk. Hoewel ze ‘s nachts tevoorschijn komen, gaan veel soorten van bloem naar bloem om nectar op te zuigen.

Doordat het lichaam van een mot vol haren zit, blijft stuifmeel van planten gemakkelijk aan zijn lichaam kleven. Daardoor is bevruchting mogelijk op het moment dat ze op nieuwe bloemen landen.

9. Veel motten eten niet, maar ze worden wel gegeten

Veel volwassen motten leven zonder enige vorm van voedsel tot zich te nemen en bestaan alleen om zich voort te planten. Dat betekent echter niet dat ze niet nuttig zijn voor de voedselketen.

Vogels, insecten, amfibieën, reptielen en kleine zoogdieren voeden zich met deze Lepidoptera. Ze zijn namelijk een uitstekende bron van gemakkelijk toegankelijke eiwitten en vetten. In sommige culturen worden motten ook door mensen gegeten.

Mot op stengel

10. Heel weinig motten zijn schadelijk

Als laatste van onze curiositeiten over motten willen we benadrukken dat de overgrote meerderheid ervan geen problemen voor de mens oplevert. Slechts enkele exemplaren van de familie Tineidae zijn in staat zich in hun larvenstadium met stoffen zoals kleding te voeden, maar de volwassen motten eten niet eens.

Als je een grote, bruine mot tussen je kleren ziet, zoekt hij hoogstwaarschijnlijk gewoon een donkere, vochtige plek om te rusten tot de avond valt. Je kunt hem wegjagen of hem voorzichtig het huis uit zetten, maar een eind aan zijn leven maken heeft geen zin.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.



Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.