9 dieren die door hun huid ademen

Er zijn verschillende soorten ademhaling. Een daarvan is de huidademhaling. Maak in dit artikel kennis met enkele dieren die via hun huid ademen.

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Samuel Sanchez.

Laatste update: 05 november, 2021

De ademhaling is een van de belangrijkste functies die dierlijke organismen uitvoeren, want op deze manier (samen met voeding) verkrijgen ze de energie die ze nodig hebben om te leven. Onder de verschillende vormen van ademhaling hebben we de zogenaamde cutane ademhaling. Deze strategie omvat alle dieren die via hun huid ademen.

Deze diersoorten die hun opperhuid gebruiken voor gasuitwisseling leven in vochtige en zelfs aquatische milieus. Om deze ademhaling te kunnen ontwikkelen, moet de huid heel dun zijn en bovendien gassen kunnen absorberen. Hier leer je meer over de cutane ademhaling en negen dieren die door hun huid ademen.

Soorten ademhaling

Alle dieren voeren een aërobe ademhaling uit, waarbij zuurstof gebruikt wordt om energie te produceren uit koolhydraten of suikers in het lichaam. De uitwisseling van gassen met de omgeving heet de externe ademhaling. Dit proces verloopt via het ademhalingssysteem, dat ook de bloedsomloop nodig heeft om zuurstof naar de cellen te brengen.

Vakliteratuur vertelt ons dat, al naargelang van de structuren die belast zijn met de externe ademhaling, dieren verschillende soorten ademhaling kunnen hebben. Enkele daarvan zijn de directe, tracheale, branchiale of pulmonale, en cutane ademhaling.

Wat is de cutane ademhaling?

Deze vorm van ademhaling gebeurt via de huid. Hierbij gaat zuurstof door de opperhuid heen en komt zo in de bloedsomloop en bereikt op die manier alle cellen. In verhouding tot hun inwendig lichaamsvolume hebben dieren die op deze manier ademen veel huid. Zo garanderen ze voldoende zuurstofopname om alle stofwisselingsprocessen uit te voeren.

Levende wezens die door de huid ademen zijn bijna altijd aquatisch (zoals mollusken – weekdieren). Een andere mogelijkheid is dat hun huid vochtig genoeg is als ze in een terrestrische omgeving leven om gassen te kunnen diffunderen. Twee voorbeelden zijn hier regenwormen en bloedzuigers.

3 groepen van dieren die door de huid ademen

Hieronder maak je kennis met 9 dieren die via hun huid ademen. Ze zijn ingedeeld in 3 verschillende groepen: de amfibieën, de stekelhuidigen en de anneliden.

Amfibieën

Amfibieën worden in water geboren, maar na een transformatieproces banen ze zich een weg naar het land, zodat ze op beide plaatsen kunnen leven. Hun huid is doorlatend, ruw, glad, zonder haar of schubben, en is altijd vochtig. Zo wordt de aanpassing aan het landmilieu bevorderd en is het ideaal voor huidademhaling, zeggen de deskundigen.

Deze dieren ademen door hun huid, maar hun ademhaling kan ook gedeeltelijk overgaan op longademhaling. Veel van deze dieren ontwikkelen namelijk longen als ze het landmilieu bereiken. Enkele huidademende amfibieën zijn kikkers en padden, watersalamanders, caecilia’s en axolotls.

Stekelhuidigen

Er zijn ook echinoderme (stekelhuidige) dieren die door hun huid ademen. Sommige van deze ongewervelde dieren gebruiken de huidademhaling vanwege hun biologische kenmerken. We geven je enkele voorbeelden: zee-egel, zeester en slangsterren.

Annelida

Annelida (ringwormen) zijn ook dieren die door hun huid ademen, omdat ze geen andere organen hebben die voor ademhaling bestemd zijn. Hun vochtige, dunne huid absorbeert de zuurstof die ze nodig hebben om te leven. Twee voorbeelden daarvan zijn de bloedzuiger en regenworm.

9 dieren die door hun huid ademen

1. Kikkers en padden

Bronnen zeggen dat het ademhalingssysteem van kikkers en padden cutaan werkt en ook pulmonaal is. De behoefte om zuurstof via de huid te verkrijgen hangt af van elke soort, maar bij sommige loopt ze op tot 80%. Hoe eenvoudiger de longen, hoe meer het lichaamsoppervlak vertrouwd is.

2. Watersalamanders

Een watersalamander is een soort salamander met overwegend aquatische gewoonten. Deze anuranen komen zowel in aquatische als in terrestrische leefgebieden voor, zodat hun ademhaling zowel pulmonaal als cutaan is. Bovendien hebben ze het vermogen om delen van hun lichaam te regenereren als ze gewond raken zoals hun ogen, staart en ledematen.

3. Caecilia’s 

Caecilia’s (wormsalamanders) zijn heel bijzondere amfibieën, want ze hebben geen ledematen en hun zintuiglijke organen zijn zeer gebrekkig. Ze hebben zeer ondiepe longen, want het grootste deel van het ademhalingsproces gebeurt via de huid.

4. Axolotls

De axolotl is een bijzondere amfibie. Hij is endemisch in Mexico, meer bepaald in het meer van Xochimilco. De axolotl is een soort salamander die, behalve een huid- en longademhaling, ook via kieuwen kan ademen. Drie soorten ademhaling in één klein roze wezentje.

Zoals veel wezens die via de huid ademen, heeft de axolotl een zachte en altijd vochtige huid, waardoor hij zuurstof kan opnemen en kooldioxide via de lederhuid kan verdampen. Als curiositeit moet opgemerkt worden dat dit dier steeds in zijn larvale fase blijft.

5. Zee-egel

Echinoïden, of zee-egels, hebben de vorm van ballonnen of schijven. Ze hebben geen armen, hun skelet is uitwendig, en ze zitten ook vol stekels. Ze komen voor in alle zeegebieden tot 2500 meter diep. Uit de stekels steken pootjes die onder andere helpen bij het bewegen, het vangen van voedsel en het ademhalen.

6. Zeesterren

Zeesterren  halen hun meeste zuurstof uit het water dat door de buisvoeten en de papels of kieuwen van de huid, kleine uitsteeksels nabij de basis van de stekels, stroomt.

Ze ademen door de zuurstof die in het water aanwezig is, dus als ze uit hun habitat gehaald worden, kunnen ze de gaswisseling niet meer uitvoeren om hun levenscyclus uit te voeren.

7. Slangsterren 

Slangsterren of Ophiuroidea lijken erg op zeesterren, want ook zij hebben 5 armen die uit een centrale schijf komen. Hun ademhalingssysteem bestaat uit zakjes in de armen, waardoor zuurstof samen met water via de lichaamsopeningen naar binnen komt.

8. Bloedzuigers

Bloedzuigers kunnen zowel marien, terrestrisch als boombewonend zijn. De grote meerderheid leeft in zoetwater. Hun elasticiteit is verrassend en hun gemiddelde levensduur is 27 jaar. Om te ademen wisselen deze ongewervelde dieren gas uit via het hele oppervlak van hun huid en sommige kunnen kieuwen hebben.

9. Regenworm

Deze annelida leeft in de grond, waar hij een voor zijn leven geschikte vochtigheid handhaaft. Omdat zijn ademhaling cutaan is, kan hij sterven als de omgeving erg droog wordt of overstroomt, want hij moet gassen uitwisselen met de lucht die in de oppervlaktedeeltjes aanwezig is.

Regenwormen zijn zeer noodzakelijke dieren om de bodem te wijzigen en nieuwe leefgebieden voor veel dieren te scheppen. Bovendien verbeteren ze de hydraterende eigenschappen en de structuur van het land.

Er zijn nog veel meer dieren met verschillende manieren van ademhalen, zoals je bij de axolotl kon zien. Alen, bijvoorbeeld, zijn vissen die kieuwen hebben en ook door hun huid kunnen ademen als ze voet op het land zetten.

Daarnaast hebben sommige amfibieën longen en kunnen ze tegelijk. huidademhaling gebruiken, zoals je bij kikkers zag. Dieren die door hun huid ademen zijn heel gevarieerd. Sommige hebben meerdere ademhalingssystemen, en andere maar één. Natuurlijk biedt de natuur hulpmiddelen voor alle scenario’s!