Doping bij wedstrijdpaarden

Het onderwerp doping bij wedstrijden voor dieren is een nogal ingewikkeld onderwerp. Het zit vol fijne kneepjes en is niet altijd zo gemakkelijk aan te pakken als het lijkt. In dit artikel gaan we dieper op het onderwerp in.

Geschreven en geverifieerd door de dierenarts Érica Terrón González.

Laatste update: 21 december, 2022

Doping bij paarden staat reeds vermeld in een Engels woordenboek in 1889. Tegenwoordig verstaat men eronder het gebruik van verboden stoffen die hun prestaties kunnen beïnvloeden, zowel ten goede als ten kwade. En dit omvat ook veel van de diergeneeskundige behandelingen die gewoon zijn in de paardenzorg. Kom meer te weten over doping bij wedstrijdpaarden in dit artikel.

We zijn ons allemaal bewust van het bestaan van opzettelijke doping, maar hoe zit het met onopzettelijke doping? In de laatste decennia zijn er verschillende gevallen geweest van dopinggebruik als gevolg van onoplettendheid of gebrek aan informatie. Daarom is het zo belangrijk dat degene die de leiding heeft over wedstrijddieren er voldoende kennis over verwerft.

Doping bij paarden: een historische praktijk

Doping bij sport- en showdieren bestaat al sinds de oudheid. In de Griekse mythologie zijn hier verscheidene voorbeelden van:

• Diomedes, zoon van Ares, voerde zijn paarden met mensenvlees om ze wild en onoverwinnelijk te maken.
• Philostratus (in de 3e eeuw v.C.) zei dat de deelnemers aan de Olympische Spelen drankjes gebruikten om hun atletisch vermogen te verbeteren.
• Morgan, C.E., 1958, stelt dat men in het oude Rome mede aan paarden gaf om hun prestaties te verbeteren.
• In de 18e eeuw, in Engeland, kregen paarden die aan wedstrijden meededen alcoholische drank om ze aan te sporen.

Waarom is het zo belangrijk om doping bij wedstrijdpaarden te bestrijden?

Het gebruik van doping is in strijd met alle principes van de sportethiek. Bovendien verslechtert het de gezondheid van de dieren in kwestie, omdat ze de inwerking van schadelijke stoffen moeten verduren. Om nog maar te zwijgen van het feit dat de toedieners vaak niet-professionele dierenartsen zijn, zonder kennis van of respect voor de regels.

Doping bij wedstrijdpaarden kan zelfs gevolgen hebben voor fok- en selectieprogramma’s. Stel je een fokselectieplan voor dat gebaseerd is op de resultaten die in een vastgelopen wedstrijd verkregen zijn.

Zo’n plan zou tot mislukken gedoemd zijn omdat de behaalde prestaties niet aan het paard toegeschreven zouden kunnen worden. Bovendien zou men paarden van middelmatige kwaliteit als fokdieren kunnen gaan gebruiken.

Welke stoffen zijn verboden bij wedstrijdpaarden?

Volgens de huidige regels is elke stof verboden die de volgende systemen in het lichaam van het paard beïnvloedt:

• Het zenuwstelsel, het cardiovasculaire stelsel, het endocriene stelsel en het immuunsysteem, met uitzondering van verplichte vaccinaties.
• Het ademhalingsstelsel, het spijsverteringsstelsel, het urinewegstelsel, het voortplantingsstelsel en het bewegingsstelsel.
• Anti-infectieuze, antipyretische, pijnstillende, ontstekingsremmende en cytotoxische stoffen.

Medicijnen om wedstrijden te winnen

Dit soort medicijnen wordt meestal door de verantwoordelijke voor het paard toegepast, voor zijn eigen voordeel. Dit is het geval met kortstondige stimulerende middelen. Denk aan amfetaminen, cocaïne, of verdovende middelen, en ook met anabole middelen die men herhaaldelijk toedient. Een ander voorbeeld is het toedienen van kleine doses kalmerende middelen bij angstige paarden.

Medicijnen om de prestaties te schaden

In dit geval worden de medicijnen toegediend door mensen van buiten. Hier kunnen we het gebruik aanhalen van kalmerende middelen in hoge doses, sederende of depressieve middelen. Allen met de bedoeling zijn kansen in de race te schaden.

Medicijnen om ze sneller te laten te herstellen

Hier gaat het om het gebruik van ontstekingsremmende middelen, zowel steroïde als niet-steroïde. Weliswaar is het gebruik ervan in sommige landen toegestaan, maar het is altijd onderworpen aan veterinaire controle. Hetzelfde geldt voor vocht- en elektrolyttherapieën. Het omgekeerde geldt voor plaatselijke verdovingsmiddelen, waarvan het gebruik altijd verboden is.

Andere dopingtrends bij paarden

Bijvoorbeeld het toedienen van bepaalde stoffen om de opsporing van illegale medicijnen te maskeren. Daarnaast zijn er middelen die de diurese verhogen en zo de relatieve concentratie van medicijnen in het lichaam verlagen. Maar er zijn ook autotransfusies, vasten om de prestaties te belemmeren, of het gebruik van erytropoëtine.

Tot slot

Dopingcontrole is altijd als een moeilijke taak beschouwd. De reden is tweeledig:

• Enerzijds moet men rekening houden met de technische moeilijkheden van diagnostische tests.
• Anderzijds de verscheidenheid aan criteria die in de verschillende landen van de wereld bestaan.

Veel stoffen die gewoonlijk in de paardengeneeskunde gebruikt worden, kunnen de prestaties van voor de sport bestemde paarden veranderen. Daarom is de mogelijkheid om een van die stoffen in de organische vloeistoffen van paarden op te sporen ingewikkeld. Om nog maar te zwijgen van het feit dat elk middel in een specifieke dosis wordt toegediend en via een andere weg gemetaboliseerd wordt.

Praten over controle op het gebruik van medicijnen is dus ingewikkeld, medicatie heeft een grote kans om als doping gebruikt te worden.