Cicaden: habitat en kenmerken

Tijdens de lente en zomer, wandelend op het platteland, hoor je waarschijnlijk het "lied" van de cicaden, dat beroemd is over de hele wereld. Deze rockende ongewervelde dieren bevatten nog steeds veel mysteries.

De habitat van cicaden

Cicaden maken deel uit van de Cyclaciden-familie die op haar beurt tot de Hemiptera gerekend wordt.  Omdat ze tot deze groep behoren, zijn ze verwant met andere hemiptera, zoals bedwantsen en bladluizen, die bekend zijn en een slechte reputatie hebben.

Anderzijds staan deze insecten bekend onder verschillende namen naargelang de streken waar ze leven. In Zuid-Amerika bijvoorbeeld heten ze ‘chicharras’ of ‘cocuyos’. Wat hun verspreiding betreft, ze komen voor in elk continent van de wereld, behalve op  Antarctica.

Kenmerken en voeding

Elke streek heeft zijn eigen naam voor deze dieren, die o.a. ‘chicharras’, ‘cocuyos’ of ‘chiquilichis’ genoemd kunnen worden. Hier zijn enkele kenmerkende eigenschappen van deze familie.

Ze hebben zuigende monddelen en driehoekige ogen

Ondanks de vele namen zijn ze te herkennen aan hun vorm en grootte. Cicaden zijn tussen de 15-66 millimeter lang en hebben een karakteristieke tint bruin, zwart, grijs of groen. Wat hun ogen betreft, ze lijken er twee te hebben, maar in werkelijkheid hebben ze er vijf: drie eenvoudige driehoekige ogen (ocelli) en twee samengestelde ogen die zich aan weerskanten van het hoofd bevinden.

Op hun kop zit ook een zuigmondstuk, waarmee ze zich met sap voeden. Na het uitkomen vallen de nimfen op de grond en graven zich in. Zo voeden ze zich met het sap van de wortels en de volwassen dieren eten bladeren. Ze kunnen tussen 2 en 17 jaar oud worden.

Cicaden zingen niet, ze krijsen

Net als krekels “striduleren” cicaden, dat wil zeggen dat ze een schel geluid maken. Als ze dit geluid uitstoten, kondigen ze in de centrale landen van Zuid-Amerika de komst van de Goede Week of de vastentijd aan. In Noord-Amerika daarentegen verschijnen cicaden met de komst van de zomer.

We associëren zingen gewoonlijk met de longen, maar in dit geval is “ademen” met de buik de sleutel. In het geval van cicaden wekken ze hun gezang op via bepaalde structuren, die als klankdoosjes fungeren. Deze doosjes bevinden zich in het achterlijf en worden gevuld met lucht en weer geleegd, via membranen die bekend staan als ‘pauken’.

Verder zingen de mannetjes alleen tijdens de balts – om de vrouwtjes te lokken – en elke cicadesoort heeft zijn eigen geluid. Hoewel ze voor de veel mensen allemaal hetzelfde klinken, is dat niet het geval. Er zijn eigenlijk duizenden verschillende soorten cicaden, die allemaal een uniek geluid hebben.

Sommige soorten komen om de 17 jaar te voorschijn

Om de 17 jaar is er in de Verenigde Staten een massale opkomst van exemplaren van het geslacht Magicicada.

Volgens deskundigen is dit gedrag een duidelijke overlevingstechniek. Het lijkt erop dat dit timing-vermogen de cicaden in staat stelt roofdieren te ontwijken en uitsterven te voorkomen. Verder wordt aangenomen dat deze aanpassing te maken kan hebben met zonnestraling.

Curiositeiten van cicaden

Het is ook erg interessant om de verschillende curiositeiten te weten te komen betreffende deze “zingende” insecten, die deel uitmaken van verschillende culturen over de hele wereld.

Hoewel cicaden doof zijn, geven ze toch rockconcerten

Er is al gezegd dat mannelijke cicaden de enigen zijn die “zingen,” want ze gebruiken dit geluid om de vrouwtjes te lokken. Cicaden zijn echter doof, en het lijkt dus contra-intuïtief dat ze zang gebruiken om elkaar aan te trekken. Er is echter een verklaring voor. De vrouwtjes worden aangetrokken door de trillingen van het geluid dat het mannetje voortbrengt!

Deskundigen hebben berekend dat het “gezang” van de cicaden tot 115 decibel kan reiken. Daarmee rekent men het tot de luidste geluiden ter wereld. Mensen hebben het zelfs vergeleken met een rockconcert!

Een deel van vele culturen

Bij reizen over de verschillende continenten van de wereld vormt dit insect een centraal deel van verschillende culturen, zoals de Aziatische of de Amerikaanse. Ze worden beschouwd als symbolen van onsterfelijkheid en hebben als basis gediend voor veel volksgeloven.

Kortom, cicaden zijn aan de buitenkant schijnbaar eenvoudige insecten, maar ze verbergen een grote gedragscomplexiteit. Niet alleen kunnen sommige 17 jaar oud worden, maar ze kunnen ook hele velden vullen met hun gezang.

Ten slotte moet opgemerkt worden dat ze volkomen ongevaarlijk zijn. Ze bijten niet en doen mensen ook geen kwaad, en er is dus geen excuus om deze ongewervelden niet te respecteren . Als we in vrede met ze blijven leven, zullen we nog lang van hun gezang kunnen genieten.