Hoe zit dat: drinkt een kameleon water?

Kameleons zijn in gelijke mate fascinerende en raadselachtige wezens. Veel van hun eetgewoonten zijn onbekend. Wil je weten hoe ze water drinken (als ze dat al doen)?

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Samuel Sanchez.

Laatste update: 21 december, 2022

Kameleons zijn fascinerende reptielen. Hun veranderende kleur, langzame bewegingen, en kleverige tong trekken de aandacht van alle terrariumliefhebbers over de hele wereld, en daarom komen ze steeds vaker in huizen voor. Deze prachtige dieren hebben echter een heel speciale verzorging nodig. Vandaag stellen we de vraag: drinkt een kameleon water?

Deze vraag lijkt anekdotisch, maar het is een feit dat uitdroging een heel gewone reden is waarom deze reptielen naar de dierenarts gebracht moeten worden. Als je meer wilt weten over de voedingsgewoonten van kameleons (inclusief of en hoe ze water drinken), lees dan verder.

Wat zijn kameleons?

Alvorens hydratatie bij deze dieren te onderzoeken, moeten we ze eerst zoölogisch classificeren. Kameleons zijn reptielen die behoren tot de familie Chamaeleonidae, die op haar beurt behoort tot de orde Squamata en de klasse Reptili. Tot nu toe zijn ongeveer 200 soorten die tot dit bijzondere taxon behoren beschreven.

Kameleons hebben zich aangepast aan het leven in de bomen en aan de jacht die geleid wordt door een visueel systeem. Daarom zijn ze beroemd om hun vreemd gerangschikte klauwen, hun grijpstaarten (die handig zijn om aan een tak verankerd te blijven), en hun verfijnde gezichtsvermogen.

Deze dieren hebben het meest geavanceerde gezichtsapparaat van de reptielengroep en hebben een gezichtsboog van 360°.

Kameleons komen steeds meer voor als huisdier, maar helaas worden verschillende soorten nog steeds uit hun natuurlijke omgeving gehaald voor de handel. De meest in gevangenschap gefokte exemplaren behoren tot de soort Chamaeleo calyptratus (Jemenkameleon) en Furcifer pardalis (panterkameleon).

Deze twee soorten zijn de meestvoorkomende in gespecialiseerde winkels, maar er zijn er nog veel meer. Hun eisen variëren naargelang het exemplaar zelf en zijn taxonomie, maar in het algemeen worden ze beschouwd als complexe verzorgingsreptielen die niet aan te raden zijn voor beginnende houders.

Het legaal verwijderen van dieren uit hun ecosystemen voor de verkoop is nog steeds een probleem. Als je een kameleon wilt houden, zoek dan alleen naar in gevangenschap gefokte soorten.

Drinkt een kameleon water?

Tegenwoordig geloven we nog steeds dat er zonder water geen leven is. Sommige dieren kunnen afzien van de mechanische handeling van hydratatie (zoals het geval is bij sommige soorten gewervelde woestijndieren), maar ze moeten dat water nog steeds uit hun voedsel halen.

De weinige levende wezens die niet als zodanig drinken, verkrijgen toch water door op bladeren, planten of insecten te kauwen.

Drinkt een kameleon water of niet? Het antwoord is ja, maar het is iets ingewikkelder dan het op het eerste gezicht lijkt. Als je een van deze reptielen bijvoorbeeld een bakje water geeft, zul je nooit zien dat hij er naar toe komt om zich te hydrateren.

Omdat ze in hun natuurlijke omgeving in bomen leven, hebben ze niet het instinct om naar de beneden te gaan om uit een plas of rivier te drinken.

In het wild maken kameleons gebruik van de dauw en regendruppels. Die vormen zich elke ochtend en avond op het oppervlak van bladeren. Ze worden door diverse dieren gebruikt om zich te hydrateren. Afhankelijk van de soort doen ze dit elke dag gedurende verschillende perioden, maar ze doen het vaker dan de meeste mensen denken.

Hoe kameleons hydrateren

De beste manier om je kameleon gehydrateerd te houden is de relatieve luchtvochtigheid van zijn terrarium aan zijn behoeften aan te passen. Zo heeft Furcifer pardalis een luchtvochtigheid van 60-90% nodig, afhankelijk van de tijd van het jaar, terwijl C. calyptratus een cijfer tussen 50-80% nodig heeft.

Om deze hoge vochtigheidswaarden te bereiken kun je het beste een geprogrammeerd nevelsysteem hebben, dat om de paar uur water in de vorm van kleine deeltjes op het dak van het gazen terrarium verspreidt.

Zo kan het dier van deze tijd gebruik maken om te drinken. Als je natuurlijke vegetatie hebt die iets meer van deze vochtigheid bewaart, nog beter.

De behoefte aan een hoge relatieve luchtvochtigheid is een basisregel bij veel kameleonsoorten. Deze dieren komen immers uit ecosystemen met een tropisch klimaat en veel vegetatie. Als ze in hun omgeving geen druppels hebben om te consumeren, zullen ze snel uitdrogen.

Anderzijds zijn er ook specifieke drinkbakken voor kameleons. Deze bestaan meestal uit een fontein die langzaam maar gestaag druppels afgeeft. Dit mechanisme bootst de dauw na die van de takken valt, zodat de reptielen het meestal zonder veel moeite accepteren.

Zal mijn kameleon leidingwater drinken?

In het algemeen accepteren reptielen drinkwater zonder probleem. Er zijn echter streken waar dit water met te veel chloor behandeld is of te veel mineralen en chemicaliën bevat. In deze gevallen is het beter het dier nooit water rechtstreeks uit de kraan aan te bieden.

De veiligste (en goedkoopste) optie is het kraanwater in een bak te doen en het 24 uur te laten staan. Zo kunnen de schadelijke chemische verbindingen verdampen en wordt de vloeistof veiliger om te drinken. Als je verdere uitdroging wilt voorkomen, zijn er reptielenconditioners verkrijgbaar in speciaalzaken.

De beste behandeling van uitdroging is preventie

Kameleons zijn vatbaar voor uitdroging, vooral als hun omgeving droger is dan de soort in kwestie nodig heeft. Een reptiel met een tekort aan water zal zijn ogen in zijn kassen verzonken hebben.

Daarnaast zal hij niet jagen, weinig bewegen, en een erg doffe kleur hebben. Het is erg moeilijk deze toestand te behandelen als het eenmaal bij de kameleon ingeburgerd is.

Om dit te voorkomen, bied je je kameleon minstens een keer per week water aan met een spuitje of dispenser. Bovendien moet je de relatieve luchtvochtigheid hoog houden, vegetatie in het terrarium houden, en een automatisch regen- of nevelsysteem hebben. Het houden van een van deze reptielen vergt veel werk, maar het is altijd de moeite waard.