Diepzeevissen zijn ongelooflijke zeedieren

De zeebodem heeft altijd bewondering en respect opgewekt. Er is nog zoveel te ontdekken in die wereld, maar er worden steeds meer dieren gevonden die zich op een ongelooflijke manier hebben aangepast aan de duisternis.

Diepzeevissen hebben in de loop van de tijd verschillende aanpassingen ontwikkeld om voordeel te halen uit de beperkte hulpbronnen die ze ter beschikking hebben.

Veel van deze staaltjes van evolutionaire techniek worden echter alleen herkend om hun monsterlijke verschijning. Wist je dat abyssale vissen veel interessantere kenmerken hebben dan alleen hun vreemde vormen? We vertellen je er hier alles over.

Hoe overleven diepzeevissen?

Eerst en vooral is het nodig uit te leggen wat diepzeevissen zijn en wat hun kenmerken zijn. Hoe merkwaardig ze ook zijn, ze worden vaak verkeerd omschreven als “monstervissen.” Blijf bij ons terwijl we je alles over ze vertellen.

1. Diepzeevissen bewonen de abyssale zone en zijn te herkennen aan hun uiterlijk

Diepzeevissen zijn vissen die de abyssale zone van de zeebodem bewonen, tussen 100 meter en 4.000 meter diepte. Deze diepte conditioneert hun leven, want ze worden blootgesteld aan heel specifieke en beperkende factoren, zoals de volgende:

• De afwezigheid van zonlicht
• De afwezigheid van plantaardige organismen
• Hoge druk
• Lage temperaturen
• Lage CO2 concentraties

2. Beroemd om hun uiterlijk

Wanneer ze aan deze omstandigheden blootgesteld worden, heeft de fauna van de abyssale zone verschillende aanpassingsmechanismen ontwikkeld. Opvallend zijn de wijzigingen in hun celmembraan, unieke stofwisselingssnelheden en drijfmechanismen.

Ondanks dat ze zich zo goed aan deze barre omgeving aangepast hebben, zijn ze vooral bekend om hun uiterlijk, want de meeste soorten hebben een ‘monsterlijk’ voorkomen. Hun lichamen vertonen gewoonlijk een reeks kenmerken, zoals de volgende:

• Kleine afmetingen: Hoewel sommige exemplaren aan gigantisme (Engelse link) kunnen lijden, zijn ze meestal vrij klein
• Kleine ogen en grote scherpe tanden.
• Sterk ontwikkelde kieuwen: Door de omstandigheden van laag opgeloste CO2 in het water moeten de kieuwen van deze vissen optimaal profiteren van de omstandigheden waarin ze zich bevinden.
• Grote maag.

Volgens deskundigen is het fysieke voorkomen van deze dieren aangepast aan de extreme leefomstandigheden in de diepten. Daarom hebben ze meestal vreemde vormen, maar die stellen hen in staat de hulpbronnen optimaal te benutten, want ze weten niet wanneer ze hun volgende maaltijd zullen krijgen.

3. Diepzeevissen weerstaan hoge druk en lage temperaturen

Net zoals ons lichaam zich aan druk aanpast om niet door gewicht verpletterd te worden, gebeurt hetzelfde met diepzeevissen. Ze zijn echter doorlopend blootgesteld aan hoge druk, die exponentieel toeneemt naarmate de diepte toeneemt.

Bovendien hebben deze levende wezens te maken met temperaturen die nauwelijks boven de 5º C uitkomen, omdat zonlicht dit gebied niet bereikt. Ondanks deze ongunstige omstandigheden zijn er naast diepzeevissen verschillende vormen van leven, zoals bacteriën.

4. Hun reukzin is sterk ontwikkeld, in tegenstelling tot hun gezichtsvermogen

Door de afwezigheid van licht zijn de ogen een van de opvallende kenmerken van deze vissen. Normaal kunnen deze organen klein of onderontwikkeld zijn, en veel soorten zijn blind.

Er zijn echter ook soorten met grote ogen beschreven, en dus kunnen we niet generaliseren. Aan de andere kant is hun reukzin sterk ontwikkeld, want die is essentieel om zich te kunnen voeden.

Een opvallend detail van alle soorten die samen de abyssale fauna vormen is dat ze duidelijk carnivoor zijn. Ze hebben allemaal hun dieet aangepast aan de leefomstandigheden, maar de abyssale vissen vallen op door hun kaken, waarmee ze hun prooien vangen en niet meer loslaten.

5. Bioluminescentie en lokmethoden

Zoals eerder gezegd, ontvangen organismen in de abyssale zone geen zonlicht. Onder de bewoners ervan zijn er dan ook geen die fotosynthetisch zijn. In het bereik van 200 tot 4.000 meter diepte zijn sommige levende wezens echter in staat licht te produceren.

Deze worden “bioluminescente organismen” genoemd en dit verschijnsel wordt bioluminescentie genoemd. De meeste diepzeevissen zijn echter op zichzelf niet bioluminescent, hoewel ze andere lichtgevende wezens kunnen gebruiken om hun slachtoffers te lokken.

Daartoe gaan ze een symbiotische relatie aan met bioluminescente bacteriën, waarmee ze de nietsvermoedende vissen lokken. Dit is een van hun bekendste jachtstrategieën, en het duidelijkste voorbeeld is dat van M. johnsonii of de zwarte duivel.

Wat deze soort betreft, moet opgemerkt worden dat de ontdekking ervan de wetenschappers in verwarring bracht, omdat alle gevonden exemplaren vrouwtjes waren. In werkelijkheid zaten de mannetjes echter als parasieten aan de vrouwtjes vast, waardoor het verschil in grootte tussen de seksen de duidelijkste maatstaf voor seksueel dimorfisme is.

6. Er zijn vele soorten diepzeevissen

Nu we de kenmerken van de abyssale vissen gezien hebben, moeten we enkele voorbeelden noemen, zodat we ze kunnen visualiseren. Volgens de Census of Marine Life (CoML) kan het aantal exemplaren dat in een afotische zone – een zone zonder zonlicht – leeft oplopen tot een intimiderende 17.000 soorten.

Normaal komen diepzeevissen voor op diepten van ongeveer 1.000 meter. Tot de meestvoorkomende exemplaren van deze dieren behoren krill en garnalen. In elk geval moet opgemerkt worden dat sommige soorten diepten van meer dan 6.000 meter kunnen bewonen.

Dit gebied staat bekend als “het gebied van Hades” en tot de bewoners behoort de Eurypharynx pelecanoides of pelikaanvis, die 8.000 meter haalt. Anderen, zoals de straalvis (Careproctus longifilis) leven tussen 8.000 en 9.000 meter onder de zeespiegel.

Een spannend en onbekend gebied

Ook nu nog herbergt de diepzee vele mysteries, want een belangrijk deel van de diepten blijft onontdekt. Dankzij vele onderzoekers is het echter gelukt verschillende bewoners te ontdekken – zoals diepzeevissen – en onze kennis uit te breiden van de plaatsen waar licht schittert door afwezigheid.

Er zijn nog veel vragen over de kenmerken van deze vissen. De natuur heeft fascinerende en ongelooflijke details verschaft in de levende wezens die steeds weer ontdekt worden.