Sambar of Aristoteleshert: de grootste van de oostelijke herten
Nee, hoe vreemd het ook klinkt, de term “sambar” is geen typische dans: we hebben het over een soort hert. De sambar (Rusa unicolor) behoort tot de groep van de grootste oosterse herten die er bestaan.
Hoewel afkomstig uit Azië, heeft dit hert zich ook gevestigd in kleine populaties in Nieuw-Zeeland, de Verenigde Staten en Australië. Dankzij zijn grootte is het gewild om zijn gewei en vlees en wordt het beschouwd als een prachtige trofee voor jagers. Wil je meer weten over dit zoogdier, blijf dan lezen.
Een groot hert
Met een normaal bruin lichaam heeft dit zoogdier een dikke, dichte vacht. Op zijn buik heeft hij meestal een donkerder tint, waarop in verschillende delen van het lichaam enkele witte gebieden opvallen. Hun gewei kan 110 centimeter lang worden.
Zijn grootte kan sterk variëren, want er zijn 7 ondersoorten bekend. In het algemeen kunnen ze tussen de 1,6 en 2,7 meter lang zijn, van neus tot staart. Qua hoogte kunnen ze gemakkelijk 1,6 meter bereiken. Hun gewicht ligt gemiddeld rond de 250 kilo, hoewel de zwaarste sambar waarop is gejaagd 546 kilo woog.
Deze soort heeft meestal een lang leven, want hij kan van nature tot 20 jaar en in gevangenschap tot 25 jaar oud worden.
De sambar is een reizend dier
Zijn natuurlijke habitat omvat bossen en bergen in heel Azië. Hoofdzakelijk bewonen deze zoogdieren het Himalayagebergte, omdat dat de perfecte plaats is om deze soort te vinden. Hoewel het gewoonlijk niet erg selectief is in zijn habitat, is de minimale vereiste voor zijn overleving dat er een waterbron in de buurt is.
Daarom geeft het de voorkeur aan vochtige bossen, waar het ook ruimte deelt met andere soorten herten. Bovendien kan hij zich misschien aanpassen aan landbouwgrond en plantages, en zo lijkt hij enige flexibiliteit te hebben wat betreft zijn habitat. Dankzij dit is hij in staat geweest andere regio’s in de wereld te bereiken en populaties te vestigen in geheel nieuwe gebieden.
Het perfecte voorbeeld hiervan is Australië, waar kleine populaties sambar zijn ontstaan door toevallige introductie. Vanwege zijn aanpassingsvermogen wordt hij in sommige gebieden beschouwd als een potentieel invasieve soort.
Een vegetarisch en nachtelijk hert
Herten zijn in de eerste plaats herbivoren, dus ze eten een verscheidenheid aan planten, scheuten, vruchten en schors. Tot het zeldzaamste voedsel dat ze kunnen eten behoren zoute kiezels, die ze vaak oplikken! Dit doen ze echter alleen als de waterbron in hun omgeving overvloedig genoeg is.
De sambar kan worden beschouwd als een soort met schemergewoonten, wat betekent dat hij ‘s nachts actiever is. Mannetjes kunnen overwegend solitair zijn, hoewel ze soms kleine groepen vormen. Het broedseizoen is meestal de belangrijkste reden voor het mannetje om een groep te vormen met meerdere vrouwtjes.
Vrouwtjes daarentegen zijn gezelliger, want ze reizen meestal met hun jongen en andere vrouwtjes. Hun communicatiemiddelen zijn gebaseerd op lichaamshoudingen, geuren en geluiden. Zo weten ze gevaren te vermijden door een roofdier te detecteren en elkaar te waarschuwen om te vluchten.
Vechten om de liefde
Om een partner te krijgen laten de mannetjes een speciale geur vrij om die aan te trekken. Hierdoor gaan de mannetjes echter ook met elkaar vechten om ze te veroveren. Omdat het een polygame soort is, kan het mannetje met meer dan één vrouwtje paren.
Hoewel hun paarseizoen gewoonlijk ongeveer 4 maanden duurt (september-januari), kan dit zoogdier zich in elke maand van het jaar voortplanten.
Een zwangerschap van een vrouwtje kan 8 tot 9 maanden duren en resulteert in een enkel reekalf. Gedurende deze tijd zijn herten uiterst territoriaal, en daarom bakenen ze hun gebied vaak af door middel van geur. Deze dieren gebruiken een mengsel van urine en modder waarmee ze de bomen insmeren om hun terrein af te bakenen.
Als de jongen eenmaal geboren zijn, ontwikkelen ze, als het mannetjes zijn, tussen hun eerste en tweede levensjaar een gewei. Tegen het tweede levensjaar zijn ze volledig onafhankelijk van hun ouders en zijn ze zelfs geslachtsrijp. Zo zijn de nieuwe nakomelingen klaar om de levenscyclus opnieuw te herhalen.
In gevaar
Omdat de sambar zo’n groot dier is, is hij zeer gewild voor zijn vlees, gewei en voor zijn gebruik in de traditionele geneeskunde. Daardoor wordt deze soort momenteel behoorlijk uitgebuit, en daarom is hij volgens de International Union for Conservation of Nature (IUCN) als kwetsbaar geclassificeerd.
Daarnaast vernietigen ook natuurlijke roofdieren de aantallen van deze herten. Dieren als de Bengaalse tijger, wilde honden, krokodillen en luipaarden hebben de sambar als onderdeel van hun vaste menu. Alleen al in het dieet van de Bengaalse tijger maakt dit hert ongeveer 60% van zijn prooi uit.
Daarom hebben deskundigen geprobeerd fokprogramma’s in gevangenschap uit te voeren, waardoor hun uitsterven is voorkomen. Maar als hun verkoop, consumptie en jacht niet afnemen, dan zullen deze plannen waarschijnlijk niet genoeg zijn om deze fantastische soort te redden. We moeten onze krachten bundelen om ervoor te zorgen dat de sambar niet verdwijnt.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Leslie Jr, D. M. (2011). Rusa unicolor (Artiodactyla: Cervidae). Mammalian Species, 43(871), 1-30.
- Ramesh, T., Sankar, K., Qureshi, Q., & Kalle, R. (2012). Group size, sex and age composition of chital (Axis axis) and sambar (Rusa unicolor) in a deciduous habitat of Western Ghats. Mammalian Biology, 77(1), 53-59.
- Simcharoen, A., Savini, T., Gale, G. A., Roche, E., Chimchome, V., & Smith, J. L. (2014). Ecological factors that influence sambar (Rusa unicolor) distribution and abundance in western Thailand: implications for tiger conservation. Raffles bulletin of Zoology, 62.
- Martins, R. F., Schmidt, A., Lenz, D., Wilting, A., & Fickel, J. (2018). Human‐mediated introduction of introgressed deer across Wallace’s line: Historical biogeography of Rusa unicolor and R. timorensis. Ecology and evolution, 8(3), 1465-1479.
- Watter, K., Thomas, E., White, N., Finch, N., & Murray, P. J. (2020). Reproductive seasonality and rate of increase of wild sambar deer (Rusa unicolor) in a new environment, Victoria, Australia. Animal Reproduction Science, 223, 106630.