Aviaire salmonellose: oorzaken, symptomen en behandeling

Salmonellose bij pluimvee is een betrekkelijk veelvoorkomende aandoening. Het moet zo snel mogelijk behandeld worden, want het sterftecijfer is erg hoog.
Aviaire salmonellose: oorzaken, symptomen en behandeling
Samuel Sanchez

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Samuel Sanchez.

Laatste update: 22 december, 2022

De term Salmonella klinkt je zeker bekend in de oren, zeker als je op een bepaald moment in je leven een maag-darm infectie opgelopen hebt die veroorzaakt werd door het eten van eieren of andere dierlijke producten. Hoewel salmonellose een aandoening is die beroemd is omdat ze mensen treft, is het de moeite waard op te merken dat ook vogels en veel andere zoogdieren er last van kunnen hebben.

Kom alles te weten over aviaire salmonellose in dit artikel!

Bacteriële infecties komen relatief vaak voor bij pluimvee. Dat speelt vooral bij pluimvee dat gehouden wordt in intensieve productiebedrijven, opeengepropt in kleine ruimten. Blijf lezen, want in de volgende regels vertellen we je wat deze aandoening is, hoe ze zich symptomatisch manifesteert en wat de behandeling ervan is. Mis het niet!

Wat is aviaire salmonellose?

De term salmonellose verwijst naar elke bacteriële infectie veroorzaakt door het Salmonella spp. complex, ongeacht de getroffen soort en de intensiteit van de medische aandoening. Bij pluimvee zijn de micro-organismen die gewoonlijk als oorzakelijke verdachten worden beschouwd Salmonella gallinarum en Salmonella pullorum.

Alle pluimveesoorten zijn vatbaar voor een Salmonella-infectie. Uit professionele bronnen (Engelse link) blijkt echter dat de prevalentie van de aandoening hoger is in de winter, vooral bij kuddedieren die zich met zaden voeden (Passeriformes). De kwetsbaarheid van elke vogel hangt af van zijn algemene gezondheid, zijn immuunvermogen en de potentie van het oorzakelijke serotype.

Salmonellose is een zoönotische ziekte, wat betekent dat ze zonder veel moeite van vogels op mensen kan worden overgedragen. Ze wordt het vaakst verspreid door inname van besmet vlees, eieren of water, maar ook het direct aanraken van zieke of dode vogels is een belangrijke route waarlangs ziekteverwekkers in het lichaam komen.

Het geslacht Salmonella omvat meer dan 2.500 serotypen en 6 ondersoorten. Degene die vogels het meest treffen zijn 1 en 3.

Een gevaarlijk ei

Oorzaken

Aviaire salmonellose wordt veroorzaakt door verschillende bacteriën van het geslacht Salmonella. Inzicht in de etiologie ervan is eenvoudig, maar het belangrijkste is dat je de besmettingswegen kent. Die worden hieronder opgesomd:

  • Aantasting van kleine zoogdieren. Knaagdieren, bijvoorbeeld, kunnen ziek worden en de bacterie met hun uitwerpselen vrijlaten. Als een zieke muis in de waterbron van de vogels poept, kan hij een hele populatie besmetten.
  • Verticale overdracht. Een besmet vrouwtje kan de ziekteverwekker overbrengen op eieren voordat ze uit het ei komen. De kuikens zullen ziek uit het ei komen en dus besmettelijk zijn.
  • Ophoping van afval. Zoals door professionele bronnen (Engelse link) is aangegeven, zijn vliegen overbrengers van de ziekte. De ophoping van afval zal deze en andere ongewervelde vectoren van bacteriën aantrekken. Dat zal het besmetten van tamme vogels sterk bevorderen.
  • Ophoping van vogels. Bacteriën kunnen ingeademd worden door het inademen van microdeeltjes die buiten hun gastheer een beperkte tijd goed kunnen overleven. Hoe meer vogels in een afgesloten ruimte, hoe groter de kans op verspreiding van de ziekte.
  • Stress. Stress heeft invloed op het immuunsysteem van de vogels, waardoor infecties gemakkelijker kunnen ontstaan.

Het ontstaan van aviaire salmonellose is in bijna alle gevallen in verband te brengen met een slechte verzorging van de dieren. Overbevolking, ze niet te eten geven wat ze moeten, de voorzieningen vuil houden, of ze blootstellen aan extreme stress zijn duidelijke predisponerende factoren voor de verspreiding van deze aandoening.

Symptomen

De infectie manifesteert zich meestal op faryngeaal- en maagniveau, maar het is niet ongewoon dat de bacterie de lever en de milt koloniseert. Daarom zijn de medische verschijnselen meestal algemeen. Ze komen ook vaak voor bij veel andere aandoeningen. Dit zijn de meest opvallende symptomen van aviaire salmonellose:

  • Geelgroene diarree die de veren in de cloacale streek bevlekt.
  • Algemene apathie.
  • Gebrek aan eetlust en gewichtsverlies.
  • Overmatige en voortdurende dorst door waterverlies door de diarree.
  • Gerimpeld verenkleed.

We moeten daarbij opmerken dat men deze infectie als zeer ernstig beschouwd classificeert. Het onbehandelde sterftecijfer bij volwassen vogels ligt rond de 50%, maar bij nestjongen stijgt het sterftecijfer tot 95%. De meest fragiele vogels sterven binnen 1 tot 3 dagen na het vertonen van de eerste symptomen.

Diagnose van aviaire salmonellose

De symptomen van aviaire salmonellose lijken erg op die van andere aandoeningen, dus het eenvoudig vertonen van klinische verschijnselen is niet erg behulpzaam bij het stellen van de diagnose. De verdenking begint echter zodra de verzorger de nadruk legt op de diarree en de uitdroging die bij de zieke vogel aanwezig zijn .

De diagnose is vrij eenvoudig, want het enige dat deskundigen hoeven te doen is een ontlastingmonster in het laboratorium te analyseren (een ontlastingkweek) en de veroorzakende bacterie te isoleren. In elk geval is het waarschijnlijk dat met een antibioticabehandeling begonnen moet worden vóór de uitslag er is. Als je namelijk te lang wacht zal de vogel uiteindelijk sterven.

Behandeling

Veterinaire portalen geven aan dat de meest populaire behandeling in bijna alle gevallen het antibioticum enrofloxacine (handelsproduct Seriflox) is, in een dosis van 10 druppels per 40 milliliter water dat in de drinkfontein van de inrichting aanwezig is.

Dit middel wordt ook gebruikt om andere bijkomende infecties te behandelen. De totale duur moet 19 dagen zijn: 7 dagen antibiotica, 5 dagen rust en nog eens 7 dagen antibiotica.

Een ander alternatief is de toediening van chlooramfenicol direct in de snavel, vooral als de vogel tam is en alleen leeft. Framycetine, sulfaquinoxaline, en B-vitaminen kunnen onder diergeneeskundige zorg worden toegepast als andere benaderingen niet werken.

Het is nodig om zieke vogels veel water te geven, want ze hebben de neiging uit te drogen als ze diarree hebben.

Een zieke vogel

Aviaire salmonellose is een betrekkelijk veelvoorkomende aandoening, vooral in infrastructuren voor pluimveeproductie met kippen. De beste behandeling is echter altijd preventie. Houd de voorzieningen van de vogels schoon en neem ze mee voor routine veterinaire controles. Zoek bovendien professionele hulp zodra je de geringste symptomen bij ze opmerkt.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.



Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.