Wanneer moet je metronidazol toedienen bij katten?

Metronidazol wordt in de dierenkliniek vaak gebruikt om bepaalde ziekten bij katachtigen te behandelen, waaronder verschillende soorten parasitaire aantastingen.

Geschreven en geverifieerd door de dierenarts Juan Pedro Vazquez Espeso.

Laatste update: 22 december, 2022

Metronidazol is een merkwaardig geneesmiddel, want het heeft verschillende voordelen die we later zullen uitleggen. Dit middel wordt vaak in een dierenkliniek gebruikt, omdat het uitstekend geschikt is voor de behandeling van bepaalde kwalen die samenhangen met de aanwezigheid van bacteriën en parasieten bij de katachtige patiënt.

In dit artikel richten we ons op de toepassingen en effecten van metronidazol bij katten. We bespreken ook alles wat je nodig hebt om te weten hoe je het effectief kunt toedienen. Sla de volgende regels niet over, maar bedenk wel dat dit middel altijd door een deskundige in de diergeneeskunde moet worden voorgeschreven.

Wat is metronidazol?

Metronidazol is een geneesmiddel waarvan het werkingsmechanisme berust op het remmen van de synthese van nucleïnezuren (DNA) in bacteriën, waardoor ze zich niet meer kunnen vermenigvuldigen en afsterven. In de wereld van de menselijke geneeskunde wordt het in generische vorm verkocht, hoewel het ook in commerciële preparaten voorkomt.

Zoals in de inleiding vermeld en door zijn farmacokinetische eigenschappen, is metronidazol een geneesmiddel met antibiotische en antiparasitaire werking. Dit betekent dat het werkt tegen bacteriën – specifiek tegen anaërobe bacteriën – en ook in staat is bepaalde groepen parasieten te bestrijden die gevoelig zijn voor het actieve bestanddeel.

Deze dubbele werking maakt van metronidazol een heel nuttig geneesmiddel, en daarom wordt het vrij vaak gebruikt voor de behandeling van kwalen die we verderop zullen uitleggen.

Bovendien heeft het ontstekingsremmende activiteit in het maag-darmkanaal, wat het gevolg kan zijn van een zekere mate van immunosuppressie bij het dier na toediening. Daarom moet het gebruik ervan altijd door een dierenarts gecontroleerd worden.

Antiparasitaire werking van metronidazol

Metronidazol wordt vooral aanbevolen bij darminfecties veroorzaakt door Giardia spp. Deze protozoön is een gastro-intestinale parasiet die vaak gedomesticeerde katachtigen treft. Het is een ziekteverwekker die onder zijn mogelijke gastheren verscheidene zoogdieren treft, waaronder de mens.

Op dit punt is het essentieel te benadrukken dat metronidazol alleen werkzaam is tegen deze specifieke soort parasiet, dus het mag nooit gebruikt worden als de gebruikelijke antiparasitaire behandeling tegen de klassieke platwormen en rondwormen. Het mag ook in geen geval gebruikt worden om ziekten van virale of schimmelige oorsprong te bestrijden, want het heeft geen enkel nut.

Opgemerkt moet worden dat giardia zoönotische activiteit heeft, d.w.z. dat het mensen kan treffen. In aanmerking genomen dat verschillende studies (Engelse link) het totale percentage besmette katten op ongeveer 12% schatten, is het gebruik van dit middel meer dan gerechtvaardigd als het nodig is.

Onnodig te zeggen dat extreme voorzorgsmaatregelen bij het hanteren genomen moeten worden als de katachtige in het huishouden besmet is.

De dosering als antiparasiticum

In veel gevallen van besmetting door deze parasiet vertonen katten geen symptomen. Bij sommige katten kan het echter acute dunne darm-diarree veroorzaken. Deze diarree-episoden zijn meestal vrij sluipend, afgewisseld met perioden van normale ontlasting.

Veel geneesmiddelen kunnen deze parasiet aanpakken, maar metronidazol valt op door zijn werkzaamheid en lage toxiciteit. De effectieve dosis is 50 milligram per kilogram lichaamsgewicht, eenmaal daags, gedurende 5 tot 7 dagen. Het kan ook verdeeld worden in twee doses per dag, dus tweemaal daags 25 mg/kg lichaamsgewicht.

Antibacteriële behandeling

Op dit punt is het de moeite waard een merkwaardig feit te vermelden. Metronidazol is een prodrug, dat wil zeggen: het moet in het organisme van de kat gemetaboliseerd worden om werkzaam te worden. De metabolisatie ervan vindt echter alleen plaats bij zeer lage zuurstofconcentraties. Daarom is dit middel uitsluitend werkzaam tegen anaërobe micro-organismen.

Bij katten wordt het veel gebruikt bij de behandeling van infecties van het maagdarmkanaal veroorzaakt door anaërobe bacteriën, zoals micro-organismen van het geslacht Clostridium spp. en Clostridioides (Spaanse link). Dit middel is ook werkzaam tegen ziekteverwekkende geslachten als Bacteroides, Fusobacterium, Clostridium, en Peptostreptococcus.

Dit middel is, in combinatie met spiramycine, ook zeer effectief bij de behandeling van infecties in verband met de mondholte. Deze combinatietherapie is zeer nuttig in gevallen van:

• Parodontale ziekten: Stomatitis, gingivitis, glossitis of pyorrhea. Een gecombineerde behandeling is heel doeltreffend voor dit soort processen, die vaak bij oudere katten voorkomen.
• Faryngeale ziekten: Speekselklierontstekingen, tonsillitis en faryngitis. Deze aandoeningen van de luchtwegen komen vooral voor bij katten die buiten zwerven.

De dosering als antibacterieel

De dosering van metronidazol als onderdeel van de behandeling van deze pathologische processen is 12,5 milligram van het middel per kilogram gewicht. De behandeling duurt meestal tussen 5 en 10 dagen, altijd op veterinaire indicatie. Stop nooit met de medicatie omdat je huisdier er lichamelijk beter uitziet, want dat zal de infectie aanmoedigen om in de toekomst weer op te duiken (en sterker terug te komen).

Contra-indicaties

Hoewel metronidazol een heel nuttig geneesmiddel is, zijn er momenten waarop de toediening ervan volkomen af te raden is. We citeren het volgende:

• Dit geneesmiddel mag niet gebruikt worden bij een kat die overgevoeligheid (allergie) voor het actieve bestanddeel of voor een van de bestanddelen heeft vertoond.
• Het wordt niet aanbevolen bij drachtige en zogende katten.
• Het mag niet worden voorgeschreven aan zeer zwakke katten.
• Het moet met voorzichtigheid gebruikt worden bij kittens, katten met leverproblemen, en die anticoagulantia innemen.

Ook moet opgemerkt worden dat metronidazol gelijktijdige effecten kan melden als het wordt toegepast met geneesmiddelen als fenobarbital, warfarine, of cyclosporine, naast vele andere. Raadpleeg je dierenarts als je kat al medicijnen gebruikt.

Bijwerkingen

Metronidazol passeert bij katten de bloed-hersenbarrière, d.w.z. het bereikt het zenuwstelsel. Daarom meldt het bepaalde bijwerkingen die bekend moeten zijn voordat je de behandeling bij de katachtige begint. Hier zijn de meestvoorkomende:

• Gegeneraliseerde depressie en apathie
• Moeite en wiebelen bij het maken van bewegingen
• Ongewone oogbewegingen
• Een kanteling van de kop
• Trillingen en stuiptrekkingen
• Stijfheid van het lichaam
• Overmatig speeksel, misselijkheid, braken, en verlies van eetlust

Daarentegen kan een overdosis metronidazol vrij ernstige effecten bij je katachtige veroorzaken. Deze omvatten bradycardie, ataxie (een ernstig gebrek aan coördinatie) en zeer ernstige gastro-intestinale verschijnselen. Afhankelijk van de ernst van het geval kan bij het dier neurotoxicose optreden, waardoor de neuronale functie blijvend afneemt.

Deze verschijnselen beginnen meestal tussen 7 en 12 dagen na de toepassing van het middel, of bij overschrijding van 58 milligram per kilo. Wat er ook gebeurt, je moet met de toediening van het middel stoppen zodra de bovenstaande verschijnselen optreden.

Een uitstekend geneesmiddel met enkele bedenkingen

Zoals je hebt kunnen lezen is metronidazol een zeer werkzaam en nuttig geneesmiddel voor de behandeling van bepaalde processen. Een van de redenen voor deze grote werkzaamheid is zijn specificiteit, hoewel deze eigenschap ook zijn negatieve tegenhanger heeft.

Helaas leidt het lukrake gebruik van dit soort geneesmiddel alleen maar tot het ontstaan van resistentie. Daarom is, alvorens metronidazol bij katten te gebruiken, altijd een bezoek aan de dierenarts aangeraden. Na onderzoek van het dier zal deze beslissen of hij het al dan niet moet voorschrijven. Geef je huisdier nooit zelfmedicatie.