Wat zijn de oorzaken van stomatitis bij honden?

Stomatitis wordt veroorzaakt door een overreactie van het immuunsysteem op een irriterende stof, infectie of verwonding van de mond. Het veroorzaakt veel pijn en lijden bij het dier.

Geschreven en geverifieerd door biochemie Luz Eduviges Thomas-Romero.

Laatste update: 21 december, 2022

Stomatitis bij honden is een ontstekingspathologie die de gezondheid van de mond aantast. Hoe vreemd het ook lijkt, deze ziekte komt vaker voor bij katten dan bij honden.

In feite kunnen hondeneigenaars stomatitis soms verwarren met gingivitis, omdat beide aandoeningen zich op een gelijkaardige manier kunnen manifesteren. Hier vertellen we je alles wat je moet weten over stomatitis bij honden.

Welke kenmerken kenmerkt stomatitis bij honden?

Een kenmerk om op te merken is dat stomatitis niet de steunweefsels aantast die de tand aan de kaakholte van de hond vastmaken. Dit zijn bijvoorbeeld de alveolaire beenderen, delen van het kaakbeen die de tandkassen omringen en bevatten. Evenmin tast het de parodontale ligamenten aan.

In het algemeen beschadigt stomatitis zachte en vlezige structuren. Bijvoorbeeld de keelholte, het mondslijmvlies, de binnenkant van de wangen en de tong, hoewel het ook het tandvlees kan aantasten. Typisch manifesteert stomatitis zich met de vorming van pijnlijke en hardnekkige zweren.

Wat veroorzaakt stomatitis?

Stomatitis veroorzaakt een algemene ontsteking van het mondslijmvlies, dat al dan niet ook het tandvlees en de tong kan omvatten. Hoewel de oorsprong van deze pathologie nog onbekend is, kunnen verschillende situaties tot het ontstaan ervan leiden, waaronder de volgende:

• Wondjes in de mond: door wondjes in de mond kunnen bacteriën binnendringen en een gegeneraliseerde ontsteking van het mondslijmvlies veroorzaken.
• Parodontale ziekte: deze pathologie tast chronisch de stabiliteit van zowel het tandvlees als het mondslijmvlies aan, wat tot het ontstaan van stomatitis kan leiden.
• Orale infecties: verschillende schimmels en bacteriën kunnen het mondslijmvlies binnendringen en stomatitis veroorzaken. Dit gebeurt meestal door immuunproblemen bij honden.
• Voedingsgebreken: een tekort aan vitaminen of voedingsstoffen kan leiden tot de aanwezigheid van ontstekings- of infectieuze pathologieën in het mondslijmvlies. Daardoor is de kans op het ontstaan van stomatitis groter.
• Genetische ziekten: hoewel het nog onbekend is hoe genen de aanwezigheid van stomatitis kunnen induceren, is waargenomen dat bepaalde rassen er vatbaarder voor zijn.
• Neoplasmen: verschillende soorten tumoren zijn in staat een gegeneraliseerde ontsteking in verschillende delen van de mond te veroorzaken, wat ook tot chronische stomatitis kan leiden.
• Vreemde voorwerpen in de bek: in de bek van een hond zitten verschillende huidplooien die niet zo opvallen. Ze zijn echter groot genoeg om er sommige kleine voorwerpen tussen te laten klemmen, wat leidt tot infecties, rijtwonden en, in ernstige gevallen, stomatitis.
• Slechte mondhygiëne: de tandplak van honden bestaat uit bacteriële kolonies die infecties kunnen veroorzaken. Als de mondhygiëne niet verzorgd wordt, kunnen deze bacteriën gevallen van chronische stomatitis veroorzaken.

Stomatitis kan een primaire aandoening zijn

Primaire ziekten zijn ziekten die zonder aanwijsbare oorzaak verschijnen. Bij primaire gegeneraliseerde stomatitis is het buccale slijmvlies aangetast en vaak ook de randen van de tong en het slijmvlies rond de tanden. Er wordt echter geen specifieke oorzaak ontdekt.

Stomatitis, als primaire aandoening, gaat gepaard met een overdreven immuunrespons van de gastheer op mondmicroben die tandplaque vormen. Het komt vaker voor dat gegeneraliseerde stomatitis optreedt als gevolg van allerlei andere ziekten, d.w.z. als secundaire aandoening.

Stomatitis bij honden als secundaire aandoening

Veel medische aandoeningen (Engelse link), die als onderliggende oorzaken worden omschreven, kunnen leiden tot het ontstaan van stomatitis bij hoektanden. Dit zijn er enkele van:

• Auto-immuunziektes
• Bacteriële, parasitaire, of schimmelinfecties
• Contact met bijtende stoffen of reactie op bepaalde medicijnen
• Hormonale tekorten
• Andere ziekten zoals diabetes, lymfeklierkanker, nierziekte, osteomyelitis en hypereosinofiel syndroom

De symptomen van stomatitis

Zoals we al eerder opmerkten, lijken sommige symptomen van stomatitis erg op die van gingivitis. Meestal is een onderzoek door de dierenarts de enige manier om tot een definitieve en juiste diagnose te komen.

Om te begrijpen wanneer een bezoek aan de dierenkliniek nodig is, is het belangrijk te letten op het verschijnen van een van de volgende symptomen:

• Verschijning van zweren op de wangen, het tandvlees of de tong die soms pus afscheiden.
• Slechte adem, vergezeld van bloedend tandvlees en overmatig kwijlen.
• Rood geworden en ontstoken laesies.

Bovendien is het gebruikelijk om tegenzin of moeite met eten waar te nemen, met daarmee gepaard gaand gewichtsverlies. Mondlaesies veroorzaken vaak dat de hond onwil vertoont om zich te (laten) verzorgen.

Diagnose van stomatitis bij honden

Wegens de sterke gelijkenis van stomatitis met gingivitis is het belangrijkste diagnostische hulpmiddel de medische voorgeschiedenis van de hond. Hiermee wordt de aanwezigheid van secundaire ziekten of bijwerkingen van bepaalde geneesmiddelen uitgesloten. Het is echter niet voldoende voor een nauwkeurige diagnose.

Behalve de klinische voorgeschiedenis moet de dierenarts ook een lichamelijk onderzoek doen om te controleren op beschadiging van het mondslijmvlies. Röntgenfoto’s kunnen ook nodig zijn om de ernst van de pathologie na te gaan.

Afhankelijk van wat de deskundige vindt, is het ook mogelijk om kweken of biopten van het buccale slijmvlies te nemen. Dit doet men met de bedoeling de aanwezigheid van besmettelijke ziekteverwekkers te bevestigen.

Verschillende soorten stomatitis

Als de diagnose eenmaal opgehelderd is, is het belangrijk in te delen welke soort stomatitis de hond heeft. Op die manier kan de behandeling gericht worden op het wegnemen van de oorzaken die de aandoening doen ontstaan en de levenskwaliteit van het huisdier verbeteren. Naar de oorsprong van de stomatitis wordt hij als volgt ingedeeld:

• Zwerende stomatitis: dit is meestal het gevolg van een overdreven immuunreactie op bacteriën. Het is meestal chronisch, hoewel het in ernstiger gevallen ook wel necrotiserende ulceratieve stomatitis wordt genoemd.
• Immuun-gemedieerde ulceratieve gingivostomatitis: veroorzaakt door parodontale ziekten. Behalve de aanwezigheid van stomatitis wordt deze pathologie gekenmerkt door symptomen van gingivitis en gegeneraliseerde ontsteking van de mondslijmvliezen.
• Lymfoplasmacytische gingivostomatitis: dit is vrij zeldzaam bij honden, dus de oorzaken van het optreden ervan zijn onbekend. Het is mogelijk dat het met een immunologisch probleem te maken heeft, al is daar weinig basis voor.

Zijn sommige rassen of stadia van de groei van de hond vatbaarder voor stomatitis?

Het is belangrijk te bedenken dat elk ras stomatitis kan krijgen. Sommige hondenrassen hebben echter een zekere aanleg voor medische aandoeningen die vaak stomatitis als neveneffect hebben .

Dus, bijvoorbeeld, osteomyelitis komt vaker voor bij sommige rassen, vooral bij spaniëls, windhonden, labradors, maltezers en dwergschnauzers.

Anderzijds komt het hypereosinofiel syndroom (Engelse link) veel voor bij Alaska malamutes en Cavalier King Charles spaniëls. Het komt ook meer voor bij Duitse Herders, Italiaanse Windhonden, Rottweilers en Siberische Eskimohonden.

Hoe behandelt men deze ziekte?

De behandeling van stomatitis bij honden is vaak moeilijk en op andere momenten kan de aandoening vanzelf overgaan, als de onderliggende oorzaak behandeld is. Dit is het geval bij infectie of blootstelling aan bijtende chemicaliën.

Het is ook gebruikelijk om verschillende spoelingen met ontsmettende oplossingen in de bek uit te voeren. Dit om de hoeveelheid tandplak en ziekteverwekkers te verminderen. Ook kan het gebruik van antibiotica en antischimmelmiddelen nodig zijn, hoewel dit geheel afhangt van de aanwijzingen van de deskundige.

In het algemeen zullen dierenartsen proberen de tanden te behouden, maar vaak moeten ze ze toch trekken. Dit wordt gedaan om de pijn te verminderen en de kwaliteit van leven van het dier te verbeteren.

Behandelingen met immunosuppressieve medicijnen of steroïden kunnen de ontsteking verminderen, maar hebben bijwerkingen, vooral bij langdurige behandelingen. Daarom behoren ze vaak tot de laatste opties die door professionals worden voorgesteld.

Aanbevelingen tot slot

Dagelijkse gebitsverzorging en regelmatige professionele schoonmaakbeurten kunnen de voortgang van stomatitis vertragen, maar dit is vaak niet voldoende om pijn te voorkomen. Wees er ook op bedacht dat honden bij wie tanden getrokken zijn een zacht voedsel dieet nodig kunnen hebben.

Zoals altijd is preventie de beste strategie om je hond te beschermen tegen deze pijnlijke ziekte en vele andere mondaandoeningen. Zorg dus voor regelmatige controles bij je dierenarts om te bevestigen dat alles goed is. Overweeg ook om het lichaam van je hond regelmatig te controleren. Aarzel niet om bij elke afwijking zo snel mogelijk een deskundige te raadplegen.