Grootste bij ter wereld na 38 jaar herontdekt
In 1858 vond Alfred Russel Wallace in de oerwouden van Indonesië een prachtige bij die nog nooit eerder gezien was. Dit zou de eerste en laatste keer zijn dat dit exemplaar gezien zou worden gedurende meer dan een eeuw. Deze soort kreeg de naam Wallace’s reuzenbij als eerbetoon aan deze beroemde natuuronderzoeker uit die tijd. Kom meer te weten over de grootste bij ter wereld in het artikel van vandaag.
Deze bij wordt beschouwd als de grootste bij ter wereld, want zijn afmetingen overtreffen die van andere exemplaren ruimschoots. Hij was al een aantal jaren niet meer gezien en men vreesde dat hij uitgestorven was. Maar dankzij een campagne die deze en andere “verloren” soorten wilde herontdekken, kon ze weer levend gezien worden. Lees verder om het verhaal achter dit prachtige insect te ontdekken.
Wallace en zijn reuzenbij
Alfred Russel Wallace was een natuuronderzoeker die, samen met Charles Darwin, opviel door het stichten van de basis van natuurlijke selectie. Net als Darwin ondernam Wallace in 1854 een reis naar de Malay Archipel, waar hij verschillende ongelooflijke dieren ontdekte.
Hij beschreef ze nauwgezet en begon al zijn bevindingen te publiceren. Tegen 1862 had hij al meer dan 50 artikelen (Spaanse link) en ook overvloedige aantekeningen.
Tegen het einde van zijn reis (1858) vermeldde Wallace in een paar woorden de ontdekking van een harige en reusachtige zwarte bij. Hij was zo groot als een mensenvinger en had kaken die leken op die van de hertenkever. In die tijd wist men nog niet hoe belangrijk deze ontdekking zou zijn, want het was slechts een deel van de bijna 1.000 nieuwe soorten die hij in zijn eentje beschreef.
Iets meer dan een jaar na de ontdekking stuurde Wallace het exemplaar dat hij gevonden had naar de entomoloog Frederick Smith voor verdere analyse. In 1960 werd een artikel (Engelse link) gepubliceerd waarin de kenmerken van de bij werden gespecificeerd en het kreeg de wetenschappelijke naam Megachile pluto. Men erkende het dier ook als de grootste soort van de Apidae familie die ooit gevonden werd.
Vanaf dit punt in de geschiedenis werd de grootste bij ter wereld meer dan 100 jaar lang niet meer gezien. In feite dacht men dat hij uitgestorven was omdat de bossen in de buurt van zijn vindplaats gekapt werden.
Herontdekking van de verdwenen soort
In 1981 herontdekte de Amerikaanse bioloog Adam Catton Messer (Engelse link) de soort, en ditmaal werd hij voor het eerst gefotografeerd. De exemplaren werden gevonden op 3 Indonesische eilanden: Bacan, Halmahera en Tidore.
Bovendien ontdekte men dat ze de kolonies van bepaalde termieten gebruiken om hun nesten te vormen, want met hun enorme kaken kunnen ze de holte van de boomstammen “schrapen” en met hun hars bouwen.
Dit vreemde gedrag verklaart de fysieke gelijkenis die de soort heeft met de hertshoornkever. Men ontdekte ook dat de reden dat de bij niet meer gevonden was, was dat we wel wisten dat ze hun nesten in hout bouwden.
Het enige probleem is dat, ondanks al deze vorderingen in de beschrijving van de soort, ze nog eens 38 jaar lang weer verdween. Enkele non-profit organisaties begonnen echter een beweging om deze en andere verdwenen wezens terug te vinden.
Meest gezochte soorten
In 2017 publiceerde de non-profit organisatie Global Wildlife Conservation een lijst van de 25 vermiste soorten. Daaronder bevond zich de grootste bij ter wereld, die al meer dan een eeuw aan wetenschappers ontsnapt was. Het doel was duidelijk: dit insect opsporen en bewijzen dat het niet uitgestorven was.
Deze campagne had haar inspanningen gericht op het herontdekken van deze 25 beroemde soorten, wat al vruchten begon af te werpen met de ontdekking van Jackson’s salamander. Daarom waren de verwachtingen hoog gespannen dat men de ontbrekende dieren ook zou vinden.
Het begin van de zoektocht
De formele zoektocht naar deze grootste bij ter wereld begon eind januari 2019 met een expeditie naar het eiland Ternate in Indonesië. De groep die de reis had georganiseerd bestond uit Glen Chilton, Simon Robson, Eli Wyman, en Clay Bolt. Zij hoopten de verdwenen soort te vinden. Maar naarmate de dagen verstreken beseften ze dat deze taak niet gemakkelijk zou worden.
De reis liep ten einde en de groep had geen spoor van deze bij gevonden. Tijdens de laatste dag van hun zoektocht, en net toen ze op het punt stonden het op te geven, vonden ze echter een klein termietennest. Ze hadden weinig verwachting dat de boomstam werkelijk bevatte wat ze zochten. Het was namelijk niet de eerste die ze op hun reis gezien hadden.
Toen ze dichterbij kwamen, merkten de onderzoekers dat het binnenste heel goed begrensd en afgerond was. Er lag ook een kleverige vloeibare substantie op de bodem van het nest. Toen ze het het minst verwacht hadden, kwam uit de stam een enorme zwarte bij tevoorschijn, die identiek was aan Wallace’s bij. Ze waren opgetogen omdat ze erin geslaagd waren deze raadselachtige verloren soort te herontdekken.
Dit moment bleef niet alleen in de herinnering van de leden van de groep. Men maakte ook foto’s en video’s om deze grootse gebeurtenis te ondersteunen en vast te leggen. Na 38 jaar vermissing is de grootste bij ter wereld dus (weer) herontdekt .
Niet alles is goed nieuws
Dit nieuws zou voor natuurkenners een reden moeten zijn om feest te vieren. Het veroorzaakt in werkelijkheid echter angst en bezorgdheid. Dit komt omdat insecten een van de meest bedreigde groepen zijn door verlies van leefgebied en vervuiling. Daarom denkt men dat deze bij een dreigend gevaar loopt.
In feite waren in 2018 twee exemplaren (Engelse link) van ‘s werelds grootste bij via het internet verkocht. De prijs bedroeg $9,100 voor het eerste exemplaar. Voor het tweede exemplaar betaalde men $4,150. Ondanks het feit dat het een soort is die bijna uitgestorven kan zijn, zijn dit soort verkopen helaas legaal. De reden hiervoor is dat de soort momenteel geen bescherming geniet om de handel tegen te gaan.
Zoals je ziet is het vinden van deze soort nog maar de eerste stap. Er moet daarnaast ook aandacht besteed worden aan het behoud ervan. Toch is dit bemoedigend voor natuurkenners en een teken te meer dat we nog tijd hebben om verschillende soorten voor uitsterven te behoeden.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Frederick Smith (1860). Catalogue of Hymenopterous Insects collected by Mr. A. R. Wallace in the Islands of Bachian, Kaisaa, Amboyna, Gilolo, and at Dory in New Guinea.. , 5(Supplement s1), 93–143.
- Vereecken, N. J. (2018). Wallace’s Giant Bee for sale: implications for trade regulation and conservation. Journal of Insect Conservation, 22(5), 807-811.
- Messer, A. C. (1984). Chalicodoma pluto: the world’s largest bee rediscovered living communally in termite nests (Hymenoptera: Megachilidae). Journal of the Kansas Entomological Society, 165-168.
- Gallardo, M. H. (2013). Alfred Russel Wallace (1823-1913): obra y figura. Revista chilena de historia natural, 86(3), 241-250.
- Bolt, C. (2019) Rediscovering Wallace’s Giant Bee. Recuperado el 12 de diciembre de 2021, disponible en: https://www.rewild.org/news/rediscovering-wallaces-giant-bee-in-search-of-raja-ofu-the-king-of-bees