De veren van mijn kanarie vallen uit: waarom precies?

De veren van je kanarie vallen uit en je weet niet waarom? Hier geven we je het antwoord en mogelijke oplossingen voor deze fysiologische gebeurtenis.
De veren van mijn kanarie vallen uit: waarom precies?
Samuel Sanchez

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Samuel Sanchez.

Laatste update: 11 september, 2023

Kanaries (Serinus canaria, ondersoort domestica) zijn de meestvoorkomende vogels als huisdier, samen met parkieten (Melopsittacus undulatus). Deze vogels leven sinds de zeventiende eeuw in de huiselijke omgeving en er is uitgebreide kennis over hun verzorging en fysiologie op wetenschappelijk niveau. Sommige eigenaren weten echter niet waarom de veren van hun kanarie elk jaar uitvallen.

Hoewel het misschien alarmerend klinkt, is het vallen van veren bijna altijd een normale fysiologische gebeurtenis. Vogels laten hun veren één keer per jaar vallen om hun beschermende verenkleed te vernieuwen. Als dit verlies echter buiten de zomer plaatsvindt, kan je huisdier een schimmel-, virale of bacteriële ziekte hebben. Als je meer wilt weten over dit onderwerp, raden we je aan verder te lezen.

Rui bij kanaries

Vogelveren zijn epidermale structuren – afgeleid van de huid – die worden gebruikt als bescherming tegen intense hitte en kou. Daarnaast dienen ze bij sommige soorten als een mechanisme om onopgemerkt te blijven door roofdieren of als een seksuele selectiestrategie. Bij pauwen zijn veren bijvoorbeeld van vitaal belang voor verleiding en partnerkeuze.

De veren worden aangetast door wrijving, botsingen en de werking van externe parasieten. Omdat deze epidermale structuren dood zijn en niet kunnen worden gerepareerd, moet de vogel een bepaalde tijd van het jaar besteden om ze te vernieuwen. Bij kanaries vindt de verenwisseling of ruiperiode plaats in de zomer.

Het begin van de rui wordt mede bepaald door licht en klimaat. Dat wil zeggen, wanneer de dag vele uren licht heeft – ongeveer 14 – en de temperaturen hoog zijn. De veren van de kanarie vallen uit in deze tijd van het jaar omdat het de meest geschikte tijd is. Dit komt omdat hij zich niet hoeft te beschermen tegen de kou en het broedseizoen is afgelopen.

Vogels komen meestal na het broeden in de rui en voordat het trekseizoen begint in de herfst-winter.

Een kanarie

Hormonen zorgen voor vervelling

In plaats van de toename van het aantal zonuren, is juist het minder worden van het aantal zonuren een indicator voor het begin van de rui. De langste dag van het jaar is 21 juni en vanaf deze datum begint het fotoperiodisme geleidelijk te verkorten. De rui is veel opvallender in augustus. De meeste kanaries zijn in augustus in de rui, sommigen al in het begin van juli.

Er wordt aangenomen dat het ruiproces multifactorieel is en wordt gemedieerd door verschillende hormonen. Dit is echter allemaal nog niet volledig beschreven. Volgens studies kunnen gonadale steroïde hormonen, corticosteroïden, schildklierhormonen en prolactine een belangrijke rol spelen bij het afstoten van veren bij vogels.

De veren van mijn kanarie vallen uit door de rui: wat kan ik eraan doen?

Dus nu weet je dat rui in juli en augustus volkomen normaal is voor kanaries. Er zijn echter bepaalde dingen die je kunt doen om het proces voor je huisdier gemakkelijker te maken. Onder de overwegingen waarmee rekening moet worden gehouden, kunnen we het volgende benadrukken:

  • Tijdens de rui stoppen mannelijke kanaries met zingen, zelfs gedurende enkele weken. Stoor ze niet als dit het geval is en probeer hem niet onder druk te zetten met opnames van andere mannetjes om zijn stem terug te krijgen. Dit is normaal en als je het probeert te corrigeren, zal je het dier alleen maar nog meer stress bezorgen.
  • In dit stadium moeten kanaries elke ochtend een bad met warm water tot hun beschikking hebben. Op deze manier kunnen ze hun nieuwe veren ontsmetten en verzorgen terwijl die groeien. Als je een paar druppels azijn in het water doet, help je het dier met ontwormen.
  • Het kwijtraken van de veren is een zeer energieverslindend proces. Daarom heeft de kanarie specifieke supplementen nodig die rijk zijn aan eiwitten voor deze fase. Houd er rekening mee dat veren voor 88% uit eiwitten bestaan, vandaar dat deze macronutriënt zo belangrijk is.

Verder raden we aan om de kanarie met rust te laten en weg te houden van zeer sterke prikkels totdat het ruiproces is voltooid. Onthoud dat het de meest delicate tijd van het jaar is voor vogels, dus respecteer je huisdieren en laat ze de tijd nemen.

De veren van mijn kanarie vallen buiten de ruiperiode uit

Alles wat we tot nu toe hebben gezegd, is van toepassing op het ruiseizoen, dat wil zeggen in juli en augustus. Als de veren van je kanarie uitvallen in het midden van de winter of het vroege voorjaar, is het tijd om je zorgen te maken. Hieronder zullen we je vertellen waarom deze gebeurtenis op ongebruikelijke momenten kan plaatsvinden.

Ongebruikelijke weersomstandigheden

De rui valt soms uit de toon bij gedomesticeerde kanaries vanwege het ontbreken van een consistent weerpatroon. Te hoge temperaturen in de winter (door bijvoorbeeld verwarming), stressvolle prikkels en te veel licht zullen ervoor zorgen dat de vogel in de war raakt en zijn veren gaat verwisselen als het nog geen tijd is.

In deze gevallen is het vaak handig om het aantal uren daglicht te verminderen tot maximaal 8-10. Het wordt ook aanbevolen om de locatie van de kooi te veranderen naar een plaats zonder stressfactoren en met temperaturen rond de 20-22 graden Celsius. Op deze manier kun je het vallen van veren buiten het seizoen stoppen.

Ziekten

Veel ziekten worden geassocieerd met verlies van veren, omdat dit een van de eerste tekenen is van een slechte gezondheid, een verslechterd immuunsysteem en ondervoeding. Hieronder noemen noemen we enkele van de pathologieën die deze gebeurtenis kunnen veroorzaken:

  • Parasieten: In- of uitwendige parasieten kunnen het juiste onderhoud van de veren verhinderen. In deze gevallen zijn meestal een fecale analyse en lichamelijk onderzoek nodig om het probleem op te sporen.
  • Virale en bacteriële infecties: Afhankelijk van de ziekteverwekker worden antibiotica of ondersteunende therapieën voorgeschreven.
  • Gedragsproblemen: Als de kanarie wordt gehuisvest met andere vogelsoorten – iets wat nooit mag – kunnen deze hem pijn doen en zijn veren uittrekken.

Afhankelijk van de locatie van de infectie of ziekte, kan de vogel andere symptomen vertonen dan het afstoten van veren, zoals ademhalingsproblemen, diarree, slechte eetlust, toevallen en nog veel meer. Alle aangehaalde klinische symptomen duiden op de noodzaak om onmiddellijk een dierenarts te raadplegen.

De veren van de kanarie vallen uit in de rui

Zoals je hebt gezien, is een kanarie die in de zomer zijn veren verliest geen reden tot bezorgdheid, want hij is in de rui. Als dit echter buiten het seizoen gebeurt, is dit meestal een teken van stress, angst of een besmettelijke ziekte.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Bentley, G. E., Audage, N. C., Hanspal, E. K., Ball, G. F., & Hahn, T. P. (2003). Photoperiodic response of the hypothalamo‐pituitary‐gonad axis in male and female canaries, Serinus canaria. Journal of Experimental Zoology Part A: Comparative Experimental Biology, 296(2), 143-151.
  • WEICHEL, K., SCHWAGER, G., HEID, P., GÜTTINGER, H. R., & PESCH, A. (1986). Sex differences in plasma steroid concentrations and singing behaviour during ontogeny in canaries (Serinus canaria). Ethology, 73(4), 281-294.
  • Koch, R. E., McGraw, K. J., & Hill, G. E. (2016). Effects of diet on plumage coloration and carotenoid deposition in red and yellow domestic canaries (Serinus canaria). The Wilson Journal of Ornithology, 128(2), 328-333.
  • Hurley, L. L., Wallace, A. M., Sartor, J. J., & Ball, G. F. (2008). Photoperiodic induced changes in reproductive state of border canaries (Serinus canaria) are associated with marked variation in hypothalamic gonadotropin-releasing hormone immunoreactivity and the volume of song control regions. General and comparative endocrinology, 158(1), 10-19.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.