Hoe zit dat: wat eten eenden?

Eenden hebben een wisselend dieet, afhankelijk van hun geografische ligging en hun wilde of gevangen toestand. In elk geval worden de meeste als omnivoor beschouwd en hebben ze een groot aanpassingsvermogen.

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Samuel Sanchez.

Laatste update: 11 september, 2023

Eenden komen op alle continenten voor, behalve op Antarctica. Bovendien hebben ze een ongewoon aanpassingsvermogen en hebben ze eilanden als Hawaii, Macaronesië, en de Galapagoseilanden weten te bereiken. Hoe zijn ze in staat zich nieuwe omgevingen zo gemakkelijk eigen te maken? Wat eenden eten en hun levensstrategieën houden een deel van het antwoord op deze vraag in handen.

Hoewel mensen het dieet van een eend misschien associëren met een paar stukjes vochtig brood die op een vijver drijven, is de waarheid dat deze vogels veel meer soorten voedsel verorberen. Hier vertellen we je alles over het dieet van deze land- en waterbewonende vogels.

Wat zijn eenden precies?

De term eend verwijst naar een grote verscheidenheid van vogelsoorten die tot de familie Anatidae behoren. Er zijn naar schatting 156 soorten eenden, die verdeeld zijn over 6 families (waarvan de Anatinae de talrijkste zijn). De eend bij uitstek is Anas platyrhynchos, ook bekend als de wilde eend. Er zijn er echter veel meer.

De lichaamsvorm van de eend is over het algemeen langwerpig en hun nek is lang, hoewel niet zo lang als die van zwanen of ganzen (een duidelijk onderscheidend kenmerk). Ze hebben ook meestal een cilindrische romp, omdat veel van hen onder water moeten duiken om op hun prooi te jagen. De snavel is erg breed en bevat gekartelde structuren (die bij filtrerende soorten sterk ontwikkeld zijn).

Wat de vlucht betreft, hebben veel eenden korte en puntige vleugels, die sterk zijn en snelle slagen kunnen maken. Sommige vogels die tot deze groep gerekend worden (zoals het geslacht Tachyeres) zijn echter praktisch niet in staat om te vliegen.

Wat eten wilde eenden?

Zoals we al gezegd hebben, hangt het dieet van eenden sterk af van de soort, hun geografische ligging en hun toestand van vrijheid (of gevangenschap). Om de variatie in deze dieren wat beter te leren kennen, geven we je nu enkele specifieke voorbeelden. Mis ze niet!

1. De voeding van de wilde eend (Anas platyrhynchos) 

De wilde eend vertegenwoordigt de meest verspreide eendensoort op het noordelijk halfrond. Hij bewoont Noord-Amerika, Azië, Europa, en zelfs Noord-Afrika. Het is een vogel die bekend is om zijn trekvermogen en de overgrote meerderheid van de in gevangenschap gehouden eenden behoort tot deze soort.

Het dieet van de wilde eend is omnivoor. Bovendien is het een zeer flexibele vogel wat zijn dieet betreft. Het grootste deel van zijn dieet is gebaseerd op plantaardig materiaal, zaden, wortels en knollen, maar hij draait zijn snavel ook niet omhoog (!) naar aquatische ongewervelden, insecten (libellen, vliegen, vlinders, motten en meer) en kleine schaaldieren.

Interessant is dat gebleken (Engelse link) is dat leggende vrouwtjes tijdens de paartijd veel meer dierlijk materiaal (70%) consumeren dan niet-leggende vrouwtjes (37%). Dit weerspiegelt het feit dat eieren leggen een veeleisende activiteit is waarvoor veel eiwitten nodig zijn.

2. Het dieet van de buffelkopeend (Bucephala albeola) 

De Buffelkopeend is een typische trekvogel in Noord-Amerika en het zuiden van de Verenigde Staten. Mannetjes vallen erg op door hun grijszwarte kleur en een zeer duidelijke witte streep onder hun ogen. Vrouwtjes daarentegen zijn iets gelijkmatiger grijsachtig.

Deze eenden foerageren onder water. In zoetwaterecosystemen zijn ze vooral insecteneters, terwijl ze in zout water jagen op kreeftachtigen en weekdieren. Waterplanten en viseieren vormen ook een belangrijk deel van hun dieet.

3. Het dieet van de grote zaagbek (Mergus merganser) 

Deze eend is heel anders dan die we in vijvers en meren in stedelijke omgevingen gewend zijn te zien. Het is een grote, snelle vogel met een gestroomlijnd lichaam en een zeer lange, smalle snavel. Bovendien heeft hij gekartelde inwendige tanden die als een haak werken om hem het vangen van prooi te vergemakkelijken.

Zoals je je kunt voorstellen is de grote geelgors vooral piscivoor (hij voedt zich met levende vis). Hij jaagt op vis in zowel zoet als zout water, hoewel hij de kans niet voorbij laat gaan om op weekdieren, kreeftachtigen, insectenlarven en andere ongewervelden te azen. Heel sporadisch voedt hij zich ook met kleine zoogdieren, reptielen en amfibieën.

Wat eten eenden in gevangenschap?

We hebben de verschillende voedingskeuzes van een aantal zeer verschillende eendensoorten al onderzocht. Ter afsluiting willen we het dieet van de wilde eend in gevangenschap (Anas platyrhynchos) samenvatten:

• Als ze jong zijn (tot 3 weken leeftijd) krijgen eendenkuikens speciaal voer voor jongen. Het percentage eiwit dat in dit stadium wordt verstrekt is hoog – met 18-20%.
• Tussen 3 en 20 weken leeftijd kan de overgang gemaakt worden naar een voer voor jonge eenden of kippen. Dit moet 15% eiwit bevatten.
• Als volwassen dieren kunnen eenden al algemeen voer als basis van hun voeding gebruiken. Bovendien hebben ze voortdurend calciumpoeder nodig om hun botten gezond te houden. Hun voer moet dagelijks aangevuld worden met groenten zoals bieten, erwten, maïs, kool, alfalfa en sla. Ze kunnen ook sporadisch schaaldieren en dode ongewervelde dieren aangeboden krijgen.

Hoewel het in parken en sommige recreatiecentra heel gebruikelijk is, is het niet goed om eenden brood te geven. Het bevat veel koolhydraten en zal ze op den duur alleen maar te dik maken. Het is veel beter om een speciaal voer voor hen als basis te gebruiken en dat sporadisch te mengen met groenten en wat zeevruchten.

Zoals je ziet hangt het antwoord op de vraag wat eenden eten af van de soort, hun streek van herkomst en hun status in het ecosysteem. Het zijn omnivore dieren, maar sommige kiezen ervoor vooral plantaardig materiaal te eten, terwijl andere zich gespecialiseerd hebben in de jacht op vis en ongewervelde dieren. Het dieet van elke soort is gebaseerd op wat in zijn ecosysteem beschikbaar is.