Dystocie bij katten: oorzaken, symptomen en behandeling

Ongeveer 67% van de dystocieën wordt door de moeder veroorzaakt, terwijl slechts 29% door de foetus wordt veroorzaakt. Ook is in beide gevallen een keizersnede de meest gebruikte procedure om deze complicatie te behandelen.

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Cesar Paul Gonzalez Gonzalez.

Laatste update: 21 december, 2022

De dracht bij katten eindigt meestal met een geboorte zonder complicaties, en de kittens worden veilig en tamelijk gezond geboren. Desondanks kunnen er in sommige gevallen moeilijkheden optreden bij de bevalling, zoals dystocie bij katten, die het leven van de kat en haar kittens in gevaar brengt.

Dystocie is een van de zeldzaamste problemen bij de bevalling van katten. Het is echter heel belangrijk dat je je bewust bent van enkele waarschuwingssignalen die erop kunnen wijzen dat de kat aan deze aandoening lijdt.

In het volgende artikel bekijken we de meestvoorkomende tekenen en oorzaken van deze aandoening. Je moet echter altijd naar de dierenarts gaan in geval van nood (hoe gering het probleem ook lijkt).

Geboorte bij katten: stap voor stap

Katten hebben een draagtijd die 56 tot 70 dagen duurt en ze bevallen van een nestje van tussen de 1 en 5 kittens. Vóór de geboorte beginnen de foetussen zich juist te positioneren om hun uittreding te vergemakkelijken.

Bovendien hebben de katten in de week voor de geboorte een gedragsverandering, want ze proberen zich zo goed mogelijk op de geboorte voor te bereiden.

De geboorte kan men verdelen in 3 verschillende stadia. Deze zijn te onderscheiden op basis van het gedrag van de kat en enkele lichamelijke tekenen. Deze zijn als volgt:

• Stadium 1 (2-24 uur duur). De weeën beginnen in de baarmoeder en baarmoeder, en de kat wordt onrustig, hijgt, en kan zelfs braken. Ze spint meestal vrij luid en er begint een heldere vloeistof uit haar genitale streek te komen.
• Stadium 2 (2-12 uur lang). Dit is het moment waarop de foetussen uit de moeder verdreven worden. Dit stadium duurt gemiddeld 12 uur. Normaal is er een verschil van 30 tot 60 minuten tussen elk kitten dat naar buiten komt. Ze kunnen echter soms binnen een paar minuten na elkaar geboren worden.
• Stadium 3 (treedt tegelijk op met stadium 2). Het foetale vlies, dat de “zak” is die de kittens in de moeder hield, wordt uitgestoten. Dit stadium wisselt gewoonlijk af met het tweede stadium, hoewel niet noodzakelijk tegelijk, want soms komen er meer dan één kitten uit voordat het eerste foetale membraan in zicht komt.

Wat is dystocie bij katten?

Dystocie is de naam die men heeft gegeven aan geboortes waarbij de moeder het moeilijk heeft om haar kroost uit te drijven.

Dit probleem wordt duidelijk in stadium 2 van de geboorte, want hier duurt het meer dan 60 minuten voor het eerste kitten naar buiten komt. Aarzel niet om je dierenarts te bellen als dit gebeurt, want het is heel waarschijnlijk dat je kat spoedeisende hulp nodig heeft.

Hoewel dit probleem meestal bij de bevalling wordt ontdekt, kan met prenatale tests voor de kat worden vastgesteld of ze dystocie kan hebben of niet. Dankzij dit kan de dierenarts de zwangerschap in de gaten houden, waardoor de kans op complicaties kleiner wordt.

Oorzaken van dystocie bij katten

Dystocie wordt ingedeeld op basis van de factoren die de complicatie veroorzaken, en die kunnen van de moeder of van de foetus komen. Beide soorten dystocie hebben hun verschillen, zodat ze specifiek behandeld moeten worden. Enkele van hun kenmerken worden hieronder opgesomd:

Maternale dystocie

Deze obstructie wordt veroorzaakt door de moeder, die meestal een nauw bekkenkanaal heeft of een slecht ontwikkelde baarmoeder traagheid. De eerste situatie is wanneer het bekken niet de juiste grootte heeft.

Dat kan te maken hebben met misvorming, breuken, of onvolgroeidheid. Daardoor kunnen de kittens niet goed naar buiten komen. De tweede is wanneer er een gebrek aan samentrekkingen in de baarmoeder is. Daardoor is het onmogelijk voor de moeder om de foetussen uit te drijven.

Foetale dystocie

De foetussen kunnen de uitgang blokkeren en complicaties bij de bevalling veroorzaken. Dat kan gebeuren als ze misvormingen hebben of te groot zijn. Er kunnen ook problemen ontstaan als ze  in een inadequate uittredepositie liggen.

Predispositie voor dystocie

Hoewel dystocie een zeldzame complicatie is, komen bij sommige rassen, zoals brachycephale rassen (Perzische katten, Himalayan katten, Munchkins, of Schotse plooien) hebben een incidentie van wel 10%.

Dit heeft meestal te maken met de genetische opmaak van bepaalde soorten katten, want inteelt verhoogt het aantal misvormingen bij de moeder en de foetussen.

Ook te oude of te jonge katten hebben vaker dystocie, omdat hun lichaam niet op de bevalling is voorbereid. Wees voorzichtig met de voortplantingsleeftijd van je huisdier bij het fokken, en stel haar gezondheid altijd voorop.

En alsof dat nog niet genoeg is, is het ook belangrijk om rekening te houden met de vader van de kittens. Het verschil in grootte tussen hen kan leiden tot grotere foetussen in de baarmoeder van de moeder. Dit zou betekenen dat de kat niet onder normale omstandigheden kan bevallen, en spoedeisende hulp nodig heeft.

Waarschuwingssymptomen van katachtige dystocie

Dystocie is een probleem dat meestal pas bij de bevalling vastgesteld kan worden. Het is immers geen standaardprocedure om het huisdier prenataal te laten onderzoeken.

Daarom zijn er enkele waarschuwingssignalen waar je rekening mee moet houden als je kat binnenkort gaat bevallen. We raden je aan naar de dierenarts te gaan als je een van de volgende symptomen opmerkt:

• Er is meer dan een uur verstreken sinds het begin van de weeën, maar het eerste kitten is er nog niet uitgekomen.
• De kat vocaliseert nogal luid met duidelijke tekenen van pijn.
• Je huisdier is al 70 dagen of langer zwanger voor de bevalling begon.
• Je kunt een deel van de eerste foetus zien, maar hij is nog niet uitgedreven. Probeer hem er niet zelf uit te halen. Je kunt de kittens of de moeder verwonden.
• De kat ziet er moe en hangerig uit, en heeft veel overgegeven.
• De aanwezigheid van vies ruikende vaginale afscheiding.

Deze waarschuwingssignalen kunnen moeilijk te herkennen zijn tijdens de bevalling. Daarom is het aan te bevelen om voor een prenatale controle naar een dierenarts te gaan. Zo kun je de risico’s in de gaten houden voordat de bevalling plaatsvindt.

Behandeling van dystocie bij katten

Omdat dystocie door verschillende factoren veroorzaakt wordt, zijn er ook verschillende manieren om het te behandelen. Daartoe moet de dierenarts een diagnose stellen en vaststellen wat het probleem is geweest. Afhankelijk van wat de dierenarts waarneemt, zal hij of zij waarschijnlijk een van de drie behandelingen voorstellen:

• Medische behandeling. Als de dystocie het gevolg is van het uitblijven van weeën, is het mogelijk ze op te wekken met behulp van medicijnen. Dit is meestal een goede optie als de dierenarts het probleem vóór de bevalling ontdekt. Op die manier kan de dierenarts het medische proces plannen.
• Manipulatieve behandeling. Als de foetussen verkeerd gepositioneerd zijn, kan de dierenarts proberen hun positie te corrigeren om de bevalling te vergemakkelijken. Met andere woorden, hij zal de kat helpen bij de bevalling door het kitten te verplaatsen. De dierenarts kan de kittens ook met de hand verwijderen.
• Chirurgische behandeling. Deze ingreep verwijst naar een keizersnede, waarbij een operatie wordt uitgevoerd om de kittens uit de baarmoeder van de moeder te verwijderen. Dit is meestal de beste optie in noodgevallen als er geen tijd is voor een diagnose. Dat geldt ook als het leven van de moeder in acuut gevaar is.

Prognose bij dystocie bij katten

Als de dierenarts dystocie op tijd behandelt, hebben de kat en de kittens een goede overlevingskans. Men moet echter bedenken dat foetussen soms kunnen sterven als gevolg van de bevallingsomstandigheden.

Om een fatale afloop te voorkomen is het het beste om de situatie te voorkomen en naar de dierenarts te gaan. Dat zal ervoor zorgen dat zowel de moeder als kittens kunnen overleven.