Sekrety języka kameleona

Małe kameleony są zdolne do wystawiania języka na większą odległość w porównaniu z większymi okazami. Chcesz poznać więcej ciekawostek na temat aparatu jamy ustnej tych gadów?

Napisane i zweryfikowane przez biologa Cesar Paul Gonzalez Gonzalez.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Kameleony są jednymi z najbardziej znanych gadów w świecie zwierząt, ponieważ są znane ze swojej zdolności do zmiany koloru, aby ukryć się przed drapieżnikami. Jednak nie jest to jedyna cudowna cecha, jaką wykazują, ponieważ kameleon ma również niesamowity język, który jest dwa razy dłuższy od jego ciała. Te piękne gady używają swojego dużego języka do chwytania zdobyczy, ponieważ niosą lepkie substancje, które ułatwiają chwytanie. Jakby tego było mało, wykonują ten ruch w mniej niż sekundę, co pozwala im być szybkim i dokładnym podczas polowania. Czytaj dalej i poznaj sekrety języka kameleona.

Czym są kameleony?

Kameleony tworzą zróżnicowaną grupę gadów należących do rodziny Chamaeleonidae. Według Reptile Database obecnie istnieje ponad 200 gatunków, które są rozmieszczone w umiarkowanych regionach świata. Zwierzęta te są zdolne do życia w różnych typach siedlisk, co zaowocowało dużą różnorodnością kolorów i kształtów wśród okazów.

Organizmy te są średniej wielkości, ponieważ ich wymiary wahają się od kilku centymetrów do nieco ponad pół metra. Podobnie ich zdolność do zmiany koloru zależy od każdego gatunku, ale funkcjonalność jest zawsze podobna: wtapiają się w otoczenie, termoregulują i wysyłają sygnały wizualne do innych okazów.

Kameleony zwykle nie są bardzo aktywne, wolą się ukrywać i pozostawać nieruchome przez długi czas. Wykorzystują swoją bezczynność do polowania, ponieważ pozostają w jednym miejscu, aby złapać zbliżające się niczego niepodejrzewające stawonogi. Nie byłoby to jednak możliwe bez ich długiego języka, ponieważ dzięki temu mają szeroki zakres chwytu, który wykorzystują na swoją korzyść.

Sekrety języka kameleona

Język kameleona działa na zasadzie podobnej do sprężyny, więc ta struktura wystrzeliwuje prawie jak pocisk. Według niektórych badaczy z Uniwersytetu Oksfordzkiego szacuje się, że okaz może potrzebować od 10 do 55 mikrosekund, aby wystrzelić język.

Aby osiągnąć tak wielką prędkość, mechanizm tej struktury jest całkowicie oparty na mięśniach. W procesie wykorzystuje się siły sprężystości zapewniane przez włókna kolagenowe, z których powstaje rodzaj językowej „katapulty” zdolnej do strzelania z dużą prędkością.

Długość języka jest również bardzo ważna dla przeprowadzenia tego procesu, ponieważ po jego złożeniu w mięśniu, który go tworzy, zaczyna gromadzić się siła napięcia. Innymi słowy, jest tak samo, jak w przypadku zwężenia lunety i uformowania fałd, aby zmniejszyć rozmiar do minimum. Będąc elastycznym mięśniem, efekt ten powoduje jego napięcie i magazynowanie energii.

Mówiąc najprościej: język kurczy się, jakby był rodzajem sprężyny, która po zwolnieniu uwalnia energię napięcia i wystrzeliwuje jak pocisk. Dzięki temu kameleon może polować z łatwością, ponieważ szybkość wysuwania struktury językowej i przechwytywania zdobyczy jest niesamowita.

Główne struktury mechanizmu języka

Choć brzmi to prosto, mechanizm jest bardziej skomplikowany na poziomie biologicznym, ponieważ „źródło” musi być zbudowane z krwi i kości. Jednak jakoś natura znalazła rozwiązanie, bo z tych 3 podstawowych struktur udało się stworzyć coś fascynującego:

1. Kość gnykowa: jest to kość, która służy jako podstawa języka kameleona i pomaga skierować strzał. Formalnie jest znany jako projekcja pojedynczej kości gnykowej u tych gadów.
2. Mięsień akceleratora: jest odpowiedzialny za wciąganie całego języka i ściskanie go w celu wytworzenia napięcia, podobnie jak przy ugniataniu sprężyny. Gdy tylko to ciśnienie zostanie uwolnione, mechanizm uwalnia energię i strzela.
3. Mięsień zwijacza: po zdetonowaniu mechanizmu, mięsień ten jest odpowiedzialny za cofnięcie języka do jamy ustnej. W przeciwieństwie do akceleratora, działa on jak każdy inny mięsień i nie wytwarza energii poprzez napięcie.

Ten fantastyczny mechanizm potrafi osiągnąć prędkość 33 metrów na sekundę, więc do sfilmowania go trzeba nawet użyć szybkich kamer. Dzięki temu w ułamkach sekundy organizmy chwytają zdobycz, nie zauważając jej. Dodatkowo czubek jego języka zawiera lepkie substancje, które zapewniają uchwycenie, a każdy strzał ma duże prawdopodobieństwo trafienia w cel.

Czy coś się dzieje, gdy są na mrozie?

Jak widać, język kameleona dobrze wykorzystuje pojemność mięśni. Z tego powodu można by sądzić, że ten mechanizm miałby problemy z zimnem, ponieważ włókna mięśniowe nie są wydajne w niskich temperaturach. Tak jednak nie jest, ponieważ wystrzelenie języka tego gada, nie opiera się na ruchu, ale na napięciu spowodowanym elastycznością.

Mechanizm języka kameleona jest wyjątkowy, gdyż wykorzystuje sprężyste właściwości mięśni. Gad ten posiada szybką i cichą broń myśliwską, co czyni go doskonałym drapieżnikiem. Dobór naturalny nadaje niektórym zwierzętom imponujące cechy, a kameleony wydają się być jego faworytami, ponieważ posiadają więcej niż jedną niesamowitą cechę.