Królestwo mrówek a rozwój rolnictwa

Wiele osób nie wie, że to nie ludzie wymyślili rolnictwo. Mrówki już od milionów lat odżywiają, udomawiają i chronią swoje uprawy.
Królestwo mrówek a rozwój rolnictwa
Eugenio Fernández Suárez

Napisane i zweryfikowane przez weterynarza Eugenio Fernández Suárez.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Rolnictwo to bez wątpienia jedno z największych osiągnięć w historii ludzkości. Wraz z innymi odkryciami, pozwoliło nam wyjść z Paleolitu. Co jednak, jeśli to nie ludzie wymyślili rolnictwo? Jaki jest w tym udział mrówek? Czytaj dalej, aby poznać prawdę!

Królestwo mrówek a rozwój rolnictwa

Eksperci wierzą, że rolnictwo zaczęło się wraz z ludźmi 12 000 lat temu w Azji. W połączeniu ze zwierzętami gospodarskimi umożliwiło to ludziom osiedlenie się i rozpoczęcie opracowywania technik, które ostatecznie doprowadziły nas do etapu, na którym teraz jesteśmy.

Jednak nowe badanie pokazuje, że mrówki uprawiają grzyby już od co najmniej sześćdziesięciu milionów lat!

świat mrówek

W rzeczywistości istnieje ponad 250 gatunków mrówek „rolniczych” (a dokładniej, są to mrówki grzybiarki). Dlatego wcale nie żartujemy mówiąc, że ludzie nie wymyślili rolnictwa, a przynajmniej jego wczesnej postaci.

Badacze wierzą, że to nowe badanie pokazuje, że zdolność mrówek do hodowli ewoluowała kilka razy osobno, co jest znane jako ewolucja logiczna.

Mrówki hodują grzyby, które są podatne na pasożyty. Jednak mrówki pozostają w symbiozie z promieniowcami, co pozwala przetrwać obu organizmom. Promieniowce to bakterie wytwarzająca antybiotyki, które pozwalają mrówkom kontrolować pasożyty grzybów w ich „uprawach”.

Ludzie nie wynaleźli rolnictwa, lecz pestycydy?

Bakterie te należą do rodzaju Pseudonocardia i wiadomo, że utrzymują tę symbiozę z wieloma mrówkami ścinającymi liście, które pochodzą z kilku krajów Ameryki Łacińskiej.

Mrówki te mają przegrody zwane kryptami, które umożliwiają im transport promieniowców. Odkrycia tego dokonano w skamieniałym bursztynie, w którym bąbelki powietrza pozwoliły im zobaczyć starożytną aktywność promieniowców.

Żyjącym obecnie mrówkom grzybiarkom ta symbioza jest już znana i pozwala im mieć prawdziwe przenośne antybiotyki. Poświęcają się również nawożeniu swoich plonów.

Jednak proces hodowli u mrówek może być bardziej prawdziwy, niż się wydaje. Mrówki udomowiły grzyba, ponieważ nie produkuje on zarodników. Dlatego „udomowienie” musiało rozpocząć się wcześniej niż jakakolwiek podobna działalność człowieka.

Eksperci uważają, że mrówki robią to od ponad 15 milionów lat.

pracująca mrówka

Mrówki posuwają się nawet do wyeliminowania resztek upraw, aby zapobiec rozwojowi pasożyta. Ponadto pomaga to zachować zdrowie na konkretnym kawałku ziemi.  Tymczasem inne mrówki dostarczają świeżego materiału do upraw, aby nadal dostarczać żywność dla kolonii.

Wszystko to dosyć jasno pokazuje, że ludzie nie wymyślili rolnictwa. Hodujące grzyby mrówki naprawdę istnieją i wykonują bardzo podobną pracę do ludzi.

Odporność na antybiotyki

Co ciekawe, kolonie mrówek nigdy nie wykazały odporności na antybiotyki. Stało się tak po tysiącach lat uzależnienia od promieniowców.

Z tego powodu badacze uważają, że mrówki mogą pomóc nam dowiedzieć się więcej na temat oporności na antybiotyki, jednego z największych zagrożeń dla zdrowia ludzi w XXI wieku.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Munkacsi, A. B., Pan, J. J., Villesen, P., Mueller, U. G., Blackwell, M., & McLaughlin, D. J. (2004). Convergent coevolution in the domestication of coral mushrooms by fungus–growing ants. Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences271(1550), 1777-1782.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.