Rajokształtne - mało znane gatunki morskie
Rajokształtne mają doskonałą zdolność adaptacji i mogą żyć zarówno na wybrzeżu, na otwartym morzu, jak i na głębokości do 3000 metrów.
Rajokształtne stanowią dużą grupę ryb chrzęstnoszkieletowych, które charakteryzują się płaskim i cienkim ciałem, dwoma płetwami piersiowymi i długim ogonem. Pomimo różnic morfologicznych są ściśle związane z rekinami.
W tym artykule przedstawiamy informacje o tych mało znanych gatunkach morskich. Oprócz ich cech fizycznych omówimy również ich siedliska, dietę i proces reprodukcji.
Rajokształtne – cechy morfologiczne
Niektóre z najbardziej szczególnych cech tych ryb to płetwy piersiowe w kształcie trójkąta i spłaszczona strefa grzbietowo-brzuszna. Charakteryzują się również endoszkieletem o całkowicie chrzęstnej strukturze i stopionymi przednimi kręgami.
Duży rozmiar i falistość płetw są niezbędne do przemieszczania się płaszczek, używając do tego siły wody. Z drugiej strony ich płetwa ogonowa może być krótka lub może jej wcale nie być i brakuje im płetwy odbytowej.
Ogon ma strukturę przypominającą bicz: jest długi, ostry i cienki. Zwykle jest też zakończony małymi ostrymi kolcami lub wypustkami, które mogą zawierać toksyny. Niektóre gatunki mają trujące żądło, które może mieć do 30 centymetrów długości.
Inną typową cechą jest cienki, spiczasty pysk, który zwykle przykryty jest jedną płetwą nosową. Ich rogówki prawie zawsze są złączone ze skórą wokół oczu, przy braku błony migawkowej.
Rajokształtne – siedlisko
Zdecydowana większość płaszczek zamieszkuje słone zbiorniki wodne i prawie wszystkie oceany na naszej planecie. Mają niezwykłe zdolności adaptacyjne, ponieważ mogą żyć zarówno na obszarach przybrzeżnych, jak i na otwartym morzu i na głębokości do 3000 metrów.
Istnieją jednak gatunki płaszczek dostosowane do życia w wodach słodkich, które zamieszkują ujścia rzek. Wśród nich znajduje się tak zwany „łubin rzeczny” pochodzący z Ameryki Południowej, który żyje głównie w dorzeczu Amazonki. Gatunek ten jest bardzo dobrze znany i ludzie obawiają się go z powodu potężnej toksyny w jego kolcach.
Wiele płaszczek żyjących w wodach słonych lub słodkich to płaszczki denne: zwykle pozostają blisko miejsca, w którym żyją. Ten nawyk zapewnia ochronę przed potencjalnymi drapieżnikami.
Falując płetwami płaszczki wzburzają piasek i częściowo zakopują swoje ciało, aby się zakamuflować i wprowadzić w błąd swoich drapieżników. Niektóre gatunki, takie jak słynna płaszczka manta, są przyzwyczajone do przekraczania oceanów: są to płaszczki pelagiczne.
Sposób pływania i zachowanie
Metoda pływania płaszczki łączy boczne ruchy ogona z falistymi ruchami płetw, aby popychać ciało dzięki wodzie. Pomimo eleganckich ruchów płaszczki nie są szczególnie zwinnymi pływakami.
Innym ciekawym i nie tak częstym nawykiem płaszczek jest wyskakiwanie z wody, co pozostawia znaczną część ich ciała na widoku. Uważa się, że ma to na celu pozbycie się pasożytów, które mogą być na skórze.
Jeśli chodzi o zachowania społeczne możemy zaobserwować różne nawyki w zależności od analizowanego gatunku płaszczki. Niektóre rajokształtne są bardzo towarzyskie i żyją w dużych grupach, wspólnie polują i chronią wszystkich swoich członków. Ale są też płaszczki, które są samotnikami i które można znaleźć tylko w sezonie rozrodczym.
Dieta
Większość płaszczek utrzymuje ściśle mięsożerną dietę: żywią się mięczakami, rybami i bezkręgowcami żyjącymi w pobliżu dna morza. Istnieją również gatunki, które spożywają dużą ilość planktonu w celu uzupełnienia diety.
Oczy płaszczki znajdują się w górnej części obszaru grzbietowo-brzusznego, zwanego także dyskiem. Do polowania płaszczki wykorzystują głównie system czujników, który pozwala im zlokalizować swoją ofiarę gwarantując skuteczność ataku.
Ugryzienia i użądlenia
Ogólnie rzecz biorąc, te ciekawe zwierzęta morskie są dosyć zrównoważone i bardzo powściągliwe. Ataki lub użądlenia często zdarzają się, gdy czują się zagrożone obecnością obcych na ich terytorium.
W przypadku ukąszenia przez płaszczkę i braku możliwości udania się do szpitala zaleca się usunięcie kolców pęsetą. Nigdy rękami ani zębami, aby uniknąć kontaktu z toksynami.
Następnie dotknięty obszar należy zanurzyć w gorącej wodzie na 30 do 60 minut (z należytą ostrożnością, aby się nie poparzyć). Po udzieleniu pierwszej pomocy niezbędne będzie zwrócenie się o poradę do lekarza lub ratownika.