Wstrząs u psów i kotów – ocena i diagnostyka
Wstrząs u psów i kotów obejmuje grupę zespołów chorobowych charakteryzujących się występowaniem ciężkich objawów klinicznych.
Jest to stan zagrażający życiu, który występuje, gdy komórki nie otrzymują wystarczającego przepływu krwi. Widać to po zmianach nastroju, tętna lub jakości pulsu.
Niewystarczający przepływ krwi oznacza, że komórki i narządy nie otrzymują należytej ilości tlenu i składników odżywczych do prawidłowego funkcjonowania.
Leczenie wstrząsu ma na celu zapobieganie postępującemu uszkodzeniu komórek i wspomaganie gojenia poprzez optymalizację perfuzji tkanek. Skuteczne leczenie objawia się poprawą objawów klinicznych i normalizacją zmienionych parametrów.
Wstrząs u psów i kotów – ocena i diagnostyka
Zdarzenia, które mogą wywołać wstrząs systemowy następują poprzez zmniejszenie:
- zdolności krwi do przenoszenia tlenu do komórek.
- objętości krwi krążącej.
- zdolności serca do pompowania krwi.
- zdolności układu sercowo-naczyniowego do utrzymania prawidłowego napięcia ścian naczyń krwionośnych.
Rodzaje wstrząsów u psów i kotów
Wstrząs hipowolemiczny
Wstrząs hipowolemiczny występuje, gdy utrata objętości krwi krążącej powoduje poważne zmniejszenie perfuzji tkankowej. Zwykle leczy się ją poprzez zwężenie naczyń krwionośnych, poprawę powrotu żylnego i redystrybucję przepływu krwi do istotnych obszarów.
Efektem kompensacji wazokonstrykcyjnej jest perfuzja obszarów ważnych dla życia (głównie serca i mózgu), ale pozbawienie innych, np. śledziony.
Podczas wstrząsu hipowolemicznego wiele komórek ulega niedokrwieniu, czyli brakuje im krwi tętniczej. Komórki te uwalniają mediatory zapalne, które mogą powodować dalsze uszkodzenia komórek.
Dlatego zwężenie naczyń krwionośnych jest krótkoterminowym rozwiązaniem dla ratowania życia. Ale normalna objętość układu krążenia musi zostać przywrócona, zanim dojdzie do masywnej, nieodwracalnej śmierci komórek.
Wstrząs pourazowy
W urazach, wstrząs jest zwykle spowodowany krwawieniem (zewnętrznym lub wewnętrznym). Innymi słowy, w pewnym sensie może to być inna forma wstrząsu hipowolemicznego.
Prawdą jest, że rozległe uszkodzenie tkanki może również spowodować uszkodzenie naczyń włosowatych w stopniu powodującym znaczną utratę perfuzji.
Ponadto ból może hamować odpowiedź wazokonstrykcyjną, która jest czynnikiem rozwiązującym problem. Kiedy reakcja zapalna jest aktywowana, układ odpornościowy odpowiada zwiększeniem przepływu krwi. Dlaczego? Ponieważ potrzebuje posiłków, aby “uratować” uszkodzone komórki.
Nietypowy wstrząs obturacyjny
Nieodpowiednia perfuzja tkanek może wystąpić z powodu utrudnienia przepływu krwi w naczyniach krwionośnych.
Aby uznać to za wstrząs musi on spowodować ogólny deficyt w dostawie tlenu do tkanek. A do tego ta niedrożność musi wystąpić w naczyniu krwionośnym w pobliżu serca.
Chociaż rzadko spotykany w medycynie weterynaryjnej, wstrząs obturacyjny może wystąpić u zwierząt z płucną chorobą zakrzepowo-zatorową lub wysiękiem osierdziowym. To znaczy, z upośledzonym krążeniem płucnym lub sercowym.
Wstrząs kardiogenny
Jeśli funkcja pompowania serca przestaje działać dochodzi do wstrząsu kardiogennego. Przykładem może być kardiomiopatia przerostowa u kotów. Zwierzęta cierpiące z tego powodu mają blade błony śluzowe i słabe tętno z powodu nieprawidłowego funkcjonowania serca.
Na koniec wstrząs dystrybucyjny
Charakteryzuje się utratą napięcia naczyniowego. Jest to niezdolność naczyń krwionośnych do dalszego prawidłowego przemieszczania krwi przez organizm. Obraz kliniczny to rozszerzenie naczyń krwionośnych.
W ramach tego rozważane są również wstrząsy:
- Wstrząs septyczny: sepsa jest ogólnoustrojową reakcją zapalną na ciężką infekcję wywołaną przez bakterie, wirusy, pasożyty, grzyby lub toksyny.
- Wstrząs anafilaktyczny: Anafilaksja /alergia jest formą przesadnej odpowiedzi immunologicznej na alergen, który organizm rozpoznaje jako antygen. Jest to masywna reakcja nadwrażliwości.
Ciężki obraz kliniczny
Wystąpienie jakiegokolwiek wstrząsu systemowego jest oznaką powikłanej patologii. W związku z tym, praktycznie każda minimalnie nasilona dolegliwość może wywołać te objawy.
Lepiej jest być przygotowanym i znać ich specyfikę, aby w porę je wykryć, a po rozpoznaniu leczyć, aby zminimalizować nieodwracalne szkody.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- King L, Boag A. BSAVA manual of canine and feline emergency and critical care. 2nd ed.
- Serrano, S., Domenech Tomás, O., Sunyer, I., & Pulido, I. (2002). Shock: Parte I. Generalidades. Clínica veterinaria de pequeños animales, 22(1), 0007-17.
- Pulido, I., Sunyer, I., Domenech Tomás, O., & Serrano, S. (2002). Shock: parte II. Shock hipovolémico. Clínica veterinaria de pequeños animales, 22(1), 0018-25.