Agamowate – poznaj 7 ciekawych faktów
Agamowate to jedna z trzech najważniejszych grup gadów legwanowych. Chociaż mają wiele cech fizycznych wspólnych z jaszczurkami, różnią się tym, że ich średni rozmiar jest nieco większy i bardziej wytrzymały. Oczywiście, agamowate nie przewyższają liczebnie jaszczurek, ale mogą pochwalić się unikalnymi cechami i różnymi ciekawostkami, które odróżniają je od innych kałamarnic.
Gady te tworzą rodzinę Agamidae, która jest spokrewniona z innymi popularnymi grupami, takimi jak kameleony, legwany i frynosomy rogate. Choć prawdą jest, że takson ten obejmuje kilka znanych gatunków, istnieje wiele nieznanych faktów na temat agamowatych. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o tej osobliwej grupie.
Jak wyglądają agamowate?
Agamowate mają fizjologię bardzo podobną do jaszczurek. Ich ciało jest długie, kończyny znajdują się po bocznych stronach tułowia i mają wydłużony ogon. Jednak ich skóra ma kilka fałd i sprawia wrażenie szorstkiej, ponieważ ich łuski są zmodyfikowane, a u niektórych gatunków są bardziej widoczne lub twarde.
Podobnie jak u innych gadów, ich rozmieszczenie obejmuje zarówno obszary suche, jak i wilgotne lub tropikalne. Ponadto są one obecne w wielu krajach, takich jak Europa, Afryka, Azja i Australia, ale nie ma ich w obu Amerykach.
Mało znane fakty o agamowatych
Chociaż w niektórych krajach są bardzo dobrze znanymi gadami, agamowate mają kilka ciekawostek dotyczących ich naturalnego życia, które odróżniają je od innych legwanów. Wśród mniej znanych faktów o tych zwierzętach znajdują się następujące.
1. Nie regenerują swoich ogonów
Jest rzeczą normalną, że niektóre zwierzęta, takie jak jaszczurki, zrzucają swoje ogony, gdy są w niebezpieczeństwie, aby odwrócić uwagę napastnika (autotomia). Nie jest to zwykle problem, ponieważ większość z nich ma mechanizmy regeneracyjne, które pozwalają im odrosnąć. Jednak większość agamowatych nie jest w stanie zregenerować ogona po jego utracie.
Oczywiście nie przeszkadza to w wykonaniu autotomii ogonowej, ale koszt takiego zabiegu jest wyższy niż u innych gadów. Istnieją jednak pewne gatunki agamowatych, które łamią tę zasadę i wykazują mechanizmy regeneracji. Jedynym problemem jest to, że nie wydają się one tak doskonałe jak te, które występują u kameleonów.
2. Zmieniają kolor
Agamowate potrafią zmieniać intensywność i rodzaj ubarwienia swojego ciała, przechodząc przez różne etapy życia. Zwykle dzieje się tak w celu przekazania różnych komunikatów osobnikom pokrewnym, takich jak ostrzeżenia (konkurencja), lub w celu zakamuflowania się.
Wykazano również, że zmiana zabarwienia ciała może służyć jako środek regulujący temperaturę ciała. Podczas gdy ciemne lub nieprzezroczyste kolory lepiej pochłaniają promieniowanie, jaśniejsze je odbijają.
3. Ich rozmieszczenie jest odwrotne niż legwanów
Jedną z najbardziej niezwykłych ciekawostek dotyczących agamowatych jest to, że ich rozmieszczenie jest odwrotne niż legwanów. Innymi słowy, tam gdzie występują gatunki agamowatych, nie ma legwanów i odwrotnie. Chociaż może to być związane z ewolucyjnym pochodzeniem gadów, nadal nie ma zwięzłej odpowiedzi na pytanie, dlaczego wykazują one taki wzór.
4. Mają unikalne zęby
Jedną z charakterystycznych i unikalnych cech agamowatych jest kształt ich uzębienia, które jest klasyfikowane jako akrodont (zęby na krawędzi szczęki). Ten typ wstawki zębowej występuje także u kameleonów, których rodzina (Chamaeleonidae) jest prawdopodobnie najbliższa agamowatym.
5. Ich tylne nogi są dość silne
Inną charakterystyczną cechą agamowatych jest wytrzymałość i szerokość ich nóg. Jak można się domyślić, daje to dużą siłę osobnikom, które mogą osiągać większe prędkości niż inne podobne gady. Oczywiście są okazy, które nie mają tak mocnych kończyn.
6. Niektóre gatunki potrafią chodzić dwunożnie
Choć prawdą jest, że agamowate to czworonogi, niektóre gatunki mają tak silne nogi, że dzięki swojej szybkości mogą podnosić swoje ciała i chodzić dwunożnie. Agama kołnierzasta (Chlamydosaurus kingii) jest prawdopodobnie najbardziej reprezentatywnym przykładem tego faktu.
7. Największa różnorodność tej grupy występuje w Australii
W Australii znajduje się około 25% sawann tropikalnych, biosu, który ma wyraźną porę mokrą i suchą. Ponadto ekosystem jest w dobrym stanie i nie został zbytnio zmodyfikowany przez człowieka, co korzystnie wpływa na bioróżnorodność regionu.
Australia ma również dużą różnorodność elementów geograficznych, które tworzą odrębne nisze dla gatunków. To wszystko pozwoliło agamowatym na różnicowanie się i tworzenie nowych linii bez ingerencji człowieka.
Jak widać, agamowate kryją w sobie wiele ciekawostek i osobliwości charakterystycznych dla ich historii naturalnej. Chociaż mają wiele cech wspólnych z jaszczurkami, tę grupę taksonomiczną można łatwo odróżnić, zwracając uwagę na ich cechy. Z tej perspektywy nie da się zaprzeczyć, że te organizmy są wyraźnym przykładem tego, jak imponująca może być natura.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Melville, J., Ritchie, E. G., Chapple, S. N., Glor, R. E., & Schulte, J. A. (2018). Diversity in Australia’s tropical savannas: an integrative taxonomic revision of agamid lizards from the genera Amphibolurus and Lophognathus (Lacertilia: Agamidae). Memoirs of Museum Victoria, 77, 41-61.
- Gray, J. A., Sherratt, E., Hutchinson, M. N., & Jones, M. E. (2019). Changes in ontogenetic patterns facilitate diversification in skull shape of Australian agamid lizards. BMC evolutionary biology, 19(1), 1-10.
- Ananjeva, N. B., Gordeev, D. A., & Korost, D. V. (2021). The review of the autotomy of agamid lizards with considerations about the types of autotomy and regeneration. Journal of Developmental Biology, 9(3), 32.
- Amdekar, M. S., & Thaker, M. (2019). Risk of social colours in an agamid lizard: implications for the evolution of dynamic signals. Biology letters, 15(5), 20190207.
- Bartholomew, G. A., & Tucker, V. A. (1963). Control of changes in body temperature, metabolism, and circulation by the agamid lizard, Amphibolurus barbatus. Physiological Zoology, 36(3), 199-218.