Czy zwierzęta się całują? Odkrywamy fakty

Całowanie nie jest zachowaniem wyłącznie ludzkim, gdyż niektóre gatunki naczelnych używają go również jako środka komunikacji wewnątrzgatunkowej.
Czy zwierzęta się całują? Odkrywamy fakty

Ostatnia aktualizacja: 14 maja, 2021

Pocałunek jest gestem, którego my, ludzie używamy do wyrażania pociągu seksualnego lub uczucia, ale czy zachowanie to występuje też u innych gatunków? W królestwie zwierząt zaobserwowano różne przejawy uczuć między parami i grupami rodzinnymi, ale tylko niektóre zwierzęta się całują jak ma to miejsce w przypadku niektórych gatunków naczelnych.

Nawet jeśli jest to powszechnie uważane za gest uniwersalny, romantyzacja pocałunku jest wytworem społeczeństw zachodnich. Za szokujący można uznać fakt, że w naszym gatunku istnieją grupy społeczne, które się nie całują a znaczna część nie bierze pod uwagę całowania jako gestu romantycznego.

Czy całowanie to naturalny instynkt czy zachowanie wyuczone?

Naukowcy wciąż debatują, czy całowanie jest zachowaniem wrodzonym czy też wyuczonym. Duża część populacji całuje się co dowodzi, że jest to akt dość rozpowszechniony, ale nie uniwersalny.

Jeśli mówimy o romantycznym pocałunku, liczba „całujących się”, którzy używają go w celach seksualnych spada jeszcze bardziej.

Gdyby całowanie było naturalnym zachowaniem z pewnością występowałoby we wszystkich grupach społecznych, ale istnieje mniejszość, która nie całuje się z powodu przesądów i wierzeń kulturowych. Mimo to te grupy etniczne angażują się w zachowania emocjonalne podobne do całowania, takie jak pocieranie nosa.

To dowodzi, że oprócz całowania istnieje wiele innych sposobów okazywania uczuć.

Czy zwierzęta się całują?

Patrząc na królestwo zwierząt można zauważyć, że całowanie jest rzadko spotykane. Większość zwierząt nie całuje się, ale wiele z nich przejawia podobne uczuciowe zachowania, takie jak lizanie, przytulanie, dotykanie twarzy i wiele innych zachowań społecznych.

Są jednak zwierzęta, które całują się tak jak my: bonobo i szympansy. Nie jest to zbyt zaskakujące biorąc pod uwagę fakt, że dzielimy z nimi 98,7% naszego DNA.

Pocałuj mnie jak szympans

Dla szympansów pocałunek jest formą pojednania po konflikcie. Dlatego tego typu zachowanie występuje częściej u samców niż u samic  – samce są bardziej agresywne i częściej walczą. Mimo to całowanie nie wydaje się być  zachowaniem romantycznym jak w przypadku ludzi.

U bonobo jest inaczej, ponieważ często się całują, a nawet używają języczka. Nie jest to zaskakujące, ponieważ są to wysoce seksualne zwierzęta, które używają seksu jako środka komunikacji w grupie.

Dlaczego inne zwierzęta się nie całują?

Z tego, co wiadomo do tej pory pozostałe zwierzęta się nie całują. Mogą pocierać lub dotykać twarzy, ale nawet zwierzęta z ustami nie mieszają śliny ani nie dotykają się wargami.

Całowanie może nie być aktem czysto ludzkim, ale wyrażane w ten sposób uczucie jest unikalne dla naszego gatunku. Zwierzęta nie potrzebują całowania aby znaleźć odpowiedniego partnera, ponieważ w naturze sygnały chemiczne są bardziej przydatne niż całowanie.

Feromony to substancje chemiczne wydzielane przez żywe istoty, zdolne do wywoływania określonych zachowań u innych osobników tego samego gatunku. Są one kluczem do znalezienia partnera w świecie zwierząt i są rozpoznawane po zapachu.

Istnieją różne rodzaje feromonów, które mogą wskazywać różne komunikaty: terytorialne, alarmujące, uspokajające lub pobudzające seksualnie.

Jeżeli chodzi o znalezienie partnera do reprodukcji, zwierzęta nie muszą się całować ani nawet znajdować się blisko siebie. Potrafią one wykryć feromony z daleka za pomocą zapachu, co daje im wskazówki na temat stanu drugiego osobnika.

Zwierzęta wydzielają feromony podczas oddawania moczu lub poprzez pocieranie części ciała – gdzie znajdują się ich gruczoły – o różne powierzchnie.

Pocałunek: wymówka, żeby się wąchać

Żywe istoty przekazują sobie różne komunikaty za pomocą zapachów. Dzieje się tak nie tylko w królestwie zwierząt. Aromat wielu roślin ma na celu przetrwanie gatunku.

Znając jego znaczenie nie jest zaskakującym fakt, że zapachy są kluczem do poszukiwania partnera. Wiele zwierząt ma specjalną strukturę zwaną narządem lemieszowo-nosowym – umiejscowionym między nosem a ustami. Narząd ten wykrywa feromony, a w niektórych przypadkach działa on nawet na odległość wielu kilometrów.

Odbyło się wiele dyskusji na temat feromonów i obecności tego organu u ludzi. Teraz wiemy, że możemy wykryć feromony dzięki specjalnym receptorom w naszym nabłonku węchowym. Jednak wpływ feromonów na atrakcyjność i romantyczne relacje jest nadal wątpliwy.

Niektórzy eksperci w dziedzinie psychologii, na przykład Rafael Włodarski z Uniwersytetu Oksfordzkiego w Wielkiej Brytanii, popiera teorię, że pocałunek powstał jako kulturowo akceptowalny sposób na zbliżenie się do innej osoby w celu wykrycia jej feromonów nawet jeśli trudno jest ustalić moment, w którym ma to miejsce.

całujące się lwy

Jak widać, pocałunek jest wyjątkowym zachowaniem szympansów, bonobo i ludzi. Co więcej, ten gest nie jest tak powszechny jak myśleliśmy. Mniej niż 50% kultur naszego gatunku całuje się w intencji seksualnej.

Na ten temat wciąż pozostaje wiele tajemnic do odkrycia. Niemniej jedno jest jasne: zwierzęta okazują uczucia na swój własny sposób poprzez lizanie, kontakt, sygnały wizualne i wiele innych strategii.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Frans B. M. de Waal. Peacemaking among Primates.
  • Jankowiak, W. R., Volsche, S. L., & Garcia, J. R. (2015). Is the romantic–sexual kiss a near human universal?. American Anthropologist, 117(3), 535-539.
  • Rafael Wlodarski, Robin I. M. Dunbar. What’s in a Kiss? The Effect of Romantic Kissing on Mate Desirability.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.