Okładniczka: poznaj lepiej tego niezwykłego mięczaka

Napisane i zweryfikowane przez biotechnologa Alejandro Rodríguez.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Okładniczka jest jednym z najbardziej popularnych i cenionych gastronomicznie mięczaków.

Gatunek ten jest popularnym morskim mieszkańcem. I to dlatego, że okładniczka o charakterystycznym kształcie i uznanej wartości kulinarnej jest bardzo popularnym zwierzęciem w większości wód naszej planety.

Okładniczka – co to za zwierzę?

Te bezkręgowce należą do jednej z największych znanych grup zwierząt: mięczaków. Ta grupa zwierząt liczy około 100 000 gatunków – nie licząc wymarłych – które skolonizowały prawie wszystkie środowiska lądowe.

W obrębie mięczaków okładniczka jest klasyfikowana jako małża. Sama nazwa wyjaśnia najwybitniejszą cechę tych zwierząt: mają parę muszli, które służą jako ochronna skorupa dla ich miękkiego ciała.

Cechy ogólne

Okładniczka jest popularną nazwą nadaną wszystkim mięczakom z rodzaju Ensis. Jej hiszpańska nazwa navaja, która oznacza scyzoryk, doskonale opisuje cechy okładniczki.

Rozmiar różni się nieznacznie w zależności od gatunku i zwykle wynosi od 7 do 22 centymetrów. Muszle są wydłużone i symetryczne, a ich kolory wahają się od niebieskawo-białych do brązowych. Zwykle powierzchnia muszli jest nieregularna, więc mają tendencję do łatwego pękania.

Są to zwierzęta jednopłciowe, w których zapłodnienie zachodzi na zewnątrz. Oznacza to, że zarówno jaja, jak i nasienie są uwalniane do środowiska morskiego, gdzie są później zapładniane. Kiedy larwy są dorosłe, przestają się unosić i schodzą na dno, ich naturalne środowisko.

Okładniczka – siedlisko

Idealne miejsce dla okładniczek to dno morza, zwłaszcza jeśli woda jest płytka. Często można je znaleźć na plażach Morza Śródziemnego, a także w Oceanie Atlantyckim i Morzu Północnym.

Aby dostać się do dna morskiego i zakopać się używają szczególnej techniki kotwiczenia. Używając długiej i mocnej stopy okładniczka zaczyna tworzyć mały pionowy otwór.

Kiedy dziura zaczyna wypełniać się mieszaniną wody i piasku, wprawia w ruch całe ciało – także muszle – i zakopuje się z wielką prędkością. Pozwala im to chronić się przed nieprzyjemnymi spotkaniami drapieżnikami.

Jej dieta i wartości odżywcze

Niezależnie od gatunku lub siedliska należy powiedzieć, że wszystkie gatunki okładniczki opierają swoją dietę na jednym pożywieniu: planktonie, czyli grupie mikroorganizmów wolnego życia wodnego.

Sposób, w jaki się żywią ma wiele wspólnego ze sposobem i mechanizmem, którego używają do zakopywania się w ziemi.

Jak już wcześniej zauważyliśmy, okładniczka używa mięśniowej stopy, aby zakopać się w dnie morskim. Ten ruch generuje przepływ wody, której używa do filtrowania żywności przez skrzela.

Na poziomie kulinarnym, mięso tych mięczaków jest jednym z najbardziej cenionych i najczęściej spożywanych, zarówno świeżych, jak i konserwowanych. Na wielu obszarach przybrzeżnych stanowi ważne uzupełnienie diety.

Ale ta wysoka popularność ma też swoje negatywne konsekwencje, ponieważ popyt na niektóre gatunki – takie jak Ensis macha – zagraża przetrwaniu tych mięczaków.