Nosorożec jawajski: charakterystyka i zwyczaje żywieniowe
W XIX wieku liczba nosorożców jawajskich była dość wysoka i zamieszkiwały one rozległy region kontynentu azjatyckiego. Nosorożec jawajski zamieszkiwał kraje takie jak Bangladesz, Birma, Tajlandia, Laotańska Republika Ludowo-Demokratyczna, Kambodża czy Wietnam.
Obecnie nosorożec jawajski żyje jedynie w małym regionie na północ od wyspy Jawa, w Parku Narodowym Ujung Kulon. Zwierzęta te, a zostało już tylko kilka osobników, są na skraju wyginięcia z powodu zniszczenia ich siedlisk.
Również dlatego, że są zabijane dla ich rogów, powszechnie stosowanych w tradycyjnej medycynie chińskiej.
Charakterystyka nosorożca jawajskiego
Anselme G. Desmarest opisał nosorożca jawajskiego (Rhinoceros sondaicus sondaicus) w 1822 r. Jako ostatniego opisano i skatalogowano go w filogenezie, ze względu na jego rzadkość i sposób życia.
Jak widać, nosorożec jawajski jest jednym z najbardziej zagrożonych gatunków na naszej planecie. Niektóre osobniki żyją w parku narodowym, ale lokalne organizacje obawiają się, że gatunek ten nie przetrwa zbyt długo z powodu kłusownictwa i chowu wsobnego.
Pozostałe dwa podgatunki nosorożca jawajskiego są już wymarłe (Rhinoceros sondaicus annamiticus i Rhinoceros sondaicus inermis).
Choć z wyglądu nosorożec jawajski przypomina inne gatunki nosorożców, ssak ten jest mniejszy i ma słabiej rozwinięte płytki skórne. Innymi słowy, nie ma typowej „zbroi”, która jest charakterystyczna dla innych gatunków nosorożców.
Samce i samice są do siebie dość podobne, choć samice wydają się być nieco większe. Ich skóra ma szarobrązowy odcień. Najłatwiejszym sposobem na określenie płci jest spojrzenie na róg nosorożca. U samic jest on bowiem albo nieobecny, albo mały.
Nosorożec jawajski to drugi co do wielkości ssak w Azji – największy jest słoń azjatycki. Może osiągnąć wysokość 1,4-1,7 cm i ma około 3,5 m długości. Różnią się wagą, która waha się od prawie 900 kg do nieco ponad 2300 kg.
Siedlisko
Aż do chwili, gdy ktoś skatalogował to zwierzę jako gatunek, mogliśmy mówić tylko o tym, co o nosorożcach jawajskich mówili miejscowi. A opowieści te były niezwykle interesujące – mówiono o czymś w rodzaju prehistorycznej istoty z rogiem.
To zwierzę żyło w najbardziej odległych dżunglach archipelagu indonezyjskiego i było bardzo trudne do znalezienia. Jedynie stosy ekskrementów i olbrzymie odciski stóp zdradzały ich obecność.
Dziś nosorożec jawajski żyje w nizinnych obszarach lasów deszczowych, zawsze w pobliżu zbiorników wodnych. Jednak kiedyś żył na otwartych łąkach i obszarach wysokogórskich. Badania sugerują, że nosorożec jawajski nie zamieszkiwał dżungli jako takiej, więc ich obecne środowisko nie jest optymalne.
Co je nosorożec jawajski?
Nosorożec jawajski to zwierzę roślinożerne, które żywi się głównie roślinami. Codziennie potrzebuje dużej ilości jedzenia, aby utrzymać swoje ogromne ciało. Ponadto potrzebuje dużej ilości wody, dlatego przebywa w pobliżu rzek i jezior.
Jeśli zajdzie taka potrzeba, nosorożec jawajski je zbyt włókniste pożywienie, ale woli delikatne kiełki. Wiemy, że to zwierzę może powalać zdrewniałe rośliny, aby dotrzeć do zielonych pędów gałęzi, podobnie jak robią to inne azjatyckie gatunki nosorożców.
Ponadto za pomocą chwytnej wargi wybierają najbardziej apetyczne kęsy.
Rozmnażanie
Sposób rozmnażania się nosorożców i rozwój potomstwa pozostaje tajemnicą, podobnie jak prawie wszystko inne na temat biologii tego zwierzęcia. Wiemy, że jest to gatunek samotny, a osobniki spotykają się tylko po to, by się kojarzyć lub opiekować się potomstwem.
Badania szacują, że nosorożec jawajski żyje od 30 do 40 lat. Ciąża trwa około 16 miesięcy, a ich dojrzałość płciowa rozpoczyna się w wieku od 5 do 7 lat dla samic i 10 lat dla samców.
Poprzez ochronę tego gatunku nie oczekujemy odrodzenia lub reintrodukcji. Ciągła utrata siedlisk w tym regionie planety jest brutalna. Dlatego niewiele więcej zdążymy dowiedzieć się o tych zwierzętach przed ich wyginięciem.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Ellis, S. & Talukdar, B. 2020. Rhinoceros sondaicus. The IUCN Red List of Threatened Species 2020: e.T19495A18493900.
- Grubb, P. 2005. Artiodactyla. In: D.E. Wilson & D.M. Reeder (ed.), Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed), pp. 637-722. Johns Hopkins University Press, Baltimore, USA.
- Nowak, R.M. 1999. Walker’s Mammals of the World. The Johns Hopkins University Press, Baltimore, USA and London, UK.
- Schenkel, R. and Schenkel-Hulliger, L. 1969. The Javan rhinoceros (Rhinoceros sondaicus Desm.) in Udjung Kulon Nature Reserve: its ecology and behaviour. Field Study 1967 and 1968. Acta Tropica 26: 97-134.