Zachowanie rysia iberyjskiego

Oprócz potrzeb biologicznych, badanie zachowania rysia iberyjskiego ma kluczowe znaczenie dla odtworzenia warunków niezbędnych do jego ochrony ex situ. Tutaj możesz dowiedzieć się więcej.
Zachowanie rysia iberyjskiego

Ostatnia aktualizacja: 27 lipca, 2021

Zwierzę o którym mowa, najbardziej zagrożony kot na świecie, potrzebuje wszelkiej pomocy, jaką może uzyskać, aby został ocalony. Badania nad zachowaniem rysia iberyjskiego są równie ważne jak wszystkie inne dziedziny jego życia, jeśli chodzi o rewitalizację populacji tego gatunku.

Często gatunki nam najbliższe są najmniej znane, a to może prowadzić do tego, że nie robimy tych drobnych rzeczy, które nie kosztują nas wiele wysiłku, aby im pomóc. W tym artykule dowiesz się wszystkiego o zachowaniu i zwyczajach tego niesamowitego zwierzęcia.

Cechy charakterystyczne rysia iberyjskiego

Ryś iberyjski (Lynx pardinus) to gatunek ssaka należący do rodziny kotowatych (Felidae), endemiczny dla Półwyspu Iberyjskiego. Są małymi zwierzętami w porównaniu z innymi gatunkami rysi: ich średni wzrost nigdy nie przekracza 55 centymetrów (21 cali), a ich waga wynosi około 10 kilogramów (22 funty).

Spośród czterech istniejących gatunków rysi – okaz iberyjski ma najbardziej ograniczony zasięg. Zamieszkuje głównie krzaczaste zarośla i formacje skaliste lub górskie o wysokości poniżej 1300 metrów (4260 stóp). Schronienie znajduje zwykle w jaskiniach.

Ryś iberyjski

Jest o zwierzę ściśle mięsożerne, którego dieta prawie w całości opiera się na dzikich królikach. Z tego powodu podczas dwóch epidemii, które dotknęły króliki na tym obszarze w latach 50. ubiegłego wieku, populacja rysia iberyjskiego była zagrożona, ponieważ te drapieżniki nie miały co jeść.

Ten kotowaty ma wyraźny dymorfizm płciowy pod względem wielkości: samce są znacznie większe niż samice.

Charakter rysia iberyjskiego

To kot prowadzi nocny tryb życia, którego szczyty aktywności pokrywają się z aktywnością jego ofiary: o zmierzchu i wczesnym rankiem. Pomiędzy tymi dwoma okresami jest najbardziej aktywny we wczesnych godzinach nocnych. Różnice w aktywności obserwuje się również w zależności od płci: samce są znacznie bardziej aktywni niż samice.
Rysie iberyjskie są samotnikami. Szukają siebie nawzajem tylko w celu krycia, a grupy składają się tylko z matek i młodych. W rzadkich przypadkach, więcej niż jeden dorosły osobnik może żywić się dużą zdobyczą.

Zachowanie rysia iberyjskiego

Większość badań etologicznych prowadzonych na rysiach iberyjskich dotyczyła okazów w niewoli. Dzięki tym badaniom uzyskano cenne dane dla ich ochrony, które można porównać z badaniami in situ, które postępują wolniej ze względu na trudności w obserwacji okazów w ich naturalnym środowisku.

Zachowanie społeczne

Podobnie jak większość kotowatych, zachowanie rysia iberyjskiego jest zwykle samotne i terytorialne. Jego siedlisko zazwyczaj obejmuje obszary, które mogą rozciągać się do 30 kilometrów kwadratowych (18 mil), w zależności od dostępności zapór i wody, a także schronień i obecności konkurentów.

Terytoria samców i samic mogą się pokrywać. Terytorium samców jest zwykle bardziej rozległe. Jednak obie płcie wyznaczają granice swojego obszaru żerowania poprzez znakowanie moczem i ślady pazurów na drzewach i ziemi,

Mocz dostarcza również informacji na temat stanu zdrowia, płci i statusu rozrodczego rysi.

Zachowanie żywieniowe

90% diety rysia iberyjskiego opiera się na dzikich królikach (Oryctolagus cuniculus), chociaż może on również żywić się innymi zdobyczami: zającami (Lepus granatensis), różnymi gatunkami ptaków, gryzoniami i rzadko jelonkami.

Zachowanie rysia iberyjskiego podczas polowania jest zgodne z typową strategią zasadzki, podobną do pozostałych kotów. Jeśli zdobycz jest mała, ryś zwykle przenosi ją w bezpieczne miejsce, aby ją zjeść. Z drugiej strony, jeśli ofiara jest większa od kotowatego, zabija ją ugryzieniem w gardło, naciskając tchawicę, aby odciąć jej oddech.

W rzadkich przypadkach można zaobserwować zachowania kooperacyjne pomiędzy parami lęgowymi podczas polowań. Jeśli chodzi o karmienie, samce mają pierwszeństwo przed samicami, chyba że samica karmi młode. Wśród młodych hierarchia jest również obserwowana przy jedzeniu, ponieważ największe z nich są karmione jako pierwsze.

Zachowania reprodukcyjne

Najczęstszym systemem godowym Lynx pardinus jest poligynia, strategia, w której samiec kopuluje z jak największą liczbą samic. Zwykle zależy to od dostępności samic, które pokrywają się z terytorium samca.

Ryś iberyjski osiąga dojrzałość rozrodczą w wieku 2 lat. Jednak dopiero po ustaleniu własnego terytorium samice zaczynają być dostępne seksualnie. Ruja ma charakter sezonowy i zwykle występuje zimą.

W okresie godowym, samice zaczynają wokalizować za pomocą specyficznych nawoływań, aby wskazać ruję. Dostępne samce wchodzą na terytorium samic, przestrzeń, którą będą dzielić przez 2 lub 3 tygodnie, dopóki nie dojdzie do kopulacji.

Po kryciu, samice szukają schronienia, które zapewni im ochronę przed drapieżnikami i niekorzystną pogodą. Ciąża trwa od 63 do 66 dni, a poród następuje zazwyczaj pod koniec marca. Mogą rodzić od 2 do 4 młodych, którymi opiekuje się tylko matka, ponieważ samiec opuszcza terytorium po kopulacji

Podczas laktacji, która trwa od 5 do 6 miesięcy, samica może zmieniać obszary schronienia. Młode pozostają z matką aż do rozpoczęcia okresu dyspersji (rozproszenia) po pierwszym roku życia, kiedy to młode stopniowo oddzielają się od rodzica, stając się niezależne.

Stan ochronny rysia iberyjskiego

Ryś iberyjski jest zagrożony wyginięciem. Ich największym zagrożeniem jest utrata siedlisk w wyniku masowego wycinania drzew i nadmiernej urbanizacji, a także kłusownictwo. Udokumentowano również przypadki śmierci w wyniku wypadków drogowych w obszarach  ich występowania.

Na szczęście jego populacja wzrasta dzięki działaniom ochronnym podjętych przez różne organizacje. Programy hodowlane w niewoli i ochrona ich terytoriów przynoszą małe i pełne nadziei szanse na ocalenie.

Ryś iberyjski

Faktycznie jednak, działania organizacji są naznaczone ciężką pracą, przeważnie ograniczone cięciami budżetowymi, bezkarnymi kłusownikami i firmami budowlanymi wdzierającymi się na ich terytoria.

Wspieranie tych organizacji, nawet przy rozpowszechnianiu za pośrednictwem mediów społecznościowych, jest również podstawowym zadaniem, aby te wspaniałe koty nadal zamieszkiwały Półwysep.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Aldama, J. J., Delibes, M. (1991a). Observation of feeding groups in the Spanish Lynx (Felis pardina) in the Doñana National Park, SW Spain. Mammalia, 55: 143-147.
  • Lince ibérico – Lynx pardinus – Comportamiento. (2021). Vertebrados Ibéricos. http://www.vertebradosibericos.org/mamiferos/comportamiento/lynparco.html
  • Rodríguez, A. & Calzada, J. 2015. Lynx pardinus (errata version published in 2020). The IUCN Red List of Threatened Species 2015: e.T12520A174111773. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2015-2.RLTS.T12520A174111773.en. Downloaded on 06 July 2021.
  • Penabad, L. et al. (2012). Ritmos de actividad del lince ibérico (Lynx pardinus) en cautividad. Galemys, 24: 57-63.
  • Yerga Rufo, F. J. (2015). Ontogenia del comportamiento del lince ibérico (Lynx pardinus) en cautividad (Tesis). Universidad de Huelva, Huelva.
  • Cabezas-Díaz, S., Lozano, J., & Virgós, E. (2009). The declines of the wild rabbit (Oryctolagus cuniculus) and the Iberian lynx (Lynx pardinus) in Spain: redirecting conservation efforts. Handbook of nature conservation: global, environmental and economic issues, 283-310.
  • Lynx pardinus (Spanish lynx). (2021). Animal Diversity Web. https://animaldiversity.org/accounts/Lynx_pardinus/

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.