Lateralizacja – czy zwierzęta wykazują takie preferencje?

Termin lateralizacji odnosi się do asymetrii czynnościowej jednej strony ciała człowieka względem drugiej. Zwierzęta mogą również wykazywać preferencje lewej lub prawej strony ciała. Czy wiesz, jak to wygląda u Twojego pupila? Kontynuuj czytanie, a dowiesz się, jak można to określić.
Lateralizacja – czy zwierzęta wykazują takie preferencje?
Ana Díaz Maqueda

Napisane i zweryfikowane przez biologa Ana Díaz Maqueda.

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Człowiek jest w ogólnym pojęciu jedynym gatunkiem, który ma tendencję do polegania głównie na prawych kończynach. Choć może się to wydawać niewiarygodne, u zwierząt również występuje lateralizacja.

Oznacza to, że każdy gatunek kręgowców wykazuje takie samo prawdopodobieństwo preferencji prawej lub lewej strony ciała.

Cecha ta nie jest charakterystyczna u zwierząt domowych, ale zawsze warto dowiedzieć się więcej o swoim pupilu. W dzisiejszym artykule podamy przykłady zwierząt preferujących lewą lub prawą stronę ciała. Poznasz również metodę określenia lateralizacji swojego zwierzęcia.

Lateralizacja u kręgowców

Niektóre badania wykazały, że szympansy i goryle używają prawej kończyny odpowiednio w około 65% i 75%. W rzeczywistości wydaje się, że istnieje korelacja tej preferencji z kończyną, której używa ich matka.

Dlatego naukowcy uważają, że zwierzęta te – w przeciwieństwie do ludzi – uczą się, której kończyny używać. U człowieka bowiem cecha ta wydaje się być wrodzona.

Kwestia lateralizacji u zwierząt nie dotyczy jednak wyłącznie ludzi i naczelnych. W rzeczywistości wszystkie kręgowce preferują używanie jednej kończyny nad drugą.

Asymetria mózgu – praworęczność i leworęczność

W mózgu kręgowców znajdują się dwie półkule mózgowe. Lateralizacja wpływa zatem na całe ciało. Co ciekawe, prawa półkula mózgowa kontroluje lewą stronę ciała, a lewa półkula mózgowa kontroluje prawą stronę.

Może to być jedną z przyczyn, dla której wszystkie zwierzęta mają większą kontrolę nad jedną lub drugą stroną ciała.

Półkule mózgowe, lateralizacja

Procesy rozwojowe, które powodują lateralizację, są nadal badane. Niektóre obserwacje empiryczne na zwierzętach wykazały jednak, że mogą one mieć większą kontrolę nad jedną ze stron ciała.

Podobne badanie przeprowadzone na szczurach wykazało, że stężenie neuroprzekaźnika w danym rejonie mózgu szczurów preferujących lewą stronę ciała jest inne niż u tych, które preferują lewą stronę. Jest to jednak szeroki temat, który wymaga dalszych obserwacji.

Nadal nie jest do końca wiadomo, w jaki sposób powstają powiązania i ścieżki, które mogą powodować preferencję prawej lub lewej strony ciała u zwierząt.

Oznacza to, że nie jesteśmy wciąż pewni, czy wpływają na to czynniki genetyczne, środowiskowe lub behawioralne. W zasadzie są to obecnie jedynie teorie, będące wciąż przedmiotem debaty.

Lateralizacja – czy jest ważna?

Sam fakt, że zwierzęta preferują lewą lub prawą stronę ciała, nie dotyczy wyłącznie ich kończyn. Zwierzę, które faworyzuje prawą łapę, ma zapewne lepiej rozwiniętą lewą półkulę mózgu. W tej półkuli może również występować więcej połączeń nerwowych.

Mózg dzieli się na różne obszary ze skupiskami neuronów. Jeśli zwierzę używa jednej strony mózgu bardziej niż tej drugiej, może to wpływać na wiele czynników jego zachowania.

Pies daje łapę

Na przykład zwierzę preferujące prawą stronę ciała może mieć lepszą orientację przestrzenną niż zwierzę preferujące lewą stronę. A z drugiej strony, zwierzęta “leworęczne” mogą mieć większą zdolność koncentracji.

Obserwując ich zachowania, byłbyś w stanie określić, które zwierzę radziłoby sobie lepiej w określonych rolach jako zwierzęta służbowe lub towarzyszące. Zazwyczaj jednak treserzy wolą do tych zadań zwierzęta preferujące prawą stronę ciała.

Jak poznać preferencję stron ciała u swojego zwierzęcia?

Ustalenie lateralizacji u swojego kota czy psa nie jest łatwe. Można by pomyśleć, że wystarczyłoby zaobserwować po prostu, której kończyny używa, żeby wstać, gdy go zawołasz. Niestety, nie jest to takie proste.

Żeby z całą pewnością określić lateralizację u swojego pupila, będziesz musiał wielokrotnie powtórzyć z nim serię określonych ćwiczeń. Oto kilka z nich:

  • schowaj trochę jedzenia pod meblem, żeby zwierzę mogło sięgać po nie tylko jedną łapą,
  • w przypadku psa, schowaj przysmak w jednej dłoni i zaobserwuj, której łapy używa do wskazania, gdzie on jest,
  • w przypadku kota, przytrzymaj smakołyk stojąc. Zwierzę również wstanie i spróbuje sięgnąć po niego jedną łapą (lub obiema, niektóre zwierzęta są oburęczne),
  • jak wspomniano wyżej, możesz również przywołać pupila do siebie i zobaczyć, którą kończyną poruszy jako pierwszą.

Możesz zrobić notatki na temat każdej czynności i podsumować wyniki, określając, czy Twoje zwierzę preferuje prawą czy lewą stronę ciała. Lateralność może nie być istotna dla codziennej rutyny Twojego pupila, ale zawsze warto dowiedzieć się czegoś więcej o swoim towarzyszu.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Agustín, C. (2012). De animales diestros y animales zurdos. Investigación y ciencia. Disponible en: https://www.investigacionyciencia.es/blogs/psicologia-y-neurociencia/30/posts/de-animales-diestros-y-animales-zurdos-10620
  • Hopkins, WD (2006). Análisis comparativo y familiar de la mano en los grandes simios. Boletín psicológico, 132 (4), 538–559.
  • Llorente, M., Fabré, M., & Mosquera, M. (2008). Lateralización cerebral en chimpancés: una aproximación filogenética al estudio del cerebro humano. Estudios de Psicología, 29(2), 147-161.
  • Nalivaeva, N. N., Plesneva, S. A., Chekulaeva, U. B., Vasil’eva, I., Varlinskaia, E. I., & Klement’ev, B. I. (1996). The biochemical characteristics of the sensorimotor cortex in right-handed, left-handed and ambidextrous rats. Zhurnal evoliutsionnoi biokhimii i fiziologii, 32(1), 75-81.
  • Rogers, L. J. (2009). Hand and paw preferences in relation to the lateralized brain. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 364(1519), 943-954.
  • Schaafsma, S. M., Riedstra, B. J., Pfannkuche, K. A., Bouma, A., & Groothuis, T. G. G. (2009). Epigenesis of behavioural lateralization in humans and other animals. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 364(1519), 915-927.
  • Warren, J. M. (1980). Handedness and laterality in humans and other animals. Physiological psychology, 8(3), 351-359.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.