Choroby genetyczne u kotów: 6 najpowszechniejszych
Choroby genetyczne są przedmiotem badań naukowych w celu poprawy reprodukcji wielu gatunków zwierząt. U psów, kotów, koni i innych istot żywych są ważnym czynnikiem podczas selekcji dla hodowli i zachowania ras. Choroby genetyczne u kotów nie są od tego wyjątkiem.
Jak dotąd naukowcy odkryli około 60 genów i mutacji odpowiedzialnych za choroby genetyczne u kotów. W rzeczywistości koty mogą cierpieć na ponad 300 chorób genetycznych, z których wiele jest podobnych do chorób ludzkich.
W tym artykule skupimy się na najważniejszych i najpowszechniejszych chorobach genetycznych dotykających naszych kocich przyjaciół.
Najpowszechniejsze choroby genetyczne u kotów
Postęp naukowy w zakresie wiedzy na temat genomu gatunków umożliwia identyfikację molekularnych podstaw różnych chorób genetycznych. Naukowcy badają je również u kotów, ponieważ rasa ta jest bardzo bliska człowiekowi, a jej zdrowie jest kluczową kwestią dla rozwoju weterynarii.
Pozwala to na opracowywanie analiz genetycznych do celów diagnostycznych, przydatnych do potwierdzania chorób w przypadkach bezobjawowych oraz do kontroli i eliminacji chorób genetycznych w populacji. Dzięki tym technikom możemy uniknąć krzyżowania osobników będących nosicielami szkodliwych mutacji.
Niestety, niektóre choroby nadal dotykają koty domowe, w zależności od ich rasy i genomu. Oto najczęściej występujące choroby genetyczne u kotów.
1. Wielotorbielowate zwyrodnienie nerek (PKD)
Wielotorbielowate zwyrodnienie nerek jest autosomalną dominującą chorobą genetyczną, która dotyka między innymi koty perskie i ich krzyżówki, koty birmańskie i brytyjskie krótkowłose. Jest uważana za najczęstszą chorobę genetyczną u kotów, ponieważ koty perskie są jedną z najpopularniejszych ras kotów na świecie.
PKD powoduje pojawienie się małych, zamkniętych, wypełnionych płynem torbieli nerkowych, które można wykryć za pomocą ultradźwięków. Z biegiem czasu torbiele rosną i mnożą się, zaburzając czynność nerek i ostatecznie powodując przewlekłą niewydolność nerek.
Kot może nawet urodzić się z tymi torbielami. Jednak są one zwykle wykrywane za pomocą ultradźwięków, gdy kot ma około sześciu miesięcy. Eksperci szacują, że na wielotorbielowate zwyrodnienie nerek cierpi nawet do 50% kotów perskich.
2. Kardiomiopatia przerostowa (HCM)
Kardiomiopatia przerostowa jest najczęstszą chorobą serca u kotów domowych i jest również dziedziczona u ras, takich jak Maine Coon i Ragdoll. HCM powoduje pogrubienie umięśnionych ścian serca.
Za kardiomiopatię odpowiedzialna jest mutacja punktowa w genie kodującym białko włókien mięśnia sercowego. Koty, u których obecna jest ta mutacja, mogą być dotknięte tym problemem na kilka sposobów. Najcięższe przypadki zwykle prowadzą do niewydolności serca.
3. Rdzeniowy zanik mięśni (SMA)
Jest to zaburzenie autosomalne recesywne, które zwykle objawia się, gdy kot ma 12 tygodni. Utrata neuronów powoduje u kota atrofię mięśni szkieletowych i osłabienie.
Objawy wahają się od nieprawidłowego chodu i nieprawidłowej postawy do niezdolności do skakania i wspinania się, nietolerancji ćwiczeń, wrażliwości na drapanie pleców, a także duszności.
Dotknięte SMA koty mogą osiągnąć dorosłość, ponieważ choroba nie jest śmiertelna, chociaż powoduje kalectwo. Chore koty wymagają szczególnej opieki przez całe życie.
4. Postępujący zanik siatkówki (PRA)
Chorujące koty rodzą się z całkowicie normalnym wzrokiem. Jednak zmiany w siatkówce pojawiają się, gdy mają około półtora do dwóch lat. Pręciki, które są komórkami odpowiedzialnymi za wykrywanie ruchu, widzenie w nocy i widzenie peryferyjne, ulegają stopniowej degeneracji. Dotyczy to również komórek fotoreceptorów.
Ostatecznym skutkiem degeneracji obu typów fotoreceptorów jest ślepota, która pojawia się w wieku od trzech do pięciu lat. Do ras kotów, które najczęściej cierpią na postępujący zanik siatkówki, należą między innymi abisyńskie, somalijskie, syjamskie, singapurskie i tonkijskie.
5. Niedobór kinazy pirogronianowej
Niedobór enzymu kinazy pirogronianowej w erytrocytach powoduje dziedziczną niedokrwistość hemolityczną u kotów abisyńskich, somalijskich i domowych krótkowłosych. To kolejna z najczęstszych chorób dziedzicznych u kotów.
W przypadku tej choroby ciało kota nie ma wystarczającej ilości zdrowych czerwonych krwinek, aby dostarczyć tlen do różnych tkanek. Czerwone krwinki są niszczone wcześniej niż normalnie, co powoduje objawy, takie jak silny letarg, biegunka, bladość błon śluzowych, utrata apetytu i utrata masy ciała. Można to wykryć za pomocą badań krwi.
6. Gangliozydoza
Gangliozydoza to dziedziczna choroba neurodegeneracyjna, którą powoduje mutacja punktowa w genie. Ta choroba genetyczna została po raz pierwszy opisany u kotów syjamskich, a następnie u kotów rasy Korat.
Objawy neurologiczne pojawiają się, gdy chore koty mają trzy i pół miesiąca. Pierwsze objawy to zwykle lekkie drżenie głowy lub kończyn. W miarę postępu choroby pojawiają się nieprawidłowości w chodzie, ślepota i napady padaczkowe w końcowym stadium choroby, kiedy koty mają około dziewięciu do dziesięciu miesięcy.
Powyżej krótko przedstawiliśmy najczęściej występujące choroby genetyczne u kotów. Jeśli planujecie kupić kota należącego do którejkolwiek z wyżej wymienionych ras, polecamy udać się do zaufanego hodowcy i poczytać o możliwych chorobach, które mogą rozwinąć się z czasem.
Ponadto warto zapoznać się z dostępnymi na rynku testami genetycznymi.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Universidad Complutense de Madrid. Patologías hereditarias en la especie felina.
- Patologías hereditarias en el gato. Sevane N, Dunner S. Laboratorio de Genética. Dpto. de Producción Animal. Facultad de Veterinaria, UCM.