Śmierć – czy psy są jej świadome i odczuwają ból?

Napisane i zweryfikowane przez biologa Samuel Sanchez.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Śmierć to proces, którego wszyscy się boją, ponieważ nikt nie jest przygotowany na trwałą utratę ukochanej osoby. Psy też na swój sposób potrafią okazywać ból w tak trudnej sytuacji.

Śmierć jest tematem drażliwym, ale nieuniknionym, ponieważ jeśli wszystkie żyjące istoty na tej planecie mają ze sobą coś wspólnego, to jest to fakt, że każdy z nas kiedyś umrze.

Jeśli istnieje „przekleństwo” właściwe istotom ludzkim jest to fakt, że jesteśmy jedynymi żywymi istotami, które są świadome, że nasze życie dobiegnie końca. Czego do tej pory nie udało się udowodnić u innych zwierząt.

Dlatego egzystencjalizm i inne pytania filozoficzne to nurty zarezerwowane tylko dla myśli ludzkiej. Ale czy psy są świadome śmierci? Jak reagują na utratę ukochanej osoby? Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten smutny, ale ciekawy temat, zachęcamy do dalszej lektury.

O końcu życia

Śmierć definiuje się jako ustanie lub koniec życia. Z bardziej biologicznego punktu widzenia można powiedzieć, że umieranie jest efektem końcowym wynikającym z wygaśnięcia procesu homeostatycznego (czyli zdolności do utrzymania równowagi wewnętrznej) u żywej istoty. Wraz z nim następuje koniec życia.

Niestety śmierć wykracza daleko poza nierównowagę komórkową. Odejście ukochanej osoby dla tych, którzy pozostają przekształca się w pustkę, ból, poczucie nierealności i brak akceptacji, że ktoś, kto był częścią naszego życia nagle odszedł.

Choć może się to wydawać nieprzyjemne musimy zaakceptować, że ludzie nie są przygotowani do zrozumienia śmierci.

A co z psami? Czy psy są świadome śmierci? Czy tęsknią za ukochaną osobą, gdy ona odchodzi? Damy Ci odpowiedź na to pytanie popartą dowodami naukowymi.

Śmierć – czy psy są jej świadome?

Nie możemy mieć pewnej odpowiedzi na to pytanie. Empiryczne wykazanie, że pies rozumie śmierć jest co najmniej skomplikowane. Na podstawie badań naukowych odkryto jednak, że psy opłakują stratę (mourning w języku angielskim) ukochanej osoby.

Amerykańskie Towarzystwo Zapobiegania Okrucieństwu wobec Zwierząt (ASPCA) przeprowadziło badanie na ten temat w 1996 roku. W ramach tego badania monitorowano różne stany emocjonalne psów, które utraciły swojego psiego towarzysza. Wyniki były następujące:

• 36% psów wykazało znaczną utratę apetytu po śmierci towarzyszącego im psa.
• 11% z nich nie chciało jeść w ogóle.
• 63% psów wykazywało różnice w wokalizacji. Niektóre wyły dużo głośniej, inne ciszej.
• Niektóre psy spały więcej, podczas gdy inne cierpiały na bezsenność. Wiele psów zdecydowało się zmienić miejsce odpoczynku po śmierci towarzysza.
• Psy, które przeżyły śmierć swojego towarzysza na ogół znacznie bardziej potrzebowały czułości ze strony swoich opiekunów.

Badanie to wykazało, że 66% monitorowanych psów doznało czterech lub więcej zmian behawioralnych związanych ze śmiercią ukochanej osoby. Dlatego chociaż nie wiemy, czy psy są świadome śmierci, czy nie jasne jest, że odczuwają stratę towarzysza.

Co się dzieje, gdy opiekun umiera?

Inne źródła wskazują, że oprócz cierpienia utraty innego psa, psy mogą bardzo cierpieć, gdy umiera ich opiekun. Szacuje się, że dwa na trzy psy cierpią z powodu lęku separacyjnego, gdy ich właściciel znika. Wśród najczęstszych objawów znajdujemy:

• Utrata energii i brak zainteresowania zabawami i działaniami stymulującymi.
• Dłuższy czas odpoczynku i ograniczenie interakcji społecznych z innymi członkami rodziny.
• Utrata masy ciała i anoreksja.

Jak widać, objawy bólu po utracie opiekuna są bardzo podobne do tych, które pojawiają się po śmierci psiego towarzysza. Niektóre psy będą w stanie przezwyciężyć ten traumatyczny epizod i nawiązać nowe więzi z innymi, podczas gdy inne mogą wymagać profesjonalnej opieki, aby zwalczyć depresję.

Śmierć – ból jest naturalny

Jak widzieliśmy w tych artykule, chociaż nie ma dowodów na to, że psy są świadome śmierci – jasne jest, że odczuwają jej skutki.

Dlatego w przypadku utraty któregoś ze zwierząt domowych obowiązkiem opiekuna jest okazywanie psu jeszcze większej czułości, spędzanie z nim więcej czasu. Powinniśmy też wyposażyć otoczenie psa w więcej bodźców do zabawy podczas nieobecności właściciela.

Generalnie śmierć jest drażliwą kwestią dla wszystkich, ponieważ jest to naturalny, ale dla większości ludzi niewyobrażalny proces. Najważniejsze jest, aby zawsze było jasne, że ból ustępuje miejsca pamięci i że żywa istota na zawsze pozostanie w pamięci tych, którzy kiedyś ją kochali.