Atlar Ayakta mı Yatarak mı Uyur?
Tüm hayvanların uykuya ihtiyacı vardır ancak nasıl uyudukları farklılıklar gösterebilir. Atların nasıl uyuduğunu merak ediyor musunuz; yatarak mı ayakta mı? Okumaya devam edin ve öğrenin.
Atların Dinlenme Alışkanlıkları
Atların ayakta mı yoksa yatarak mı uyuduğunundan bahsetmeden önce, onların ne tür bir dinlenme alışkanlığı olduğundan bahsetmeliyiz. Örneğin atlar, bol miktarda yemek yedikten sonra neredeyse tüm günü derin bir uykuda geçiren kedilerin aksine, çevredeki olası avcılar nedeniyle sürekli tetikte kalırlar.
Atın ayakta veya yatarak, gözleri açık veya kapalı uyuması bir şey değiştirmez. Bir at daima çevresinde olan şeylere karşı tetikte ve tehlike durumunda kaçmaya hazır olacaktır.
Bu sebeple, bir atın günde kaç saat uyuduğunu belirlemek pek kolay değildir. Genel olarak, tayların her saatin yarım saatini (günde 12 saat) uyuyarak geçirdiği tahmin edilmektedir. Genç atlar, her saatin 15 dakikasını (günde yaklaşık 6 saat) uyuyarak geçirir. Yetişkin atlar ise günde sadece 3 saat uyurlar.
Ayrıca, atların hava sıcak olduğunda veya hasta olduklarında daha çok uyuduklarını biliyoruz. Atın uyuması üzerinde çevrenin de büyük etkisi vardır. Işık ve karanlık atın uyku düzenini etkiler.
Ayrıca, yılın hangi döneminde olunduğu, sıcaklık, hamilelik ve emzirme gibi durumlar da atın uyku miktarında değişikliklere neden olur.
Peki, atlar ayakta nasıl uyuyorlar? Atlar bunu, arka bacaklarında bulunan “stay apparatus” olarak bilinen ve gerektiğinde atın eklemlerini “kilitleyebilen” bir kas grubu sayesinde yapıyorlar. Atlar bu kas, bağ ve tendon grubu sayesinde, devrilmeden ayakta uyuyabiliyorlar.
Diz kapağı uyluk trokleası (aşık keğimi) üzerine kilitlenir ve iç dizi bloklayarak, uzva binen ağırlığı azaltır. Bu mekanizma at uyanıkken de devreye girer ve bu sayede at, tüm gün ayakta durduğunda insanlar gibi yorulmaz.
Peki, Atlar Ayakta mı Uyur Yatarak mı?
Aslında atlar iki şekilde de uyurlar. Farklılık gösteren şey, uykunun “derinliğidir”. Atlar dengelerini kaybetmeden ayakta uyuyabilirler ancak rüya gördükleri REM aşamasına sadece yatarak uyuduklarında girebilirler.
Rem aşamasında, atın gözleri çok hızlı hareket eder ve bazı atlar sanki bir çayırda koşuyormuş gibi bacaklarını hareket ettirirler. Atlar yattıklarında, yan taraflarının üstüne yatarlar. Veya, bazen, tüm kaslarını dinlendirmek için göğüs kafesi yere değecek şekilde yatarlar.
Bu günlük dinlenme periyotlarında atlar iki ila dört saatlik döngüler şeklinde uyur ve, hayatta kalma içgüdüsü nedeniyle, tetikte olmaya devam edebilmek için her döngü arasında uyanırlar. Ayrıca, atlar diğer tüm havyan türlerinden daha hızlı ve kolay bir şekilde uyanabilirler. Tehlike hissettikleri anda, birkaç saniye içerisinde uyanıp koşmaya başlayabilirler.
Bazı kişiler, atların enerji tasarrufu, bir öğrenme deneyimini kalıcılaştırmak veya beyni çeşitli kimyasallardan arındırmak için derin uykuya geçtiklerine inanır. Bu durum insanlar da dahil tüm canlılar için geçerlidir.
At, ayakta uyuyan tek hayvan türü değildir, ayakta uyuyan başka pek çok memeli hayvan da vardır. Ayrıca, eşekler, bizonlar, buffalolar, ren geyikleri, Kanada geyikleri, Afrika antilopları, ceylanlar, filler, gergedanlar ve zürafalar da ayakta uyurlar.
Çeşitli kuşlar da yatmadan uyuyabilirler. Örneğin, kargalar, ördekler, tavuklar, flamingolar, serçeler, güvercinler, kanaryalar, martılar, leylekler, karasağanlar ve üveyikler.
İşte sorunuzun cevabı! Artık atların nasıl uyuduklarını siz de biliyorsunuz.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
Carson, K., & Wood-Gush, D. G. M. (1983). Equine behaviour: II. A review of the literature on feeding, eliminative and resting behaviour. Applied Animal Ethology. https://doi.org/10.1016/0304-3762(83)90139-6