Atlarda Laminitis Durumu Nasıl Ortaya Çıkar?

Bir atın vücudunun bir bölümündeki küçük bir dengesizlik, tamamen farklı bir bölümde ciddi bir sorunu tetikleyebilir. Bugünkü yazımızda, size, atlarda laminitis ve bunun gastrointestinal sistem ile olası ilişkisinden bahsedeceğiz.
Atlarda Laminitis Durumu Nasıl Ortaya Çıkar?
Érica Terrón González

Yazan ve doğrulayan Veteriner Érica Terrón González.

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Atlarda laminitis, toynağın (lamina) yumuşak kısımlarının iltihaplanması ile karakterize bir durum. Bu “plakalar” atın ayağındaki son kemik olan üçüncü basamağın distal falanksı ile toynağın dışa doğru çıkıntı yapan kısmını birleştirir.

Ne yazık ki, bu durum, tüm atlarda görülebilecek yaygın bir sorun. Bununla birlikte, koyunları, keçileri ve domuzları da etkileyebilen bir problem olarak da biliniyor. Ancak bu narin dört ayaklılara en çok acı çektiren çeşidi de en ciddi ve yaygın olanı.

Atlarda laminitis: toynağın anatomisi

Sağlıklı bir hayvanda, üçüncü falanks toynağın dışarı doğru çıkan kısmının iç kısmına bir askı bağıyla bağlanıyor. Tırnağın iç yüzeyi, bu askı bağının kavrama alanını arttırmak için tabaka şeklinde katlanıyor. Atlardaki laminitis ise, bu plakaların bozulmasına neden oluyor. Böylece falanks artık toynağa düzgün bir şekilde bağlanmıyor.

Atların ölümüne kadar sebep olacak bir problem olan arpalama.

Atın ağırlığı ve kendi hareketleri de, normal olarak, ayak kemiği üzerinde yere doğru bir baskı yaratmaya devam edecektir. Ancak, toynağın koruması olmadığında, kan damarları yırtılıyor ve yumuşak dokular iltihaplanıyor. Bu nedenle, akut ağrı ve topallama durumlarının ortaya çıkması da pek uzun sürmüyor.

Atlarda laminitis durumunun başlangıcı ve seyri

Laminitis, ona sebep olan problem 30 ila 40 saat arasında sürebilen laminer ayrılmayı tetiklediğinde başlıyor. Bu dönemde, ekstremitelerde meydana gelecek semptomlar ortaya çıkmadan önce, atlar genellikle aşağıda ifade ettiğimiz beden bölgelerinde sorunlar yaşarlar:

  • Gastrointestinal bölge
  • Solunum yolları
  • Üreme organları
  • Böbrekler
  • Endokrinel problemler
  • İmmün sistem

Tırnaktan anatomik olarak uzak olan bu multisistemik rahatsızlıklar, laminer anatominin sebep olduğu düzensizlik doğrultusunda ortaya çıkan rahatsızlık durumundan kaynaklanır. Bu, gelişim aşaması olarak bilinen şey ve her zaman görünen bir durum değil. Bazı hayvanlar da, örneğin, belirgin bir sağlık sorunu yaşamaksızın, doğrudan akut faza geçerler.

Akut faz

Yukarıda bahsettiğimiz gibi, gelişim aşaması, toynak ağrısının ilk belirtileri ortaya çıktığında akut evre ile birleşiyor. Bu durum, bu andan başlayarak, toynağın içindeki falanksın yer değiştirdiğine dair klinik kanıtlar ortaya çıkmış olana kadar sürer.

Laminitis, muhtemelen atın ağırlığının çoğunu taşıdıkları için (yaklaşık % 65) çoğunlukla ön ayakları etkileme eğiliminde olacaktır.

Akut laminitis sahibi bir at, ağırlığını bir ayaktan diğerine kaydırma eğiliminde olacaktır. Atlar, bunu, bu acıyı dindirmek için yaparlar. Öyle olsa bile, bir noktada hayvan etkilenen ayağa basmaya da zorlanabilir, bu da rahatsızlığın geri döneceği anlamına geliyor.

Kronik faz

At akut aşamada ölmezse, falanksın toynak içinde yer değiştirmesinden muzdarip olacaktır. Bu, kronik laminitisin ayırt edici bir özelliği ve bir röntgende de görülebiliyor. Hastalığın bu evresindeki semptomlar, sonsuza kadar sürebiliyor. Bu semptomlardan bazıları ise şunlar:

  • Hafif ama kalıcı bir topallama
  • Şiddetli ağrı; at yerde uzanarak daha fazla zaman geçirmek isteyecektir
  • Laminer fiksasyonların genel dejenerasyonu
  • Toynak duvarının deformasyonu
  • Yer değiştirmiş kemiğin toynak tabanına nüfuz etmesi

Bu son belirti, üçüncü falanksın enfeksiyöz osteomiyelitine ve hatta toynağın kopmasına da yol açabilir.

Atlarda laminitis ne kadar ciddi olabilir?

Laminitis tartışmasız en ciddi ayak hastalığı. Aslında, kolikten sonra, atlarda görülen ikinci yaygın ölüm nedeni. Etkilenen hayvan doğal nedenlerden dolayı ölmezse, veterinerler genellikle hayvanın sürekli bir biçimde çekiyor olacağı acı nedeniyle ötenaziye başvurur.

Dahası, en büyük çabalara rağmen, tedaviye verilen yanıt atlar arasında büyük farklılıklar gösterir ve bu da doğru bir prognozu daha da zorlaştırır.

Son notlar: atlarda laminitis ve bunun gastrointestinal sistem ile ilişkisi

Çoğu yazar, laminitin ayakla ilgisi olmayan başka bir olayın artçı etkisi olduğunu belirtiyor. İlk bakışta bu tespit biraz tuhaf görünebilir. Ancak bu hastalığın doğrudan gastrointestinal sistemi etkilediği gösterilmiştir. Uzmanların tanımladığı nedenlerden bazıları ise şunlar:

  • Aşırı tahıl ve karbonhidrat tüketimi
  • İnce bağırsak iltihabı
  • Kolik
  • Akut ishal

Bununla birlikte, belirgin bir başka neden daha veteriner hekimlerin merakını uyandırıyor: insülin metabolizmasındaki değişiklikler. İnsülin direnci öyküsü olan atların laminitis geçirme eğiliminde oldukları söyleniyor.

Bu hipotezi test etmek için uzmanlar, uzun süreli hiperinsülinemi problemine sahip atları izlemek için deneysel çalışmalar yürüttüler. Bu probleme sahip olan atların hepsi de, 72 saatten daha kısa bir sürede laminitis geliştirdi.

Atlarda arpalama olarak da bilinen Laminitis.

Bu nedenle veteriner hekimler, atların düzenli olarak kan testlerine tabi tutulmasını önermekte. Bu şekilde, hiperinsülinemiyi tespit edebilecek olan bir veteriner hekim kandaki konsantrasyonunu azaltmak için teknikler uygulayabilir ve her şeyden önce insülin duyarlılığını yeniden sağlayabilir. Örneğin, düşük glisemik özellikli kilo vermeye dayalı diyetler ve orta düzeydeki egzersizlerin uygulanması yoluyla bu alanda başarıya ulaşılması mümkün.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Pollitt C. Laminitis equina. Barton, ACT: Corporación de Investigación y Desarrollo de Industrias Rurales; 2008
  • Infosura [Internet]. Es.wikipedia.org. 2020 [consultado el 25 de junio de 2020]. Disponible en: https://es.wikipedia.org/wiki/Infosura

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.