Tarih Öncesi Zamanlarda Köpeklerin Rolleri

Tarih öncesi zamanlarda, köpekler koruyucu, çoban, avcı ve insana eşlik eden rollerde oynamıştır. Karşılıklı fayda sağlayan ayrı tutulamaz bu ilişkiyi keşfedin.
Tarih Öncesi Zamanlarda Köpeklerin Rolleri

Son Güncelleme: 20 Mart, 2021

Köpeklerin, tarih öncesi çağlardan günümüze kadar tüm zamanlarda insan hayatında özel bir rolü vardır. Bir koruyucu, bekçi, işçi ve hayvanlara eşlik eden olarak, ilk zamanlardan bu yana insanlara yardım etmiştir.

Bu tarihi simbiyotik ilişkinin ne zaman başladığını biliyor musunuz? İnsan ve köpekler arasındaki birlikteliğe ait ilk sembollerin neler olduğunu hiç merak ettiniz mi? İşte şimdi size bu soruların cevaplarını ve çok daha fazlasını anlatacağız.

Köpekler, tarih öncesi çağlarda insanların avlanmasına yardım etmiştir

Mağara resimleri ve fosiller, atalarımızın nasıl bir hayatı olduğu hakkında arkeologlara ipucu vermektedir. Köpeklerle yaşadığımızın ilk kanıtları Asya kıtasında 11,500 yıl öncesine dayanmaktadır. 

Buna rağmen, uzmanlar birlikteliğin varlığı ve köpeklerin evcilleştirilmesinin çok daha öncesine dayandığına inanmaktadır. Neolitik dönemin arkeolojik kalıntılarında tavşan ve diğer küçük avlarda görülen artış köpeklerin birer avcı yardımcısı olarak tanıştırıldıklarını açıklayabilir.

Ürdün’ün en kuzeyinde Shubayqa 6 bölgesinde yaşanan bir somut olaydır. Burada bulunan kemikler bir hayvanın sindirim siteminden geçmiş olduğunu göstermektedir. Bu yüzden, uzmanlar köpeklerin insanlarla birlikte yaşadığını ve yediğini ve bunları sindirdiğine inanmaktadır.

Bu köpekler tarih öncesi yerleşimden uzakta yaşamadı. Aksine, onlar günlük yaşamın tüm beklentilerine eşlik etmiştir. Bu durum birçok şeyi açıklamaktadır. Örneğin, kalıntılarının ve avlanmaya yardım ettikleri için artan küçük avların varlığı. Aynı zamanda, sindirdikleri yiyecekleri hatta tarih öncesi döneme ait insan bölgelerinde bulunan fosilleşmiş dışkıların varlığını da açıklamaktadır.

mağarada köpeklerin avları kovalaması resmedilmiş

Mağara resimlerindeki köpekler

Arap yarımadasında, tarih öncesi dönemde insanların köpekler ile birlikte avlandıklarına ait kanıtlar bulabiliriz. Bu 8,000 yaşındaki mağara resimlerinde ceylan, dağ keçisi, ve at avlayan  insanlara eşlik eden  veya birçok durumda erzaklarına koruyuculuk yapan köpekler görülmektedir.

En merak uyandıran şey ise bu köpeklerin boyunlarında tasma bulunduğunun görülmesidir. Dahası, bunların canaan köpeğine çok benzer olmalarıdır. Diğer bir deyişle, hepsinin dik kulakları, kısa burunlu, yüksek göğüslü ve kıvrık kuyruklu olmalarıdır.

Tarih öncesi zamanlarda insan ve köpeklerin arkadaşlığı

Köpekler insanlar için sadece çalışmıyordu. Tarih öncesi zamanlardan beri insanlar ile köpekler arasında etkili bir bağ olduğunu arkeolojik kalıntıların bize sunduğundan beri biliyoruz. Örneğin,  14,000 yıl öncesi bir tarihte bulunan yavru köpek mezarları. Bu mezarlar yaşlı bir adam iskeleti ile genç bir kadın ve tamamlanmamış iki köpek kalıntıları bulunmaktadır.

Mezarın paylaşılmasının aslı sadece ilgi çekmek değildir. Ek olarak, genç olan köpeklerden birinin dişlerinde bulaşıcı bir hastalık geçirdiğini göstermektedir. Bu durum muhtemelen hayvanın hayatını kaybetmesine sebep olmuştur.  Ancak, bu hastalık ciddileşmeden önce uzun bir zaman geçtiğini de göstermektedir. Bu sebeple, hayvan beklenilenden çok daha uzun bir süre hayatta kalmıştır.

Bu gerçek araştırmacıların, çalışmak için uygun olmayan bu köpeğin terk edilmediğine inanmasına sebep olmuştur. Aksine, verilen bakım ve ilgi sayesinden daha uzun süre hayatta kalmasını sağlamıştır. Bu sebeple, insanlar ve köpekler arasındaki ilişkinin sadece işe yaradıkları sebebiyle olmadığını göstermektedir. Aksine duygusal ve etkili bağlar geliştirmişlerdir.

Köpekler kurtlardan evrimleşmiş olmalarına rağmen, evcilleşme ve yapay eleme onları tarih öncesi köpeklerden çok farklı bir hale getirmiştir. Aslında, köpekler birbirleriyle çok yakın ilişkili olsa da, hiçbiri bugün bir kurt değildir.

arkeolog gibi giyinmiş bir köpek

Köpekler ile kendi türümüz arasındaki bağlantıyı güçlendiren birkaç faktör vardır. Bunlar gençlik karakterlerinin alıkonması, uysallık ve insanlarla geçen binlerce yıldan sonra elde edilmiş sosyal beceriler. Tarih öncesi dönemlerde ilk rollerinin çalışan hayvanlar olmasına rağmen, bu doğrudur.

Atalardan kalma bir simbiyotik ilişki

Her köpek sahibinin kendi evinde evrimsel bir partneri olmasına rağmen, köpekler  onlardan faydalanma amaçlarının çok ötesinde insan toplulukları ile kaynaşmayı öğrenmişlerdir.  Dilimizi nasıl kullanacakları ve birçok durumda nasıl hayat kurtaracaklarını bilmektedirler.

Bizim için açık olan tek bir şey, her seferinde bir köpeğin gözlerine baktığınızda… Toplum, bugün bildiğimiz haliyle, eğer bu tür ortaya çıkmasaydı asla aynı olmayacaktı. 


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Lisa Yeomans, Louise Martin, Tobias Richter. Close companions: Early evidence for dogs in northeast Jordan and the potential impact of new hunting methods. Journal of Anthropological Archaeology, Volume 53, 2019, Pages 161-173, ISSN 0278-4165.
  • Maria Guagnin, Angela R. Perri, Michael D. Petraglia. Pre-Neolithic evidence for dog-assisted hunting strategies in Arabia. Journal of Anthropological Archaeology. Volume 49, 2018. Pages 225-236, ISSN 0278-4165.
  • Luc Janssens, Liane Giemsch, Ralf Schmitz, Martin Street, Stefan Van Dongen, Philippe Crombé. A new look at an old dog: Bonn Oberkassel reconsidered. Journal of Archaeological Science, Volume 92, 2018, Pages 126-138, ISSN 0305-4403.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.