Hayvanlar Öpüşür mü?

Öpüşmek sanki insanlara özgü gibi dursa da, bazı primat türleri de kendi türleri arasında iletişim kurmak için öpüşebilir.

Öpücük, insanların sevgi veya çekimi ifade etmek için başvurduğu bir ifade şeklidir, peki diğer türlerde de görülebilir mi? Hayvanlar aleminde çiftler ve aile grupları arasında çeşitli sevgi gösterme şekilleri gözlenmiş olsa da, sadece bazı hayvanlar öpüşür.

Genel olarak evrensel bir gerçek olarak kabul edilse de, öpücüğün romantikleştirilmesi Batı toplumunun bir ürünüdür. Kendi türümüz içinde bile öpüşmeyen kültürlerin olduğunu ya da önemli bir kısmının öpücüğü romantik bir hareket olarak görmediğini bilmek sizi şok edebilir.

Öpüşmek içgüdüsel midir yoksa öğrenilmiş bir davranış mıdır?

Bilim insanları öpücüğün içgüdüsel mi yoksa öğrenilmiş bir davranış mı olduğunu hala tartışmaktadır. İnsan nüfusunun büyük bir çoğunluğunun öpüşmesi çok yaygın bir hareket olduğunu ancak evrensel olmadığını göstermektedir. Romantik öpüşmeden bahsedecek olursak, cinsel amaçlı “öpüşenlerin” sayısı daha da düşmektedir.

Eğer öpüşmek doğal bir davranış olsaydı bütün kültürlerde görülürdü, ancak batıl inançlar ve kültürel inanışlardan ötürü öpüşmeyen bir azınlık bulunmaktadır. Öyle bile olsa, bu etnik gruplar burunlarını sürtüştürmek gibi öpüşmeye benzer duygusal davranışlarda bulunabilir.

Hayvanlar öpüşür mü?

Hayvanlar alemine göz atarsak, öpüşmenin çok yaygın olduğunu görürüz. Çoğu hayvan doğrudan dudak dudağa öpüşmese bile yalama, sarılma, yüzüne dokunma ve birçok diğer sosyal yaklaşımı ifade eden sevgi gösterilerinde bulunur.

Ancak, bizim gibi öpüşen hayvanlar da bulunur: bonobo ve şempanzeler. DNA’larımızın bu hayvanlarla  %98.7 ortak olmasını da göz önünde bulundurursak, bu durumun çok da şaşırtıcı olmadığını görürüz.

Şempanzenmişim gibi öp

Şempanzeler için öpücük, çatışma sonrası bir uzlaşma yöntemidir. Bu nedenle daha agresif olan ve sık sık kavga eden erkeklerde kadınlara göre daha sık görülür. Buna rağmen, öpüşmek insanlarda olduğu gibi romantik bir davranış olarak sayılmamaktadır.

Bonobolarda durum farklıdır; daha sık öpüşürler ve hatta dillerini bile kullanırlar. Grup içerisinde seksi bir iletişim aracı olarak kullanan seksüalitesi yüksek hayvanlardır.

Bazı hayvanlar öpüşür bazıları öpüşmez

Bildiğimiz kadarıyla, hayvanların geri kalanı öpüşmezler. Yüzlerini sürtebilir ya da dokundurabilirler ancak dudakları olan hayvanlar bile salyalarını paylaşmaz ya da dudaklarını birleştirmezler.

Öpüşmek tamamen insani bir eylem olmasa bile arkasında yer alan romantizm insanlara özgüdür. Uyumlu bir eş bulmak için hayvanların öpüşmeye ihtiyacı yoktur çünkü doğada öpüşmekten çok kimyasal etkileşimden faydalanılmaktadır.

Feromonlar, canlılar tarafından salgılanan aynı türe ait diğer bireylerde belirli davranışları tetikleyebilen kimyasal maddelerdir. Hayvanlar aleminde bir eş bulmanın anahtarıdır. Kokusu ile tanınır. Farklı mesajlar içeren farklı tür feromonlar bulunur: bölgesel, uyarıcı, sakinleştirici ya da cinsel uyarıcı.

Üretken bir partner bulmak konusunda hayvanların öpüşmeye ya da birbirlerinin yakınında olmaya ihtiyacı yoktur. Hayvanlar çok uzaktan koku yoluyla feromonları tespit edebilir ve bu sayede hayvanın durumu hakkında bilgi edinebilir. Hayvanlar idrarla ya da koku bezlerinin bulunduğu bölgelerini bir yüzeye sürterek feromonlarını bırakır.

Öpücük: birbirimizi koklamak için bahane

Canlılar kokular yoluyla farklı mesajlar verir. Bu sadece hayvanlar aleminde meydana gelmez. Birçok bitkinin aroması, türlerin hayatta kalmasında işlev görür.

Önemini bildiğinizde, bir partner ararken kokunun önem taşıması şaşırtıcı gelmez. Çoğu hayvanın burun ve ağız bölgesi arasında vomeronasal adı verilen özel bir organı bulunur. Bu organ feromonları, bazı durumlarda kilometrelerce öteden, saptar.

Feromonlar ve bu organın insanlardaki varlığı hakkında birçok tartışma olmuştur. Artık koku epitelimizdeki özel reseptörler sayesinde feromonları tespit edebildiğimizi biliyoruz. Ancak, feromonların çekicilik ve romantik ilişkiler üzerindeki etkisi hala net değildir.

Birleşik Krallık’taki Oxford Üniversitesi’nden Rafael Wlodarski gibi bazı psikoloji uzmanları, öpücüğün başka bir kişinin feromonlarını tespit edebilmek amacıyla yakınlaşmanın kültürel olarak kabul edilebilir bir yolu olduğu teorisini desteklemektedir. Tabii, insanlık tarihinde bu geleneğin ne zaman başladığını tespit edemeyiz.

Gördüğümüz üzere, öpüşmek insanlara, şempanzelere ve bonobolara özgüdür. Dahası, bu davranış sandığımız kadar yaygın değildir. İnsan nüfusunun %50’sinden daha azı cinsel amaçla öpüşmektedir.

Bu konuyla ilgili hala çözülmeyi bekleyen birçok sır bulunmaktadır. Bununla birlikte kesin olan bir şey var: hayvanlar yalama, temas, görsel işaretler ve diğer birçok kendine has stratejiyle birlikte sevgilerini göstermektedir.