Hayvanlar Zamanın Akışını Algılayabilir mi?

Sinekler için zamanın tam olarak akmadığını öne süren çalışmalar var. Aslında, yüksek hızları ve çeviklikleriyle tanınan böcekler, zamanı bizden çok daha yavaş algılarlar.

Yazan ve doğrulayan biyokimya Luz Eduviges Thomas-Romero.

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Bilim insanları, zamanın akışını algılama biçiminin hayvanlar için evrimin ve hayatta kalmanın başka bir yönü olduğuna inanıyor. Örneğin, bazı araştırmalar, sinekler için dünyanın insanlara kıyasla yaklaşık 7 kat daha yavaş hareket ettiğini öne sürüyor.

Sinek kuşları gibi daha yüksek metabolizma hızına sahip daha küçük hayvanlar, tek bir zaman birimi içinde daha fazla bilgi algılar. Bu, olayları insanlar gibi daha yavaş metabolizmaya sahip büyük gövdeli hayvanlardan daha yavaş deneyimledikleri anlamına gelir.

Zaman algısını nasıl ölçüyoruz?

Tüm televizyon, bilgisayar ve film ekranları titreşir. Bu titreyen ışık, insanların gözünde bu ekranların çalıştığı yüksek frekanslar nedeniyle sabit bir görüntü akışı yanılsaması sağlar.

Her tür için benzersiz olan göreceli zaman algısı bu şekilde ölçülmüştür. Buna “kritik titreşme-füzyon frekansı” denir. Bu füzyon frekansı, ışık parlamalarının izleyicinin gözleri önünde birleşiyor gibi göründüğü noktadır. Bu şekilde, nesnel olarak aralıklı bir ışık kaynağı, sabit olma yanılsamasını verir.

İnsanın zamanın akışı algısı

Bir kapıyı çaldığımızda, insan ses, görüntü ve dokunsal hislerin bir kombinasyonu olan eşzamanlı olayların toplamını algılayacaktır. Gerçekte, bilgi – farklı yöntemlerde, ancak aynı kaynaktan – beyinde farklı yollar boyunca ilerler.

Aslında bu bilgi beynin işlem merkezlerine farklı zamanlarda ulaşır. Bu nedenle, “burada ve şimdi” yi algılayabilmemiz için beynin duyusal-motor kontrolü ve bilgi işlemeyi devreye sokması gerektiğini varsaymak mantıklıdır.

Uzmanlar, bu gerçeklere dayanarak, eşzamanlı olarak ortaya çıkan farklı duyusal modalitelerin yorumlanmasının insan beynine özgü bir bilgi işlemeyi gerektirdiğine inanıyor. Bu süreç bize insan zamanının temsilini veren şeydir.

Diğer hayvanlar söz konusu olduğunda, zamanın akışının algılanması, onların duyu sistemlerinin konum ve hız ile ilgili bilgileri işleme biçiminden etkilenecektir.

Zamanın akışına ilişkin hayvan algıları – boyut önemlidir

Sinekler, yanıp sönen bir ışığın yanıp sönmesini insanlardan dört kat daha hızlı algılayabilir. Bu, sineklerin ezilmekten nasıl kaçındığını açıklar.

Sinekler, “zamanımızın” yavaş çekimde olduğunu algılar ve bu da onlara kaçmaları için bolca zaman verir. Elbette zaman aslında aynı hızda geçer.

Bir sineğin gözleri, beynine bizimkilerden çok daha sık güncelleme gönderir. Zihinsel süreçleri de bizimkinden çok daha hızlıdır.

Araştırmalar ayrıca, bir hayvan ne kadar küçükse ve metabolik hızı ne kadar hızlı olursa, zamanın geçişini o kadar yavaş algılayacağını göstermektedir.

İncelemeler, kemirgenler, yılanbalıkları, kertenkeleler, tavuklar, güvercinler, köpekler, kediler ve deri sırtlı deniz kaplumbağası dahil 30’dan fazla türe yayılmıştır.

Araştırmalar, çok çeşitli türlerde zamanın akışının algılanmasının doğrudan büyüklükleriyle ilişkili olduğunu göstermektedir.

Bu çalışmalar, hayvanlarda zaman algısının önemini vurgulamaktadır. Doğada, zamanı çok küçük ölçeklerde algılama yeteneği, yaşam ve ölüm arasındaki farkı yaratan şey olabilir.

Gizli bir iletişim kanalının avantajları

Herhangi bir organizma için ekoloji, başka hiç kimsenin dolduramayacağı ve başarılı olabileceği bir niş bulmakla ilgilidir.

Birçok hayvanın işitsel yeteneği, insan kulağının çalışmadığı bir spektrumdaki sesleri işitmelerine olanak tanır. Benzer şekilde, bazı hayvanlar, türler arasındaki zaman algısındaki farklılıklardan faydalanabilirler.

Örneğin ateş böcekleri ve derin deniz hayvanları gibi birçok tür, sinyal olarak yanıp sönen ışıklar kullanır. Daha büyük ve daha yavaş yırtıcı türlerin bu sinyalleri çözememesi olasıdır.

Avcının görsel sistemi yeterince hızlı değilse, bu görsel iletişim biçimi sinyal veren türlere gizli bir iletişim kanalı sağlayabilir.

Sonuç

Hayvanlarda zaman algısı hakkında daha öğrenecek çok şeyimiz var. Bu tür çalışmalar, zamanın akışı algısının, bazı türlerin uzmanlaşabileceği, çok az araştırılmış bir boyut oluşturduğunu göstermektedir.

Hayvanların yavaş hareket becerilerini nasıl kullandıklarını anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Hayvan yaşamının gözümüzle görülemeyen yönleri olması mümkündür.