Kediler Rüya Görürler Mi: Kedilerde Uykunun Evreleri

Neredeyse herkes kedilerin "tembel" olduklarını, özellikle de kış mevsiminde dışarıda hava soğuk olduğunda günün büyük bir kısmını uyuyarak geçirdiklerini bilir. Peki, kediler ne kadar uyurlar? 

Yazan ve doğrulayan Aavukat Francisco María García.

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Kediler bizim sevgili tüylü dostlarımız tembel olmalarıyla ünlüdürler. Gerçekten de kedilerin çoğu uyumayı ve kestirmeyi o kadar çok sever ki gün içinde 14 ile 20 saat arası uyurlar. Üstelik yalnızca keyif için de uyumazlar. Vücutlarının sağlıklı kalması için bolca uykuya ihtiyaçları vardır. Peki, kediler rüya görürler mi? Tam olarak uyku evreleri nelerdir? Bizimkiyle aynı mıdır?

Yalnızca kedilerin dinlenmeleri gerektiğini söyleyip geçmek olmaz. Hala kediler ve uykuyla ilgili cevaplanmamış pek çok sorumuz var. Rüya görürler mi? Uyku evreleri nelerdir? Bizim gibi derin uykuya dalarlar mı?

Kedilerde uykunun evreleriyle ilgili tüm bu soruların cevaplarını bilmek istiyorsanız okumaya devam edin. Sevgili evcil hayvanımız hakkında daha pek çok şey öğreneceksiniz!

Kedilerde uykunun evreleri

İnsanlar gibi kedilerin de uykularının farklı aşamaları vardır. Ancak kedilerle insanların arasında büyük bir fark vardır. Kedilerde iki ana uyku evresi vardır: REM olan ve REM olmayan. Bu iki ana aşamanın içinde bazı varyasyonlar mevcuttur.

REM aşamasında kedilerin gözlerinin, göz kapaklarının altında oynadığını göreceksiniz. Bu, uykunun daha hafif bir sürecidir. REM olmayan evrede ise vücutları derin bir uykuya dalar. Bu aşamada beyin ve sinir aktivitesinde büyük ölçüde azalma olur.

Kediler hayatlarının yüzde 75’ini uyuyarak geçirebilirler. Bunun yaklaşık yüzde 60’lık kısmı REM aşamasıdır. Geriye kalan yüzde 40’lık kısım ise “derin uyku” (REM olmayan) aşamasıdır. Bu aşamada kediler uykularının en derin yerindedirler.

Yine de bu oranın kedinizin yaşına, vücuduna, rutinine ve çevresine göre çok değişken olabileceğini belirtelim. Örneğin daha yaşlı kedilerde derin uyku aşamasının oranı daha düşüktür. Bazı durumlarda yüzde 25’e kadar düşebilir.

Kedilerde REM ve REM olmayan uyku aşamaları

Uykunun REM aşaması kedilerin fiziksel aktivite seviyesini oldukça düşürür. Bir kere bu aşamaya girdiler mi beyinleri daha büyük kaslarına (bacaklarını hareket ettirmelerini sağlayan kaslar) sakinleşmeleri ve dinlenmeleri için “emir” verir.

Bu emir bir kedinin uyuduğu süre boyunca geçerliliğini korumaz. Kedinizin hafif kalktığı, havayı tekmelediği veya uykuya dalmış haldeyken etrafında döndüğü zamanlara büyük ihtimalle şahit olmuşsunuzdur. Bunlar kediniz gece uyurken de gündüz uyurken de olabilir.

Bir kedinin beyin aktivitesi REM aşamasında çok fazla azalmaz. Bu da çevresinde olup bitenlere karşı daha uyanık kalabileceği anlamına gelir. Ani ve beklenmeyen bir uyarıcı ile karşılaştığı anda kendisini koruması veya kaçması gerekebileceği ihtimaline dayanarak aşırı hızlı bir şekilde tepki verebilir.

İnsanlarda uykunun bu aşamasına geçmek ortalama 90 dakika sürer. Kediler ise yalnızca 25-30 dakikada REM aşamasına ulaşabilirler. Vücutları ve beyinleri bize göre çok daha kolay bir şekilde uykunun farklı aşamalarında dolaşabilir.

Bir kedi REM olmayan uyku aşamasına geçtiğindeyse çok fazla kımıldama ihtimali yoktur. Bu gerçek anlamda derin bir uykudur: Devrilmiştir.

Bu uyku türü onların oldukça savunmasız hale gelmelerine yol açtığı için kediler bu uykuya geçerek bir süre kendilerini “kapatmak” için gözlerden uzak olan, güvenli bir yer bulmaya çalışırlar.

Peki, kediler rüya görürler mi?

Pek çok kedi sahibi özellikle de uykudayken hareket ettiklerini veya sesler çıkardıklarını gördüklerinde, küçük dostlarının rüya görüp görmediğini merak ederler.

Bu sorunun basit bir cevabı vardır: Evet, kediler rüya görürler. Üstelik rüya görürken gerçekleşen beyin aktiviteleri de bizimkine çok benzer. 

Rüyalarının çoğunu REM aşamasındayken görürler. Bu aşamada beyin aktivitesi daha yüksektir. Birkaç yıl öncesinde düşündüğümüzün aksine kediler derin uyku aşamalarında da rüya görmeye devam edebilirler.

REM aşamasında, uykunun daha hafif olduğu o evredeyken kedilerin gördükleri rüyalar genellikle gün içinde olanlarla ilgilidir. Günlük rutinlerinin bir tür özeti gibidir. Bu nedenle genellikle uyanık olduklarında ve belli bir uyarıcıya maruz kaldıklarında verdikleri tepkilere benzer tepkiler verirler.

Ancak derin uyku aşamasına geçtiklerinde rüyaları çok daha karmaşık bir hal alır.

Bunun nedeni vücutlarının enerji tasarrufu yapmak, metabolizmalarını stabil hale getirmek ve bağışıklık sistemlerini tazelemek için beyin aktivitesini keskin bir biçimde düşürme ihtiyacı duymasıdır.

Kedilerin REM olmayan evrede nasıl rüya gördükleriyle ilgili öğrenebileceğimiz daha pek çok şey vardır. Derin uykuda neyin rüyasını gördükleri hakkında eksiksiz bir biçimde fikir sahibi olmak bizim için imkansızdır.

Günümüzde yaygın olarak kabul edilen teoriye göre derin uykularında gördükleri rüyalar daha uzundur ve haftalar, aylar ve hatta yıllar önce olmuş anıları içeriyor olabilir.