Pervane Balığı (Mola Mola): Dünyadaki En Ağır Balık

Mola mola adındaki balığı hiç duymuş muydunuz? Bu dünyanın en ağır balığı ve ağırlığı üç tona kadar çıkabilir!
Pervane Balığı (Mola Mola): Dünyadaki En Ağır Balık
Ana Díaz Maqueda

Yazan ve doğrulayan biyolog Ana Díaz Maqueda.

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Pervane balığı, dünyanın en ağır kemikli balığıdır. Peki bu unvanı nasıl kazandı?

Mola mola olarak da bilinen pervane balığı yalnızca göz alıcı bir balık olmakla kalmaz. Aynı zamanda dünyanın en ağır kemikli balığıdır. Kemikli balıklar, tamamen kireçlenmiş iskeletlere sahip omurgalı hayvanlardır. Fakat yine de vücutlarının belirli kısımlarında kıkırdakları da bulunmaktadır.

Kemikli balıklar köpek balıkları ya da rina balığı gibi kıkırdaklı balıklara göre çok farklıdırlar. Kıkırdaklı balıkların kemikli çeneleri hariç vücutlarının tamamı kıkırdaktan oluşur. Bundan dolayı da tarih öncesi çağlardan kalma köpek balıklarının yalnızca çenelerine ulaşabiliriz.

Geçtiğimiz yüzyıllarda balıkçılar pervane balıklarını yoğun bir şekilde avlıyorlardı. Etlerinin enfes olduğu düşünülüyordu. Neyse ki balık şimdi yalnızca Doğu Asya’nın belirli kısımlarında tüketiliyor. Ayrıca avlanması ve tüketilmesi Avrupa Birliği ülkelerinde ve diğer bazı ülkelerde yasak.

Yine de dünya çapında pervane balıklarının sayısında bir düşüş görülüyor. Bundan ötürü de pervane balıkları Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’ne (IUCN) göre savunmasız türler kategorisine giriyor.

Pervane Balığı Anatomisi

Pervane balığının çok özel bir anatomisi vardır. Yetişkin bir pervane balığının vücudu yanal biçimde düzleşir. Ayrıca, kuyruk yüzgeçleri de bulunmaz. Bunun yerine klavus denen yapıya sahiptirler. Klavus denen bu yapı, balığa aerodinamik bir görünüm katan kuyruğa benzer bir oluşumdur.

Öte yandan, sırt ve anüs yüzgeçleri de çok gelişmiş bir yapıdadır. Bu yüzgeçler açıldığında balık en geniş haline ulaşır.

Hemen hemen her balıkta olduğu gibi, pervane balıklarının sırt yüzgeçleri daha koyu, karınlarının alt kısmı ise daha açık renktedir. Renk değişimleri kamuflaj vazifesi görür. Örneğin yukarıdan bakan bir yırtıcı, pervane balığının okyanus dibinin karanlığına karıştığını görecektir. Başka bir durum ise, aşağıdan bakan yırtıcılara karşı pervane balığının su yüzünün aydınlığı içinde kamufle olmasıdır.

Bu balıklara dair bir diğer ilginç bilgi ise tehdit altında ya da saldırıya uğrayacaklarını hissettiklerinde renk değiştirmeleridir.

Pervane Balıkları Neden Bu Kadar Büyüktür?

Pervane balıklarını tutan bazı kişilerden edindiğimiz bilgiler mevcut. Balıkçıların tuttukları bazı pervane balıklarının gerçekten de çok büyük olduğunu biliyoruz!

1910 senesinde Afrika’nın doğu sahillerinde, Kanarya Adası yakınlarında bir balıkçı 1500 kiloya yakın bir pervane balığı yakaladı. Bu tam bir buçuk ton ediyor! Bundan sonra daha büyük balıkların tutulduğu da oldu. Yaklaşık üç tonluk bir balık yakayalan biri olduğu dahi biliniyor.

GigaScience dergisinde yayınlanan çalışmaya göre, pervane balıklarının böylesi boyutlara ulaşmalarının nedeninin büyüme hızlarının yüksekliği olduğu belirtiliyor. Bunun nedeni de büyüme hormonunun fazla üretilmesine yol açan gen serisi olarak karşımıza çıkıyor.

Gözlem altındaki pervane balıklarının on beş ay boyunca günde neredeyse bir kiloluk bir artış gösterdikleri sonucuna ulaşıldı. Bu yalnızca bir yılda dört yüz kilo demek! Diğer balıkların günlük büyüme oranlarının 0.04 ile 1 pound arasında değiştiğini düşünürsek, pervane balıklarının nasıl inanılmaz bir hızda büyüdüğünü anlayabiliriz.

Pervane balığı yanında yüzen dalgıç

Pervane Balığının Karşı Karşıya Kaldığı Tehditler

Vahşi yaşamda pervane balıklarının etrafında çok fazla yırtıcı hayvan bulunmaz. Yalnızca büyük köpek balıkları, katil balinalar ve deniz aslanlarının tehditleri altındadırlar. Bu hayvanların esas olarak karşı karşıya kaldıkları tehdit unsurları insanlardır.

Pek çok ülkede pervane balığı avı yasaklanmış olsa da, yanlışlıkla gerçekleşen pek çok balık yakalama vakası da bulunmuyor değil. Balıkçılar bazen istemeden de olsa ağla avlanırken pervane balığı yakalayabiliyorlar. Bu olay genellikle çoğu ülkede yasa dışı olan galseme ya da alkarna ağları ile ava çıkıldığında gerçekleşiyor. Bu ağlar körfez muturu gibi pek çok balık türünün soyunun tükenmesine neden oldu.

Mola mola ticareti yapılan bir balık olmasa da Japonya ve Tayvan’daki balık pazarlarında oldukça önemli bir yere sahip. Bu ülkelerin balık pazarlarında 20 ile 50 ton arası pervane balığı bulunuyor. Bu balık türü batı Pasifik ile güney Atlantik arasında avlanıyor.

Yakın gelecekte pervane balıklarının avlanmasının ve tüketilmesinin son bulacağını umut ediyoruz. Bu muhteşem balık türü okyanus ve birçok insan için son derece önemli.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Adeney, R. J., & Hughes, G. M. (1977). Some observations on the gills of the oceanic sunfish, Mola mola. Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom, 57(3), 825-837.
  • Gudger, E. W. (1928). Capture of an ocean sunfish. The Scientific Monthly, 26(3), 257-261.
  • Liu, J., Zapfe, G., Shao, K.-T., Leis, J.L., Matsuura, K., Hardy, G., Liu, M., Robertson, R. & Tyler, J. 2015. Mola mola (errata version published in 2016).

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.