Bok Böceği: Gübrelerin Kralı

Bu böceğin taşıdığı yük oldukça garip. Neden biliyor musunuz? Muhtemelen tahmin etmişsinizdir.
Bok Böceği: Gübrelerin Kralı
Alejandro Rodríguez

Yazan ve doğrulayan biyoteknoloji uzmanı Alejandro Rodríguez.

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Bu yazımızda bahsedeceğimiz canlı, dünyanın her yerinde bok böceği olarak biliniyor. Adının çirkinliği bir yana, bu yazıda bu böcek hakkında size açıklayacağımız pek çok bilgi var. Bu ilginç hayvanın tüm sırlarını keşfetmek için okumaya devam edin!

Bok böceği nedir?

“Bok böceği” terimi bir böcek grubunu ifade eder. 375.000’e yakın farklı türün bir araya geldiği Coleoptera takımına aittirler. Coleoptera takımında bu isimle bilinen en ünlü iki tür, scarabeus cinsinden, Scarabeus viettei ve Scarabeus laticollis’tir.

Morfolojik olarak, güçlü bacakları olan orta büyüklükteki böceklerden bahsediyoruz. Bok böceği bu bacakları hem yürümek, hem toprağı kazmak, hem de gübre toplarını şekillendirmek için kullanır.

Mavi, yeşil ve sarı tonlarında olanları görülse de genellikle vücutları yoğun metalik siyah renktedir.

Şüphesiz ki Coloeptera takımının bilinen en karakteristik özelliği, koprofaj adı verilen davranışıdır. Yani dışkıyla beslenirler. Ancak beslenme, dışkıyı kullandıkları tek alan değildir.

Diğer hayvanların dışkılarını ne için kullanırlar?

Bu böcekler dışkının varlığını keşfettikleri an büyük gruplar halinde uçarak ona ulaşırlar. Birkaç parçayı bir araya getirerek, fil gibi büyük bir hayvanın bıraktığı dışkı yığınını, sindirilmemiş lifli maddelerden oluşan bir halı haline getirebilirler.

bok böceği

Bu noktada bok böceği bunun bir parçasını kopararak, ön ayaklarıyla top haline getirmeye başlar.

Bu topu taşıma biçimleri oldukça ilgi çekicidir. Ön ayaklarıyla yerden destek alırken, arka ayaklarıyla topu daha önce kazdıkları tünele doğru yuvarlarlar. Bazen ikinci bir böcek bu işte yardımcı olur. Bazı durumlarda, taşımak zorunda kalmamak için tüneli doğrudan gübrenin altına açarlar.

Bir ya da daha fazla topu depoladıktan sonra beslenmek için topun içindeki sıvıyı çıkarırlar. Bu sıvı besinler ve mikroorganizmalar açısından zengindir. Bunun dışında gübre topları larva gelişimi için de çok değerlidir. Yeterince top biriktiğinde, bok böcekleri bunları küçük parçalara ayırır ve dişi bok böceği yumurtlama borusunu yerleştirerek bu küçük parçaların içine yumurta bırakır.

Daha sonra cilalanan bu parçalar, dışkının fermante olmasıyla birlikte larva için ideal ortamı hazırlar. Larvalar metamorfozdan çıkmaya hazır olduklarında bu toplardan yetişkin olarak çıkarlar.

bok böceği

Bok böcekleri yollarını bulmak için Samanyolu’nu kullanırlar

Kulağa şaşırtıcı gelse de, İsveç’teki Lund Üniversitesi’nde yapılan son araştırmalar bunu doğruluyor. Tünelin sonunda bulunan ana depoya ulaşmak için bu hayvanlar topun tepesine tırmanıyor ve vücutlarını her yöne döndürmeye başlıyor.

Minik gözlerini kullanarak gök cisimlerinin ve yıldızların “fotoğrafını çekiyor” ve bu bilgiyi beyinlerinde saklıyorlar. Böylelikle, hedeflerine giden yolu güvenilir bir şekilde bulabiliyorlar.

Benzer davranışlar başka böceklerde de görülse de, böceklerin yol bulmak için “zihinsel fotoğraflar çektiği” tek durum budur. Bildiğimiz kadarıyla, bunu yapabilen tek böcek bok böceği. Şüphesiz olağanüstü bir keşif.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • El Jundi, B., Foster, J. J., Khaldy, L., Byrne, M. J., Dacke, M., & Baird, E. (2016). A snapshot-based mechanism for celestial orientation. Current biology26(11), 1456-1462.


Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.