Evcil Hayvanlarda Lazer Terapi Kullanımı Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey
Son yıllarda veteriner kliniklerinde evcil hayvanlar için lazer terapi kullanımı gittikçe artış göstermekte. Bu tedavinin amacı, başta kediler ve köpekler olmak üzere, evcil hayvanlarda görülebilecek çeşitli ağrı ve rahatsızlıkları tedavi etmektir. Evcil hayvanlarda lazer terapi kullanımı hakkında daha fazlasını öğrenmek istiyorsanız okumaya devam edin!
Günümüzde lazerlerin tamamlayıcı tedavi olarak farklı faydalarıyla ilgili giderek daha fazla bilgiyle karşılaşıyoruz. Ancak bunların hepsi çok da doğru değil. Çünkü bu konuda elde edilen bilgiler büyük ölçüde deneyimden gelmektedir.
Veteriner tıbbı baz alınarak, bilimsel bir bakış açısıyla bakıldığında, bu konuyla ilgili elimizde bulunan güncel literatür çok azdır. Aslında sahip olduğumuz bütün bilgiler 10 yıl öncesine dayanmaktadır. Bugün lazer terapi hakkında bildiklerimiz, laboratuvarlarda veya insanlarla pratik olarak öznel bir bakış açısıyla yapılan çalışmalardan gelmektedir.
Bununla birlikte, hayvanlar üzerinde yapılan bazı çalışmalar lazer tedavinin etkili olduğunu göstermektedir. Öyle ki, bu yöntem bazı hastalıkların iyileşme süresini dahi hızlandırmaktadır.
Gözlem ve bilimsel kanıtlara dayanan nesnel çalışmaların eksikliği göz önüne alındığında, evcil hayvanlarda lazer tedavisinin gerçek değeri bilinmez olarak kalmaktadır. Fakat, sizi bu yöntemin farklı uygulamaları ve etkileri hakkında biraz da olsa bilgilendireceğiz.
Evcil hayvanlarda lazer terapi ne anlama geliyor?
Lazer kelimesi, uyarılmış ışımanın yayımı ile ışığının güçlendirilmesi anlamına gelen bir kısaltmadır. Bu tür bir konsantre ışık, organizmadaki farklı dokular tarafından emilebilir. Böylece, tedavisel (terapötik) faydalara sahip olabilecek farklı fototermik ve fotokimyasal reaksiyonlar geliştirebilir.
Söz konusu iyileştirici (rehabilite edici) lazer tedavisi olduğunda, uzmanlar genelde düşük şiddetli bir lazer kullanmayı tercih ederler. Bu tip lazerler, dokuları ve hücreleri kontrollü bir şekilde yok etmeye yarayan yüksek güçteki cerrahi lazerlerden daha farklıdır.
Şimdilik uzmanlar, dokular ve lazerler arasındaki kesin etkileşimin tam olarak farkında değiller. Bunun asıl nedeni, daha önce de belirttiğimiz gibi, bu konu üzerinde yapılan bilimsel araştırmaların eksikliğidir. Fakat bu konudaki deneyimler, bize lazer terapi yönteminin kullanılmasının önemli bir değişim sağladığını göstermiştir.
Lazer terapinin faydalı olduğu hastalıklar
Lazer terapi yönteminin niçin sadece belirli hastalıkların tedavisinde kullanıldığını anlamak için öncelikli olarak bu terapinin vücut üzerinde nasıl etki ettiğini anlamamız gerekiyor.
Biyolojik olarak, lazerin yaydığı fotonlar ilk olarak hayvanın dokusu tarafından emilir. Bu işlem, daha sonra hücresel enerjinin elde edilmesinde önemli bir molekül olan, ATP olarak da bilinen, adenozin trifosfat miktarında bir artış sağlar. Bu ATP üretimi, hücresel metabolizmayı değiştirir ve aynı zamanda bir sinir taşıyıcısı (nöretransmiter) olarak da işlev görebilir. Bu nedenle:
- Lazer tedavisi ağrıları hafifletmeye yardımcı olabilir
- Hücre çoğalmasını ve doku onarımını hızlandırır
- Kök hücre oluşumunu uyarır
- İltihaplanmayı önleyici (anti-enflamatuvar) etkileri vardır
Kireçlenme (Osteoartrit) problemlerinin iyileştirilmesinde lazer terapi
Kedi ve köpeklerde en sık görülen kronik hastalıklar, bu hayvanların eklemlerini etkileyen hastalıklardır. İltihaplanma ve ağrı problemleri yaşayan hayvanlar genellikle hareket etmekte zorlanırlar. Böyle durumlarda uygulanacak tedavi genel olarak kıkırdak koruyucu (kondroprotektif) ilaçları ve özel kilo verme diyetlerini içerir. Bunlarla beraber, lazer terapinin de iyileşmeye katkı sağladığı görülmüştür.
Laboratuvar fareleri üzerinde yapılan çalışmalarda, lazer tedavisinin eklemlerin çevresindeki ödemi ve ağrıyı önemli bir ölçüde azalttığı gözlemlenmiştir. Fakat insanlarla yapılan çalışmalarda, bu konuyla ilgili herhangi bir iyileşme olmadığı görülmüştür.
Tendon ve bağ yaralanmaları
Bağ (ligament) ve tendonlarında problem veya hasar olan insanlar üzerinde lazer tedavisinin kullanımı oldukça yaygındır. Bununla beraber, hastaların sadece %50’sinde iyileşme görülür. Eğer hayvanlarda olumlu sonuç alma ihtimali bu şekilde insanlarla aynıysa, hayvanlar üzerinde de denenebilir.
Ağrı ve iltihap yönetimi
Uzmanlar henüz bunun nasıl gerçekleştiğinin farkında olmasa da, bulgular gösteriyor ki evcil hayvanlarda lazer tedavi hayvanların ağrılarını azaltmada yardımcı oluyor. Lazerin ağrı reseptörleri ile etkileşime girerek, evcil hayvanlardaki ağrı hissini azalttığı görülmüştür. Aynı şekilde lazer tedavisi, damar büzülmesini (vazokonstriksiyon) kontrol eden ve bu yüzden iltihaplı problemlerle ilişkili olan nöronlar üzerinde de bazı etkilere sahip olabilir.
Uzmanlar ne zaman evcil hayvanlarda lazer tedavisini uygulamayı öneriyor?
Veteriner hekimler hemen hemen her durumda lazer tedavi uygulamasını önerebilirler. Fakat çoğu zaman, lazer tedavi normal bir tedavi izlemenin mümkün olmadığı veya izlenen tedavi yönteminin işe yaramadığı durumlarda uygulanır:
- Karaciğer problemlerinden dolayı belirli ilaçları alamayan hayvanlar
- Ağrıyı azaltmak için ilaç kullanamayan kediler
- Düşük vücut ağırlıkları sebebiyle ilaç alamayan egzotik evcil hayvanlar
- Yıllar içinde yaşlanan ve birçok rahatsızlığı olan hayvanlar
- Ender görülen hastalıkları olan hayvanlar
Lazer terapi, uzmanlar tarafından doğru bir şekilde uygulandığı sürece oldukça güvenli bir yöntemdir. Başka bir deyişle, bu alternatif tedavi yöntemlerinde uzmanlaşmış bir veteriner hekim, tedaviyi başından ayarlamalı ve her vaka için doğru sayıda seans oluşturmalıdır.
Bilimsel kanıtların yetersizliğine rağmen, lazer tedavi yöntemini bazı durumlarda bir seçenek olarak değerlendirmek kötü bir fikir değildir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Crespi, R., Covani, U., Margarone, J. E., & Andreana, S. (1997). Periodontal tissue regeneration in beagle dogs after laser therapy. Lasers in Surgery and Medicine: The Official Journal of the American Society for Laser Medicine and Surgery, 21(4), 395-402.
- de Braekt, M. M. I., van Alphen, F. A., Kuijpers‐Jagtman, A. M., & Maltha, J. C. (1991). Effect of low level laser therapy on wound healing after palatal surgery in beagle dogs. Lasers in surgery and medicine, 11(5), 462-470.
- Draper, W. E., Schubert, T. A., Clemmons, R. M., & Miles, S. A. (2012). Low‐level laser therapy reduces time to ambulation in dogs after hemilaminectomy: a preliminary study. Journal of Small Animal Practice, 53(8), 465-469.
- Dougherty, T. J., Thoma, R. E., Boyle, D. G., & Weishaupt, K. R. (1981). Interstitial photoradiation therapy for primary solid tumors in pet cats and dogs. Cancer research, 41(2), 401-404.
- Kerwin, S. C. (2010). Osteoarthritis in cats. Topics in companion animal medicine, 25(4), 218-223.
- Peavy, G. M., Walder, E. J., Nelson, J. S., & Rosenberg, M. (2001). Use of laser photocoagulation for treatment of cutaneous angiomatosis in one dog and two cats. Journal of the American Veterinary Medical Association, 219(8), 1094-1097.