Abdominal Efüzyon ve Görülmesinin Dört Nedeni
Karın boşluğu, diyaframdan sonra gelen bölümde, göğüs kafesinin hemen altında yer alır. Bu alan, buradan, pelvise kadar ulaşıyor. Üriner sistem ve üreme sistemlerine ek olarak sindirimle ilgili iç organların çoğunu da içeriyor. Sağlıklı bireylerde veya hayvanlarda bu boşluk sıvı içermiyor. Ancak evcil hayvanlarda karın bölgesinde görülen abdominal efüzyon, birçok farklı durumdan kaynaklı olabiliyor.
Bu biriken sıvıya, pek spesifik olarak adlandırılmış olmasa da, asit adı veriliyor. Karın boşluğu, şişkinlik belirecek kadar sıvı dolana kadar, bu durum çıplak gözle tespit edilemiyor. Sıvı iç organlara, karın damarlarına ve göğüs boşluğuna baskı yapıyor. Bu nedenle de, tedavi edilebilmesi için doğru şekilde teşhis edilmesi gereken ciddi bir sorun olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Evcil hayvanlarda abdominal efüzyon durumunun dört nedeni
Aşağıda, evcil hayvanlarda abdominal efüzyonun ortaya çıkmasının en yaygın dört nedenini açıklayacağız.
Hemoabdomenler
Adından da anlaşılacağı gibi bu terim “karın içindeki kan” anlamına gelmekte. Bu durum birden fazla nedenden kaynaklanabilir ve kanama, en sık karaciğer ve dalak olmak üzere farklı organlardan geliyor olabilir. Bu durum genellikle şunlardan kaynaklanır:
- Travma
- Karın içi bir malignite veya tümörün yırtılması (dalaktaki hemanjiyosarkomlar köpeklerde oldukça yaygın)
- Bir koagülopati – maalesef bu koşullar, fare zehiri tüketiminden kaynaklandığından, oldukça yaygın olarak karşımıza çıkmakta.
- Karaciğer hastalığı
Hemoabdomen, evcil hayvanlarda görülen en yaygın acil durum çeşitlerinden biri. Bu durum, acil bir biçimde veteriner tedavisi gerektirir.
Peritonitis
Peritonit, tanımı gereği peritonun yani karın zarının iltihaplanması durumu. Bu zar, karnın iç duvarının astarı ve abdominal organların örtüsü. Septik (yani bakteri varlığı kaynaklı) olabilir veya bu sebepten kaynaklı da olmayabilir. Septik peritonitis durumunda, abdominal sıvı genellikle dejenere nötrofiller içerir.
Septik peritonitisin en yaygın nedeni, gastrointestinal sistemin yırtılması veya delinmesi olacaktır. Bu, bağırsak bakterilerinin karın içine dökülmesine ve ciddi bir enfeksiyon oluşturmasına neden olur.
Septik olmayan peritonitis, pankreatit veya hepatit gibi iç organların enflamatuar süreçlerinden kaynaklanabilir. Veteriner hekimler her zaman kedi enfeksiyöz peritonitisini (FIP) kedilerde septik olmayan eksüda (damarların geçirgenliğindeki artıştan kaynaklı olarak dışarı çıkan kan sıvısı) oluşumunun olası bir nedeni olarak düşünmeliler.
Özel bir durum: biliyer peritonitis
Bu tür bir peritonitis, safra kesesi yırtıldığında ve içeriği karın boşluğuna döküldüğünde ortaya çıkıyor. Oluşan rüptürün, yani yırtılmanın nedeni travma, tümör, safra taşları vb. olabiliyor. Biliyer peritonitis genellikle aseptik bir durum olarak ortaya çıkıyor. Bununla birlikte, safra, enfekte bir safra kesesinden geliyorsa bakteri içerebiliyor. Bu, eksüdanın septik olduğu ve prognozun daha kötü olduğu anlamına geliyor.
Üroabdomen veya üroperiton
Üroabdomen, idrar yolundaki bir yırtılmanın sonucu (en yaygın olarak yırtılmış bir mesane) ortaya çıkan bir durum. Bu yırtılmanın sonucu olarak, idrar karın boşluğunda birikiyor ve kimyasal tahrişe bağlı olarak peritonitise neden oluyor. Çoklu travmatize hastalarda abdominal efüzyonun en yaygın nedenlerinden biri olarak görülüyor.
Örneğin, kedilerde üroabdomenler hatırı sayılır bir yükseklikten düştüklerinde yaygın bir biçimde görülüyor.
Evcil hayvanlarda başka bir abdominal efüzyon şekli olan şilöz asit
Abdominal lenf kanallarının yırtılması veya tıkanması nedeniyle periton boşluğunda lipit açısından zengin lenf (kilüs) birikmesi ortaya çıkıyor. İnsanlardaki tıbbi durumlarda gözlemlediğimizin aksine, bu patoloji kedi ve köpeklerde son derece nadir bir durum.
Kilüs, safra, pankreas suyu ve lipitlerden oluşan ve yağlı yiyeceklerin sindirimi sırasında bağırsaklarda üretilen bir sıvı. Lenfatik damarlar onu alıyor ve eğer bunlar yırtılırsa bir asit oluşuyor.
Yaş ortalaması 11 olan yaşlı kedilerde çeşitli vakalar görülmüş durumda. Genellikle karın içi bir maligniteye (karın tümörü) bağlı olarak ortaya çıktığı gözleniyor.
Hayvanlarda abdominal efüzyon durumunun tüm nedenleri sindirim sistemi veya idrarla ilgili iç organlardan mı kaynaklanıyor?
Cevap hayır. Aslında, göğüste veya karında meydana gelen efüzyonun en yaygın nedenlerinden biri dolaşım sistemi. Örneğin, sağ taraftan kaynaklı kalp yetmezliği, kanın damarlarda toplanmasına veya kümelenmesine neden olur. Bu, genellikle ekstremitelerde ve karın bölgesinde şişmeye neden olur. Başka bir deyişle, şikinlik oluşur.
Diğer olası nedenler ise tromboz, portal hipertansiyon ve hipoproteinemi.
Kısacası, artık bu sorunun her zaman sindirim sistemi veya idrarla ilgili bir nedeni olmadığını görebilirsiniz. Bu nedenle, doğru bir teşhis için evcil hayvanınızı bir veterinere götürmeniz ve bir uzmanın efüzyonun nedenini keşfetmesi çok önemli. Bu şekilde de, bulgulara göre davranmaya devam edebilirler.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Cavidad abdominal [Internet]. Es.wikipedia.org. [cited 3 July 2020]. Available from: https://es.wikipedia.org/wiki/Cavidad_abdominal#:~:text=La%20cavidad%20abdominal%20es%20la,encima%20de%20la%20cavidad%20p%C3%A9lvica.
- Hemoabdomen en perros y gatos: Una urgencia quirúrgica – Clinica veterinaria Madrid [Internet]. Clinica veterinaria Madrid. 2020 [cited 7 July 2020]. Available from: http://clinicaveterinariamadrid.es/hemoabdomen-perros-gatos-una-urgencia-quirurgica/#:~:text=Nos%20referimos%20a%20hemoabdomen%20en,son%20de%20h%C3%ADgado%20o%20bazo.
- Caballero D, Franch B, Riera X. Quiloabdomen felino: caso clínico [Internet]. Barcelona; 2003 [cited 7 July 2020]. Available from: https://www.avepa.org/
- King L, Boag A. BSAVA manual of canine and feline emergency and critical care. 2nd ed.