Mandalar ve Çiftlik Hayvanları: Yeni Bir Simbiyoz

Hayvan yetiştirme fırsatlarını daha çeşitli ve farklı hale getirmek dünyanın dört bir yanındaki kırsal alanlardaki yaşam kalitesini arttırır. Bununla birlikte, mandalar ile çiftlik hayvanları arasındaki yeni simbiyoza bir göz atalım.

Yazan ve doğrulayan Veteriner Érica Terrón González.

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Mandaların (Bubalus bubalis) üretiminin, büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinin en başarılı dallarından biri olduğu son yıllarda kanıtlanmıştır. Özellikle de deli dana hastalığının pek çok ülkedeki çiftliklerde yarattığı hasarı hesaba katarsak. Bu türün özelliklerini anlamak için bu kadar çok çaba sarf edilmesinin nedeni budur. Böylelikle mandalar ve hayvancılık arasındaki ilişki, insanlar ve hayvanlar için yaşam kalitesini arttıran mükemmel bir simbiyoz olacaktır.

Bununla birlikte, vahşi bir türü evcilleştirmenin yaratabileceği olumsuz etki küçümsenmemelidir; bu nedenle uzmanlar, her ne pahasına olursa olsun her zaman dengeyi sağlama ve biyolojik çeşitliliği koruma ihtiyacı ile ilgili uyarılarda bulunmaktadırlar. Burada size manda çiftçiliğinin özelliklerini anlatacağız.

Mandalar ve Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği: Türlere Küçük Bir Yaklaşım

Mandalar, tıpkı inekler gibi sığır ailesinin bir parçasıdır. Büyüktürler, omuz başlarına kadar 180 cm yüksekliğindedir ve 1200 kilo ağırlığındadırlar. Egzotik sığırların çoğu gibi, bu hayvanların da güçlü boynuzları vardır.

Su dolu ya da bataklık olan bölgeleri tercih ettikleri için halk arasında “su mandaları” olarak da bilinirler. Bu büyükbaş hayvanlar, geniş toynakları sayesinde bu bölgelerin çamurlu yerlerinde zorlanmadan yürüyebilirler.

Mandalar ve Çiftlik Hayvanları

Bu tür, onlarca yıl önce üçlü amacı nedeniyle bir çiftlik hayvanı olarak görülmeye başlanmıştır: et üretimi, süt üretimi ve iş. Doymuş pazarlar bağlamında, bu, çiftlik hayvanlarını çeşitlendirmek için harika bir fırsattır. Özellikle diğer çiftlik hayvanlarının uyum sağlayamayabileceği marjinal alanlarda bu geçerlidir.

• Nehir mandasının (Bubalus bubalis bubalis) muhteşem bir süt üreticisi olduğu kanıtlanmıştır. Aslında, pizzalarda çok lezzetli olan mozzarella peynirini yapmak için insanların kullandıkları hammaddedir.
• Bataklık mandası (B. b. Carabanensis) et üretimi, deri üretimi ve koşum hayvanı olarak kullanılmak açısından en uygun olanıdır.

Bu Hayvancılığın Dünya Çapındaki Önemi

Su mandası dünyanın en büyük süt üreticilerinden biri haline gelmiştir. Bazı ülkelerde, yetiştiriciliği ve bakımı, geleneksel evcil büyükbaş hayvanlarınkini bile aşmaktadır.

Dünyanın manda sürülerinin çoğu, gelişmekte olan ülkelerdeki bir ya da iki hayvan yetiştiren küçük ölçekli üreticilere aittir. Çiftliklerinin küçük olmasına rağmen ana üreticilerden biri olan Hindistan’da da durum budur.

Bazı ülkeler yıllardır manda üretimini iyileştirmek için ıslah programları geliştirmektedir. Bu aralarında aşağıdakiler bulunan birkaç özel ırkın yaratılmasına izin vermiştir:

• Murrah cinsi kuzeybatı Hindistan’a özgüdür. Sadece kuyruğunun ucunda beyaz lekeleri olan simsiyah kürkü ile dikkat çekmektedir. Süt üretimi için seçilmiş bir cins olmasına rağmen çok iyi bir et yapısına sahiptir.
• Jaffarabadi cinsi de Hindistan’ın kuzeybatısından gelir ve fiziksel olarak akrabasına benzer. Hem süt hem de et için iyi bir üreticidir.
• Akdeniz cinsi de, Avrupa’nın onu Akdeniz kelimesi ile tanımlamasına rağmen, Hint kökenlidir. Yine, tropikal ve subtropikal iklimlerde bile, çok iyi bir et ve süt ürünü yapısına sahiptir.

Manda Yetiştiriciliği Süt ve Süt Ürünleri Sektörü İçin Bir Devrim Olmuştur

Manda sütü üretimi – küresel bir düzeyde – sığır sütünden sonra en önemli ikinci süttür. Bu, koyun ya da keçi gibi yaygın olarak kullanılan birkaç türü aştığı anlamına gelir.

“Nehir” çeşidi, dünya manda nüfusunun %70’ini oluşturur. Sütleri Hindistan, Pakistan ya da Orta Doğu’daki toplam süt üretiminin önemli bir bölümünü temsil etmektedir. Dişiler, hamilelik başına 1500 ila 4500 litre süt üretirler ve çok uzun bir üretken ömürleri vardır.

Manda yetiştiriciliğinin avantajlarına ek olarak, sütleri mükemmel besin değerine sahiptir. Bu özellikle peynir, tereyağı ya da dondurma gibi süt ürünlerinin hazırlanması söz konusu olduğunda geçerlidir. Ancak inek sütünden daha fazla yağ ve laktoz içerir.

Mandalar ve Çiftlik Hayvanları Arasındaki İlişkinin Diğer Tarafı

Bubalus bubalis türünün kendisi tehlike altında değildir, ancak evcilleştirilmesinin bir sonucu olarak vahşi popülasyonlar azalmaya devam etmiştir. Ancak tek sorun bu değildir. Türlere yönelik en büyük tehdit habitatının, tropikal ormanın ve içinde yaşamayı sevdiği bataklık alanlarının ortadan kaybolmasıdır.

Bir kez daha dengeyi aramaktan insanlar sorumludur. Yeni arazinin tarımsal olarak ya da inşaat için kullanılması, ekosistemlerin yok edilmesi anlamına gelmemelidir. Biyoçeşitliliğin devamı  için bakir alanların korunmasına her zaman öncelik vermeliyiz.