Hayvanların Bir Mizah Anlayışı Var Mıdır?
Günümüzde, hayvanlar dünyasının hislerini ve duygularını hala anlamıyoruz. En hafif tabiriyle, insan duygularının karmaşık dünyasını diğer hayvanlarınkilerle karşılaştırmaya çalışmak zordur. Peki, hayvanların mizah anlayışı olup olmadığı sorusu ne olacak?
Bütün bu soru, insan merkezli konumla ve duygularımızı diğer hayvanlara aktarım şeklimizle ilgilidir. Hayvanların insanlarla karşılaştırılabilir bir mizah anlayışına sahip olmasını bekleyemeyiz. Bunun nedeni, soyut düşüncenin ve dilimizin karmaşıklığının buna izin vermemesidir.
Aksine, hayvanların duyguları ve karmaşık hisleri olduğunu bize gösteren bilimsel kanıtlar ve gözlemler var. Bunun nedeni, duyguları üreten tüm hormonal ve nörotransmiter komplekslerine sahip olmalarıdır.
Mizah ve duygular
Mizah duygusu, insanların “komik” olanı ifade etme veya hissetme yeteneğidir. Ya da aynı şekilde, yenilgiden kaçınmak için duygusal olarak zor durumları dönüştürmek.
Bir şey bizi güldürdüğünde veya eğlendirdiğinde, beynimiz bizi iyi hissettiren mekanizmaları harekete geçirir. Bu aynı zamanda diğer hayvanlarda, özellikle gelişmiş beyinli hayvanlarda da olur.
Genç bireylerde daha çok bulunan oyun ve benzer davranışlar, hayvanlarda mizah duygusu olarak adlandırabileceğimiz şeyin bir parçasıdır. Bunlar saldırgan olmayan bir ortamda gerçekleşen kavgalar veya mücadelelerdir. Tıpkı insanlarda olduğu gibi, bir sosyal gruptaki bireyler arasındaki bağı güçlendirirler.
Yunuslarda gülmek
YouTube’da, bir yunus havuzunun camının önünde takla atan ve başka numaralar yapan bir kız gördüğümüz popüler bir video var. İçlerinden biri kıza bakıp gülmekle ilişkilendirebileceğimiz mimikler yapıyor gibi görünüyor. Bu, yunusların bir mizah anlayışına sahip olduklarının kanıtı olabilir mi?
İsveç, Linköping Üniversitesi’nden bir grup bilim insanı, agresif olmayan dövüşler sırasında bazı yunusların çok özel sesler çıkardığını keşfetti. Başka bir deyişle, oynuyor gibi göründükleri zaman.
Bundan sonra, sonuçları hipotezi doğrulayan bir deney yaptılar. Genç yunuslar ve alt yetişkinler bu agresif olmayan dövüşleri oynadıklarında veya gerçekleştirdiklerinde, son bir bip sesiyle bir ultrasonik titreşim patlaması yayarlar. Bunlar son derece karakteristiktir ve yetişkinler arasındaki gerçek kavgalarda görülmez.
Araştırmacılar, yunusların kahkaha olarak tanımlayabileceğimiz bu sesi çıkardıkları sonucuna vardı. Neden? Durumun agresif olmadığını ve sadece oyun olduğunu anlatmak için,
Daha iyi anlamak için, insan bakış açısından bakabiliriz. Örneğin, belirli ifadeler veya kelimeler belirli durumlarda rahatsız edici olabilir. Ancak, başka bir bağlamda, hiçbir suç oluşturmazlar.
Farelerde mizah duygusu
1990’ların sonlarında, Washington Üniversitesi’ndeki bilim insanı Panksepp ve meslektaşları, kendilerini farelerde neşe ve bunu ne ölçüde gösterdiklerini incelemeye adadılar. Çiftleşme sırasında sıçanların 50 kHz’de (ultrasonlar insanlar tarafından duyulamaz, ancak makineler tarafından duyulabilir) sesler çıkardığını keşfettiler.
Aynı zamanda, farenin beyninde neşe, esenlik ve zevkle ilişkili bölgelerin harekete geçtiğini gördüler.
Ayrıca farelerin arkadaşlarıyla oynadıklarında güldüklerini gözlemlediler. Aynı şekilde, fareler ve güvendikleri insanlar arasında da benzer bir şey gözlemlediler. Örneğin, hayvanla belirli bir bağ geliştirmiş bir araştırmacı, onu gıdıklarsa fare “güler”.
Daha yeni araştırmalar, bu gıdıklamaların, sıçan iyi bir ruh halinde olduğunda, beynin zevkle ilgili alanlarını (tıpkı insanlarda olduğu gibi) etkinleştirdiğini göstermektedir. Bu, fare güven duygusuna sahip olduğu sürece olur.
Bu çalışmaların ve hayvanlarda mizah duygusunun bu gösterilerinin ışığında, daha yapılacak çok araştırma olduğunu anlıyoruz. Bununla birlikte, bu araştırmalar hayvanların tıpkı insanlar gibi karmaşık duyguları olduğuna dair net işaretlerdir.