De grootste omnivoor ter wereld is een vis

Een alleseter zijn is een effectieve strategie die het aanpassingsvermogen van een soort vergroot, en het is dan ook niet ongewoon dat sommige soorten reusachtige afmetingen bereiken. Bij vissen is het echter ongewoon om dit soort dieet te zien.

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Cesar Paul Gonzalez Gonzalez.

Laatste update: 21 december, 2022

Alleseters zijn een groep dieren die zich zowel met dieren als met planten voeden. Deze strategie stelt hen in staat in een groot aantal verschillende milieus te overleven. Ze kiezen hun voedsel namelijk naargelang de hulpbronnen die in de omgeving beschikbaar zijn. De meeste van deze soorten zijn landdieren en zijn niet meer dan een paar meter lang, maar een recente studie lijkt erop te wijzen dat de grootste omnivoor ter wereld eigenlijk een vis is.

Deze ontdekking is nogal vreemd, want de meeste vissen kauwen niet om hun voedsel te vermalen. Daardoor is hun dieet beperkt tot organismen die ze in één hap kunnen verteren. Maar dit schijnt ze er niet van weerhouden te hebben om ‘s werelds grootste alleseter te zijn. Lees verder en ontdek welke soort het is.

Soorten vissen

De groep vissen bestaat uit verschillende soorten organismen die niet altijd dezelfde kenmerken hebben. In feite verwijst de term “vis” niet naar een taxonomische groep, zodat hij wetenschappelijke geldigheid mist. Maar omdat het nog steeds als spreektaal voor verschillende exemplaren gebruikt wordt, is het als referentie in de vakliteratuur blijven staan.

Het is moeilijk te bepalen welke dieren als vissen ingedeeld worden en welke niet. Toch zijn de meeste vakmensen het erover eens dat op zijn minst de volgende subgroepen worden geïntegreerd:

• Kraakbeenvissen (Chondrichthyes). Hiertoe behoren haaien, roggen, mantaroggen, en chimaera’s.
• Beenvisachtigen (Osteichthyes). Deze omvatten twee grote klassen, Actinopterygii en Sarcopterygii, waartoe de meeste soorten behoren die in de volksmond “vissen” genoemd worden.

Omnivore vissen zijn meestal klein

Hoewel er een grote verscheidenheid aan vissen is in zowel zout- als zoetwater, laten de fysieke kenmerken van de soorten niet altijd toe dat ze een breed dieet hebben. Zoals gezegd hebben de meeste van deze dieren niet de neiging hun voedsel te kauwen. Dat is soms essentieel is bij het eten van planten.

Hoewel ze niet kunnen kauwen, kiezen sommige soorten toch voor het eten van vrij kleine planten en dieren die gemakkelijk te verteren zijn. Dankzij dit dieet zijn ze in staat een omnivoor dieet te volgen, waardoor ze verschillende aanpassingsvoordelen kunnen behouden.

De hoeveelheid voedsel die ze nodig hebben om aan hun behoeften te voldoen is echter zo groot dat ze niet altijd grote afmetingen bereiken.

Bestaan er reuzenvissen?

Wil een vis afmetingen van enkele meters lang bereiken, dan moet hij een grote hoeveelheid voedsel of vrij grote prooien verorberen. Aan deze voorwaarde is te moeilijk te voldoen, vooral omdat de meeste vissen een beperkt dieet hebben. Daardoor hebben slechts enkele soorten, zoals haaien, Europese huso (beloega), peddelvissen en manta’s, deze prestatie bereikt.

Een merkwaardig aspect van deze grote dieren is dat ze bijna allemaal roofdieren (carnivoren) zijn. Dit komt omdat hun vlees grote hoeveelheden eiwitten bevat die essentieel zijn om hun spieren en afmetingen te behouden.

Toch is er, volgens een studie gepubliceerd in het tijdschrift Ecologie (Engelse link), is er een vissoort die omnivoor is en nog groter dan de vorige voorbeelden.

De grootste omnivoor ter wereld

De walvishaai (Rhincodon typus) wordt beschouwd als de grootste vis ter wereld. Hij kan afmetingen bereiken van meer dan 18 meter lengte. Om deze afmetingen te bereiken voedt hij zich met een grote hoeveelheid kleine organismen, zoals krill, verschillende kleine vissen, en zoöplankton.

De manier waarop deze haai zijn prooi vangt is door middel van een filtratiestrategie. Dit betekent dat hij een bepaalde hoeveelheid water door zijn bek opneemt en het filtert om de kleine organismen waarmee hij zich voedt op te vangen. Dankzij dit systeem kan hij met slechts een paar “aspiraties” tonnen voedsel onttrekken en aan zijn voedingsbehoeften voldoen.

Omdat zijn dieet uit dieren bestond, beschouwde men hem altijd als een vleesetend dier. Onlangs ontdekte men echter door analyse van de vetzuren die walvishaaien produceren, dat ze ook in staat zijn plantaardig materiaal te verteren. Dit betekent dat de walvishaai eigenlijk ‘s werelds grootste alleseter is!

Hoe kwamen de deskundigen daar achter?

Het is belangrijk op te merken dat het filtratieproces van de walvishaai dieren en een zekere hoeveelheid plantaardig materiaal “opvangt.” Het simpele feit dat hij “planten” opeet, betekent natuurlijk niet dat hij ze ook kan verteren. Daarom was een meer diepgaande analyse nodig om te bevestigen dat hij van deze voedingsstoffen profiteerde.

Om dit te doen onderzochten de specialisten bepaalde bestanddelen van een zeewier. Deze soort staat bekend als Sargassum, en komt voor in het verspreidingsgebied van de haai.

Bovendien namen ze monsters van de vetzuren die de walvishaai produceert. Samen geanalyseerd stelden ze vast dat beide een aantal moleculen in hun samenstelling deelden. Dat betekent dat de haai de voedingsstoffen uit de algen assimileerde.

Dit onderzoek toonde aan dat de walvishaai zijn omgeving ten volle benut en meer hulpbronnen verbruikt dan oorspronkelijk gedacht. Dankzij dit alles is hij in staat zijn grootte consequent te handhaven, wat verklaart waarom hij zo succesvol is als roofdier. Desondanks, en net als andere prachtige soorten, wordt hij momenteel bedreigd door de ongenuanceerde visserij.