Alles over het reuzengordeldier

Het reuzengordeldier is een groot dier dat in het grootste deel van Zuid-Amerika leeft. Het wordt met uitsterven bedreigd door illegale jacht en verlies van leefgebied.

Het reuzengordeldier is een zoogdier uit de orde Cingulata en behoort tot de familie Dasypodidae. Zijn wetenschappelijke naam is Priodontes Maximus.

De Priodontes Maximus is het enige lid van een monotypisch geslacht dat endemisch is voor Zuid-Amerika en is momenteel het grootste gordeldier ter wereld. Zijn naam verwijst naar zijn sterke schild, dat een groot deel van zijn lichaam bedekt.

Kenmerken van het reuzengordeldier

Hij kan in vol ornaat tussen 19 en 33 kg wegen. Ook kan hij van zijn snuit tot de punt van zijn staart tussen de 30 en 40 centimeter meten. Hij heeft een kleine, dikke kop, met veelhoekige platen over zijn hele rug.

Zijn oren staan heel ver uit elkaar, met platen pantser ertussen. Het heeft een kegelvormig, vleeskleurig, haarloos gezicht. Dit dier heeft ook ongeveer 100 tanden die er allemaal hetzelfde uitzien.

Hoewel zijn buik naakt is, is de rest van zijn lichaam bedekt met een kleine, flexibele pantser. Dit natuurlijke harnas wordt gevormd door kleine, grijze plaatjes met geelachtige tinten naar de onderranden toe.

Hij is gerangschikt in dwarse rijen, die ook zijn staart en poten bedekken. Bovendien heeft hij zeer grote sterke klauwen die tot 8 centimeter lang kunnen worden, vooral aan zijn voorpoten.

Zijn tong scheidt een stroperige substantie af waarmee hij insecten, zijn voornaamste voedselbron, kan vangen. Hij heeft een geweldig reukvermogen, maar zijn andere zintuigen zijn niet erg sterk. In feite kan hij geen kleuren onderscheiden, maar dat maakt niet veel uit want hij is ‘s nachts actief.

Verspreiding en leefgebied

Het reuzengordeldier leeft over het hele Zuid-Amerikaanse continent. Het gebied strekt zich uit van Colombia tot noordelijk Argentinië, en passeert Venezuela en de Guyana’s. Ze leven vooral in de buurt van het stroomgebied van de Amazonerivier.

Zijn favoriete leefgebieden zijn tropische bossen, uiterwaarden, en savannen. Hierdoor is het reuzengordeldier in staat zich aan te passen aan een grote verscheidenheid van ecosystemen.

Deskundigen hebben ze zelfs gevonden op plaatsen 500 meter boven zeeniveau. Ongeacht de habitat waarin ze leven, brengen alle gordeldieren een groot deel van hun leven ondergronds door in de holen die ze bouwen.

Voortplanting en gedrag

Hun draagtijd is in de zomer en duurt ongeveer vier maanden. Ze baren maar een of twee baby’s, en die geven ze de eerste maanden moedermelk, voordat ze zich geleidelijk aanpassen aan een volwassen dieet. Reuzengordeldieren worden geslachtsrijp tussen 9 en 12 maanden oud.

Wat zijn dieet betreft, eet hij vooral mieren en koloniale termieten. Hij eet echter ook larven van geleedpotigen, wormen, spinnen, slangen en aas als het op zijn pad komt.

Het reuzengordeldier is nachtactief, solitair en heeft ondergrondse gewoonten. Hij zal meestal tochten van meer dan drie kilometer maken om voedsel te zoeken. Maar ondanks zijn stijve uiterlijk is het een zeer beweeglijk dier dat zich snel kan verplaatsen en een goede graver is.

Bovendien kunnen ze op hun achterpoten hun evenwicht bewaren terwijl ze op hun staart steunen. Hierdoor kunnen ze hoge termietenheuvels bereiken en roofdieren bedreigen.

Door zijn grote afmetingen en sterke pantser hoeft hij zich niet helemaal in zijn schild te verstoppen. Dit in tegenstelling tot andere soorten gordeldieren, die dit wel doen om zichzelf te beschermen.

De staat van instandhouding van het reuzengordeldier

Dit gordeldier wordt door de Internationale Unie voor Natuurbehoud als met uitsterven bedreigd beschouwd. Ook staat hij in Appendix I (bijna uitgestorven) van de Overeenkomst inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten (CITES).

• In Colombia wordt het reuzengordeldier met uitsterven bedreigd.
• Paraguay en Argentinië wordt hij kritisch met uitsterven bedreigd, en hij is ook kwetsbaar in Peru en Ecuador.
• Dit dier wordt in Uruguay als uitgestorven beschouwd.
• In Venezuela is het in gevaar en ze benoemden het tot beschermde soort in 1983. Ze verboden de jacht op dit dier voor het eerst in 1996 in een decreet dat het verbod voor onbepaalde tijd vastlegt.

Het reuzengordeldier is een kwetsbare soort omdat hij zo schaars is. Ook heeft hij een laag voortplantingsvermogen en zeer gespecialiseerde eetgewoonten, door zijn voorkeursdieet van mieren en koloniale termieten. Hun totale populatie is onbekend, maar deskundigen schatten dat er zes exemplaren per 100 vierkante kilometer zijn.

Behalve een verlies aan leefgebied vormen ook mensen die op ze jagen voor hun vlees een bedreiging. Omdat gordeldieren zeer gewaardeerd worden als eiwitbron, wordt er agressief op gejaagd. Dit heeft geleid tot de uitroeiing van een groot percentage van de populatie.

Een andere bedreiging is de illegale jacht voor clandestiene verkoop aan verzamelaars, maar dit is moeilijk te kwantificeren. Tot slot gebruiken sommige inheemse bewoners van het Amazonegebied hun hoeven om er sieraden van te maken.