De abalone, een zeer merkwaardig weekdier

Hoewel de zeeappel op het eerste gezicht lijkt op een mossel, lijkt zijn lichaamsstructuur in werkelijkheid meer op die van een slak.

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Cesar Paul Gonzalez Gonzalez.

Laatste update: 23 november, 2022

De abalone, ook wel zeeoor genoemd is een van de meest gewaardeerde weekdieren bij vissers en handelaren, omdat hij in de plaatselijke gastronomie van veel landen verschillende toepassingen heeft. Vanwege de grote vraag zijn er zelfs kweektechnieken ontwikkeld die gericht zijn op het reproduceren van de meest populaire exemplaren.

In tegenstelling tot wat je misschien denkt, worden er meer dan honderd verschillende soorten “abalone” genoemd. Ze behoren allemaal tot het geslacht Haliotis, een groep monotypische buikpotigen die verspreid worden in tropische wateren over de hele wereld. Lees verder en ontdek meer over de merkwaardige abalone.

Hoe ziet de abalone eruit?

Kenmerkend voor dit weekdier is een lange, platte, ovale schelp met een spiraalvormige punt. Deze bescherming is hard, onregelmatig en heeft een textuur die lijkt op die van een rots op de bodem van de oceaan. Er zijn echter enkele soorten die felle en schitterende kleuren kunnen tonen.

De schelp heeft verschillende groeven die het spiraalpatroon volgen, naast enkele openingen aan de randen die direct contact hebben met de vlezige massa van het dier. Net als bij slakken is het lichaam van de abalone achter zijn bescherming verdeeld in een voet (de bewegingsspier), viscerale massa (organen), en mantel (die de schelp afscheidt).

Op het eerste gezicht lijken ze nogal op een mossel, met het grote verschil dat ze maar één schelp hebben en hun vlezige massa aan de andere kant blootligt. Dit vormt geen risico voor de abalone, omdat ze met hun voet aan de grond blijven plakken en hun schelp beter zichtbaar wordt. Op deze manier is het onwaarschijnlijk dat een roofdier hem kan opeten.

Abalone soorten

Abalone hebben verschillende kenmerken, grootte, kleur en verspreiding, afhankelijk van de soort. Tot de belangrijkste en bekendste ter wereld behoren de volgende.

• Haliotis rufescens. Dit is de grootste met een maximale grootte van 30 centimeter in diameter. Hij heeft een steenrode schelpkleur en komt van nature voor in de hele Stille Oceaan.
• Haliotis corrugata. Deze meet gemiddeld 18 centimeter in diameter en heeft een nogal gerimpelde schelp met ondoorzichtige kleuren (groen, bruin en bruin). Hij komt voor van Californië tot ten zuiden van Bahia Tortuga in Baja California.
• Haliotis fulgens. Deze krijgt zijn naam omdat de binnenkant van zijn schelp felgroene en blauwe kleuren heeft. Hij bereikt afmetingen van bijna 25 centimeter in diameter. Hij strekt zich uit van Zuid-Californië tot de Magdalenabaai in Baja California.
• Haliotis gigantea. Het is een van de langste exemplaren van allemaal, waardoor hij groot lijkt. Hij bereikt een diameter van bijna 20 centimeter en heeft een schelp met rode of bruine kleur. Hij komt voor in de wateren bij Japan en Korea.
• Haliotis discus. Bekend om zijn iriserende schelpkleuren. Ze worden 18 centimeter in diameter. Hij komt voor van Siberië tot China, maar de populatie is meer geconcentreerd aan de Aziatische kusten. In feite is dit de reden waarom het zo’n populair voedsel is in die regio.

Abalone gedrag en voeding

Abalone brengen het grootste deel van de dag onbeweeglijk door op de zeebodem, vastgehecht aan een hard oppervlak. Zodra de nacht valt, hebben ze echter de neiging zich met langzame bewegingen te verplaatsen om hun voedsel te zoeken. Zo ontlopen ze de meeste roofdieren.

Deze weekdieren zijn herbivoren, dus ze voeden zich met de verschillende micro- en macroalgen die in de oceanen groeien. Hoewel het waar is dat elke soort een voorkeur heeft voor een bepaalde soort algen  (groen, bruin of rood), hebben ze geen dieetbeperkingen (Engelse link).

Waarom zijn ze zo belangrijk voor de mens?

Er zijn meer dan 100 verschillende soorten abalone in de wereld. Daarvan gebruikt men slechts ongeveer 15 soorten voor menselijke consumptie.

Hoewel het er maar weinig zijn, is de vraag naar dit soort organismen vrij groot, omdat ze verschillende voedingsstoffen leveren, zoals eiwitten, carotenen, calcium, ijzer, kalium, zink en jodium. Bovendien is de smaak van deze weekdieren zoet en delicaat, met een stevige textuur die lijkt op die van een octopus.

Ondanks de grote voedingswaarde en smaak is dit product vrij duur en onbetaalbaar voor de meeste mensen. Dit komt doordat het 4 tot 5 jaar duurt om de gemiddelde commerciële grootte te bereiken. Het vereist ook nauwkeurige en goed gecontroleerde hygiënische omstandigheden. Anders kan de smaak worden aangetast, want die hangt sterk af van de kwaliteit van het gewas.

Alsof dat nog niet genoeg is, wordt de consumptie ervan in sommige culturen geassocieerd met bepaalde therapeutische en afrodiserende effecten die verder gaan dan de voedingswaarde (Engelse link). Als gevolg daarvan is de populariteit ervan toegenomen en hebben sommige landen de ontwikkeling van kweekinstallaties voor de verkoop ervan aangemoedigd.

Zoals je ziet is abalone een uniek weekdier van grote economische en culturele waarde. In feite worden sommige van zijn soorten beschouwd als de duurste weekdieren ter wereld. Dat komt omdat ze meer kosten dan andere soortgelijke dieren (tot 2.000 euro per kilo).

Natuurlijk is het in sommige landen nog weinig bekend, maar het zal zeker snel een gewaardeerde delicatesse worden, gewaardeerd om zijn voedingswaarde.