De Liverpoolduif: habitat en gedrag
Dit is een van de meest mysterieuze vogels onder de vele die in de afgelopen 500 jaar zijn uitgestorven. De gevlekte groene duif werd voor het eerst genoemd in het boek A General Synopsis of Birds (1783) van natuuronderzoeker John Latham. Tegenwoordig behoort het enige bestaande exemplaar, dood geconserveerd, tot de collectie van het Liverpool World Museum (WML). Daarom wordt de vogel gewoonlijk de Liverpoolduif genoemd.
De wetenschappelijke naam van de Liverpoolduif
De Liverpoolse duif kreeg zijn wetenschappelijke naam, Caloenas maculata, van Johann Friedrich Gmelin in 1789. Hij behoort tot de orde Columbiformes (duifachtigen), waartoe ook houtduiven, tortelduiven en dergelijke behoren.
Het geslacht Caloenas is een van de 35 geslachten van de onderfamilie, die uit drie soorten bestaat:
- Caloenas maculat. De Liverpoolduif, uitgestorven en van onbekende oorsprong.
- C. Canacorum. De Kanakaduif, uitgestorven, leeft in Nieuw-Caledonië en Tonga.
- C. Nicobarica. De manenduif, tegenwoordig de enige levende soort. Hij leeft in het hele gebied van Indonesië dat loopt van de Andaman-eilanden tot de Salomonseilanden. Meer bepaald leven ze meestal op kleine, afgelegen eilanden.
De relatie tussen de Liverpoolduif en de dodo
De onderfamilie Raphinae behoort ook tot de familie Columbidae. Tot de eerste behoren twee uitgestorven vogelsoorten, die beide zeer beroemd zijn:
- De Pezophaps genie. De Rodrigues solitaire (Pezophaps solitaria) is een uitgestorven soort die endemisch was op het eiland Rodrigues. Dit afgelegen eiland in de Indische Oceaan behoort tot de Mascarene-eilanden. Deze vogels konden niet vliegen en waren in 1760 uitgestorven.
- Het geslacht Raphus. Dit is de emblematische en uitgestorven Dodo (Raphus cucullatus). Ook dit was een niet-vliegende vogel, aangepast aan het leven op het land en endemisch op het eiland Mauritius. Dit eiland ligt in de Indische Oceaan, zo’n 900 kilometer van Madagaskar.
Kenmerken van de Liverpoolduif
Zoals we al zeiden, is er tegenwoordig nog maar één (dood) exemplaar over. Op basis van dit exemplaar hebben deskundigen de volgende algemene kenmerken aan de soort toegeschreven.
- De grootte van het dier was ongeveer 12,6 centimeter lang met een spanwijdte van 13,75 centimeter.
- Wat betreft het verenkleed had de nek lange veren. De hele vogel was zeer donkerbruin, met een mooie flesgroene glans.
- Hij had ook crèmekleurige opeenvolgende vlekken op zijn vleugelveren en rug.
- Bovendien had de vogel een zwarte snavel met een gele punt. En aan het eind van zijn staart had hij een pailetstreep.
- Zijn vleugels waren relatief kort.
- De fysieke kenmerken van de Liverpoolduif suggereren dat het vooral een boombewonende vogel was. Dit onderscheidt hem van de manenduif, die vooral een landvogel is.
Het verenkleed van de Liverpoolduif komt overeen met een semi-terrestrische eilandlevenswijze en een gering vliegvermogen. Zijn korte, afgeronde vleugels suggereren dat hij evolueerde op een klein eiland zonder roofdieren.
Waarschijnlijke oorzaken van het uitsterven
De Liverpoolduif kan op de rand van uitsterven hebben gestaan toen de Europeanen zijn geboortegebied bereikten. Zijn verdwijning was waarschijnlijk het gevolg van overmatige jacht en de bedreiging door dieren die de Europeanen in de jaren 1820 introduceerden}.
Geografische informatie
Helaas weten deskundigen niet waar het exemplaar in het Liverpoolse museum (Engelse link) vandaan komt. Het was echter hoogstwaarschijnlijk een soort uit de Stille Oceaan, want dit was het belangrijkste gebied waar verzamelaars actief waren.
Het exemplaar behoorde tot de collectie van Mayor Davies (ca. 1737-1812), een legerambtenaar en topografisch schilder met belangstelling voor vogels. Hoewel hij de Stille Oceaan nooit bezocht, stond hij in contact met Australische verzamelaars die het exemplaar mogelijk verkregen hebben.
Daarom denken deskundigen dat de vogel afkomstig is van een eiland ergens in de zuidelijke Stille Oceaan, waarschijnlijk Tahiti (Frans Polynesisch). In 2008 voegde BirdLife International (Engelse link) de Liverpoolduif toe aan de lijst van uitgestorven vogelsoorten.
Het debat rond de Liverpoolduif
Vandaag de dag bestaat er een historisch debat rond de Liverpoolduif. Sommigen speculeren over het exacte eiland waar hij leefde (Engelse link), en anderen hebben gesuggereerd dat hij zelf geen soort vertegenwoordigt. Volgens deze groep was de Liverpoolduif eerder een jong lid van de Nicobar-soort (Caloenas nicobarica).
In een poging het mysterie van de gevlekte groene duif op te lossen, nam een groep onderzoekers van de Griffith Universiteit DNA-monsters van het Liverpoolse exemplaar.
Volgens hun bevindingen behoorde de Liverpoolduif tot een ander taxon. Bovendien bevestigde de studie dat dit dier nauw verwant was aan de manenduif. Ten slotte groepeerde de DNA-analyse dit dier in de familie Columbidae, waartoe onder andere de Dodo (Raphus cucullatus) behoort.
Zoals je ziet, verbeteren DNA-tests ons vermogen om nieuwe soorten te identificeren op basis van historische overblijfselen. Dit soort onderzoek helpt ons het uitsterven van lokale populaties en van hele soorten beter te begrijpen.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Raust, P. (2020). On the possible vernacular name and origin of the extinct Spotted Green Pigeon Caloenas maculata. Bulletin of the British Ornithologists’ Club, 140(1), 3-6.
- Heupink, T. H., van Grouw, H., & Lambert, D. M. (2014). The mysterious Spotted Green Pigeon and its relation to the Dodo and its kindred. BMC evolutionary biology, 14(1), 136.
- BirdLife International. (2016). Caloenas maculata. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T22734732A95095848. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22734732A95095848.en Downloaded on 12 May 2020.