Hoe zit dat: wat eten kameleons?

Kameleons zijn dieren die opvallen door hun vermogen om elkaar na te bootsen en door hun ontwikkeld oogapparaat. Wil je weten waar ze zich mee voeden?

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Samuel Sanchez.

Laatste update: 21 december, 2022

Kameleons zijn in alle opzichten fascinerend, want ze vallen op door hun trage gang, het vermogen om van kleur te veranderen, het bezit van onafhankelijk beweeglijke ogen, en hoe ze jagen met hun enorme kleverige tong. Als we naar dit laatste kenmerk kijken, is het logisch dat we ons afvragen wat kameleons eten.

Deze reptielen bewaren veel geheimen wat ethologie betreft en voeding is er een van. Je moet op dit gebied heel voorzichtig zijn als je kameleons in gevangenschap houdt. Het is niet ongewoon dat deze dieren tekenen van ondervoeding en calciumtekort vertonen, die beide potentieel dodelijk zijn. Lees zeker dit artikel om meer te weten te komen.

Wat zijn kameleons?

Een kameleon is elk gewerveld reptiel dat tot de familie Chamaeleonidae behoort. Dit taxon bevat meer dan 200 soorten, verdeeld over 2 onderfamilies (Brookesiinae en Chamaeleoninae) en 12 genera.

Enkele van de meest representatieve soorten in de huiselijke omgeving zijn de Jemenkameleon (Chamaeleo calyptratus) en de panterkameleon (Furcifer pardalis).

Kameleons hebben zeer verschillende afmetingen. De soort Brookesia micra wordt niet groter dan 1,5 centimeter in lichaamslengte, terwijl de reuzenkamelon Furcifer oustaleti zonder veel moeite 65 centimeter bereikt.

In elk geval vallen (bijna) al deze reptielen op door hun cephalische kuif, hun kleverige tong, hun zygodactyle (gehaakte) tenen, en hun ogen die bijna geheel door oogleden bedekt zijn.

De meeste soorten die in deze groep zijn over actief en verrichten het grootste deel van hun activiteit in de takken en stammen van bomen. Steeds meer soorten kameleons worden in gevangenschap gehouden, maar ze worden alleen door kenners als huisdieren beschouwd. Ze zijn nogal kwetsbaar als het op vochtigheid, voeding en verlichting aankomt.

Wat eten kameleons?

Nu je iets meer over deze reptielen weet, zijn we klaar om te ontleden wat kameleons eten. We zullen hun voedingskeuzes verdelen naar de omgeving waarin ze leven, want het menu van een wild exemplaar heeft weinig te maken met dat van een exemplaar in gevangenschap. Mis het niet!

Wat eten kameleons in het wild?

Alle leden van de familie Chamaeleonidae zijn hoofdzakelijk insecteneters. Dit betekent dat het grootste deel van hun dieet bestaat uit zespotige ongewervelden, zoals onder andere sprinkhanen, motten, hymenoptera (vliesvleugeligen), kevers en krekels.

Bovendien is opgetekend (Engelse link) dat soorten als de Jemenkameleon een voorliefde hebben voor groene prooien.

Het opvallendste kenmerk van deze reptielen is hun intrekbare tong, die ze over aanzienlijke afstanden uitsteken om hun prooi te vangen. Dit kleverige orgaan is samengesteld uit tongbeenderen, sterke musculatuur, en collageenelementen. Deze complexiteit geeft de kameleon een geschatte jachtsnelheid van ongeveer 0,07 seconden.

Ondanks hun roofzuchtige aard is van veel soorten vastgelegd dat ze zich heel sporadisch met bepaalde bladeren voeden. In het wild nemen ze dit gedrag echter alleen aan om hun dorst te lessen tijdens de heetste en droogste maanden van het jaar.

Bovendien azen sommige grotere exemplaren op kleine gewervelde dieren, zoals vogels of jonge zoogdieren.

Wat eten kameleons in gevangenschap?

Kameleons een gevarieerde voeding geven is de sleutel tot hun goede ontwikkeling. De meeste soorten groeien in een duizelingwekkend tempo (ze bereiken de geslachtsrijpheid in minder dan 1 jaar en sterven na 3-5 jaar), dus hebben ze een constante voedingsinname nodig om verhongering of gebrek aan calcium in hun botten te voorkomen.

De basis van het dieet kan bestaan uit Dubia kakkerlakken (Blaptica dubia), Shellfordella tartara, huiskrekels (Acheta domesticus) en bepaalde wormen.

Het is aan te bevelen deze insecten een grote verscheidenheid aan groenten en eiwitten te voeren voor ze ze aan de kameleon aanbieden. Zo krijgt de kameleon deze voedingsstoffen indirect binnen.

Naast het bovenstaande is het van essentieel belang te onthouden dat elke kameleon om de paar dagen een calcium- en vitaminesupplement nodig heeft. De ideale interval varieert van elke dag tot eenmaal per week, afhankelijk van de soort. Bestrooi de levende prooi met specifieke producten, zoals aangegeven door de vakman die je het dier verkocht.

Het voeren van de babykameleon

Door hun snelle groei moeten jonge kameleons elke dag zo veel eten als ze willen. Prooien moeten echter aangeboden worden naar de grootte en het gewicht van het dier, zodat het zich niet bezeert als het probeert ze in te slikken. Het is het beste als ze half zo groot zijn als de diameter van zijn bek of minder.

Het voeren van de volwassen kameleon

Als het exemplaar een geschikt gewicht en lengte bereikt heeft, moet het aantal aangeboden ongewervelde dieren aanzienlijk verminderd worden. Over het algemeen wordt aangeraden om de andere dag 2-3 middelgrote prooien te voeren.

Als deze niet beschikbaar zijn kun je 1 groot insect per dag geven. Een grote krekel of een bijna volwassen kakkerlak, bijvoorbeeld. Pas op dat het dier niet zwaarlijvig wordt.

In deze tijd proberen sommige houders groene spruiten en andere groenten in het dieet van de kameleon op te nemen om hem een extra voorraadje water te geven.

Sommige kameleons zullen ze zonder problemen eten, terwijl andere er helemaal geen belangstelling voor tonen. Je moet er wel voor zorgen dat het dier water kan drinken zoals het in het wild zou doen.

Zwangere vrouwtjes voeren

De meeste vrouwtjes van bijna alle kameleonsoorten leggen om de 3-6 maanden eieren, ook al worden die niet bevrucht. Natuurlijk komen er dan geen nakomelingen uit, maar het is een zeer veeleisend proces voor de moeder en vereist enige hulp bij het voeren. Daarom kan een zwanger vrouwtje zoveel eten als ze nodig heeft tot ze haar eieren legt.

Een uitzondering op deze regel vormen de vrouwtjes van de Jemenkameleon (Chamaeleo calyptratus), want die groeien razendsnel en zijn in sommige gevallen al op 6 maanden leeftijd klaar om eieren te leggen.

Het is heel belangrijk ze in deze tijd niet te overvoeren. Daardoor kunnen ze complicaties krijgen als ze proberen het legsel los te laten, en kunnen daardoor sterven.

Zoals je ziet is het beantwoorden van de vraag wat kameleons eten veel ingewikkelder dan het op het eerste gezicht lijkt. Deze reptielen zijn bij uitstek insecteneters. De frequentie waarmee ze jagen hangt echter sterk af van de leeftijd, de soort en het geslacht van elk individu.