Choroby odzwierzęce i owady, które je przenoszą

Napisane i zweryfikowane przez biologa Samuel Sanchez.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Czy wiesz, czym są choroby odzwierzęce i jakie owady je przenoszą? Opowiemy Ci o tym w tym artykule.

W sezonie letnim skrzydlate owady zaczynają zasiedlać nasze domy. Chociaż nie zawsze są mile widziane to stanowią istotną część fauny. Komary i muchy są niezbędnymi zapylaczami, a także stanowią źródło pożywienia dla wielu innych zwierząt. Mimo to ze względu na ich długą historię związaną z ludźmi niektóre z tych owadów są przekaźnikami chorób odzwierzęcych.

Czym są choroby odzwierzęce?

Termin zoonoza odnosi się do każdej choroby zakaźnej przenoszonej w sposób naturalny ze zwierzęcia na człowieka i odwrotnie.

Często słyszymy o chorobach, które są nagłaśniane w mediach wywoływanych przez zwierzęta gospodarskie i gatunkach o znaczeniu rolniczym: ptasia grypa, świńska grypa lub choroba szalonych krów.

Mimo to istnieją znacznie mniejsze zwierzęta, które często pozostają niezauważone i mogą przenosić choroby (nawet bardziej niebezpieczne) na ludzi.

W tym artykule przedstawimy różne owady chorobotwórcze, zebrane przez Światową Organizację Zdrowia.

Komar egipski

Komar egipski (Aedes aegypti), jak sama nazwa wskazuje, jest odpowiedzialny za choroby, takie jak denga, żółta febra czy zika.

Ten mały stawonóg wyróżnia się efektownymi białymi pasmami, chociaż jego morfologia zwykle nie jest wystarczająco charakterystyczna, aby odróżnić go od innych komarów z rodzaju Aedes.

Jak już wielu z nas wie tylko samice komarów żywią się krwią. To nietypowe zachowanie ma wyraźny biologiczny powód:

• Zarówno samce, jak i samice żywią się nektarem, więc oboje mogą żyć bez gryzienia kręgowców w swoim cyklu życiowym.
• Mimo to samice potrzebują krwi, aby uzyskać składniki odżywcze niezbędne do składania jaj.
• Samica, która nie żywi się krwią nie będzie mogła urodzić potomstwa.

W przeciwieństwie do innych komarów Aedes aegypti jest bardziej aktywny w dzień niż w nocy, co dodatkowo zwiększa prawdopodobieństwo kontaktu z człowiekiem.

W 2013 roku (rok epidemii) na kontynencie amerykańskim zarejestrowano 2,3 miliona przypadków (430,8 na 100 000) i 1280 zgonów z powodu dengi.

Phlebotomus papatasii

Teraz przejdziemy do omówienia innego gatunku, zwracając uwagę na różne podgatunki z rodzaju Phlebotomus. Muchy piaskowe są wektorami pasożytów z rodzaju Leishmania, powodującymi leiszmaniozę.

Owady te są nieco podobne do zwykłych komarów, ale są mniejsze: dwa do trzech milimetrów. Ich ciało jest półprzezroczyste i pokryte włoskami.

• Podobnie jak w poprzednim przypadku zarówno samce, jak i samice żywią się nektarem roślin lub wydzielinami mszyc.
• Hematofagia jest konieczna tylko u samic do produkcji jaj.

Pierwotniak Leishmania jest przenoszony ze śliną samicy po ukąszeniu i atakuje gryzonie, psy, torbacze i naczelne.

W Ameryce każdego roku rozpoznaje się średnio 60 000 przypadków leiszmaniozy skórnej i błon śluzowych oraz 4 000 leiszmaniozy trzewnej, a śmiertelność wynosi 7%.

Kleszcze i choroby odzwierzęce

Ale nie wszystkie stawonogi przenoszące choroby odzwierzęce latają. Kleszcze są tego najlepszym przykładem i chociaż same w sobie nie są owadami (należą do klasy pajęczaków), zasługują na specjalną wzmiankę:

• Po pierwsze, kleszcz Ixodes ricinus, który może przekroczyć 1 centymetr po spożyciu krwi od swojego żywiciela przenosi szeroką gamę patogenów na różne kręgowce. Jest to wektor bakterii Borrelia, o których wiadomo, że powodują boreliozę.
• Po drugie, kleszcz Hyalomma marginatum jest głównym nosicielem wirusa gorączki krwotocznej kongijsko-krymskiej.

Być może kleszczowi trudniej jest dotrzeć do człowieka. Nie latają i wiszą na powierzchni roślin, czekając, aby wskoczyć na nieszczęsnego żywiciela. Ryzyko wzrasta u ludzi żyjących w środowisku wiejskim lub w kontakcie z dzikimi ssakami.

Znaczenie ekosystemu z kosztami

Ogólnie rzecz biorąc, stawonogi są podstawowym filarem funkcjonowania każdego ekosystemu. Jak wspominaliśmy wcześniej są głównymi zapylaczami, umożliwiającymi namnażanie się flory, a także są źródłem składników odżywczych dla wielu gatunków zwierząt.

Dlatego, chociaż stanowią zagrożenie dla ludzi, ponieważ są przenosicielami chorób odzwierzęcych zawsze należy pamiętać, że wszystkie żywe istoty zasługują na szacunek i podziw, gdy znajdują się w swoim naturalnym środowisku.