Walenik mały: charakterystyka, rozmnażanie i ciekawostki

Ten waleń jest zagadką dla badaczy, ponieważ jego obserwacje były tak rzadkie, że niewiele o nim wiadomo. Przyjrzyjmy się kilku ciekawym faktom.

Napisane i zweryfikowane przez psychologa Sara González Juárez.

Ostatnia aktualizacja: 04 stycznia, 2023

Walenie, które zamieszkują najzimniejsze wody naszej planety, są, poza kilkoma wyjątkami, w dużej mierze nieznane. Tak jest w przypadku tego osobnika, walenik mały, podobny do wieloryba (w potocznym znaczeniu tego słowa), ale bliższy płetwalowi. Jest jedynym ocalałym przedstawicielem swojego rodzaju.

Te morskie olbrzymy (ogromne w porównaniu z ludźmi, nawet jeśli ich nazwa zawiera określenie “mały”) zasługują na znacznie więcej uwagi, niż się im poświęca. Dlatego właśnie w tym miejscu znajdziesz kompletny opis ich biologii, więc nie przegap niczego poniżej.

Taksonomia i charakterystyka

Walenik mały (Caperea marginata) to gatunek fiszbinowca (tzn. posiadającego filtrujące fiszbiny zamiast zębów) z rodziny Waleniowatych (Cetotheriidae) i podrodziny  Walenikowatych (Neobalenidae). Ta ostatnia grupa obejmuje dwa gatunki, obecnego wieloryba i wymarłego od miocenu Miocaperea pulchra.

Jest to najmniejszy fiszbinowiec, mierzy 6,5 metra długości i waży około 3 ton. Ma wydłużone, smukłe ciało, z małą płetwą grzbietową umieszczoną bardziej ogonowo niż u innych gatunków. Nad pyskiem leżą dwa nozdrza w V-kształtnych szczelinach, które odróżniają go od innych wielorybów.

Siedlisko walenika małego

Ten waleń występuje w ograniczonym zasięgu geograficznym wokół wód bieguna południowego. Występuje również w niewielkiej linii obejmującej oceany Spokojny i Atlantycki. Jest to więc środowisko wodne i pelagiczne, z bardzo zimnymi wodami.

Istnieją niewielkie populacje w wyjątkowych miejscach, takich jak Tierra del Fuego i niewielki region Tasmanii. Jedno z badań dowiodło nawet o obserwacji osobnika na półkuli północnej u wybrzeży Gambii w Afryce.

Walenik mały nie był szeroko monitorowany, ponieważ obserwacje są bardzo rzadkie i trudne do śledzenia. Uważa się, że są to miejsca, w których zooplankton jest obfity i gdzie walenie częściej żerują.

Żerowanie

Obserwacje tego walenia w miejscach żerowania są rzadkie. Dlatego większość informacji o ich diecie pochodzi z analizy zawartości żołądków martwych osobników. Podobnie jak większość fiszbinowców, żywi się krylem, małymi skorupiakami i zooplanktonem obecnym w wodzie.

Zachowanie walenika małego

Jeśli istnieje jeden nieznany aspekt tego ssaka, to jest nim jego zachowanie. Dane są sprzeczne, gdyż obserwacje grup tych zwierząt sugerują, że poruszają się one w małych grupach rodzinnych. Jednak rzadkie spotkania z nimi skłaniają innych autorów do twierdzenia, że są samotnikami.

Poza tym nie wiadomo, czy migrują, jak się komunikują i czy nawiązują relacje z innymi gatunkami. Większość opublikowanych artykułów dotyczy wyjątkowych obserwacji lub budowy kości, która wyraźnie różni się od innych gatunków waleni z rodziny fiszbinowców.

Rozmnażanie

To kolejny, raczej nieznany aspekt walenika małego. Wiadomo, że każda samica rodzi jedno cielę po 10-12 miesiącach ciąży. Twierdzimy tak, ponieważ wynika to z danych uzyskanych od innych gatunków waleni podobnej wielkości.

Cielęta pozostają z matką do czasu odsadzenia, które następuje w wieku około 6-12 miesięcy, w zależności od tempa wzrostu cielęcia. Gdy zacznie samodzielnie jeść, mały waleń w końcu znajdzie własną drogę z dala od matki.

Status ochronny walenika małego

Jak możesz sobie wyobrazić w tym momencie, ograniczone dane dotyczące walenika małego są niewystarczające do ogłoszenia szczegółowego statusu ochrony. W związku z tym jest tymczasowo wpisany na Czerwoną Listę IUCN jako “Least Concern” (LC).

Ludzie zazwyczaj na nie nie polują, ale kilka razy w latach 70. padły ich ofiarą. Prawdopodobnie największym zagrożeniem dla tych waleni jest to samo, co dla wielu innych – przypadkowe spotkanie z łodzią. Udokumentowano przypadki śmierci na mieliźnie, inne osobniki zginęły w wyniku zaplątania się w sieci rybackie, a jeszcze inne w wyniku zderzenia z łodzią. Jednak działalność człowieka jest raczej rzadka w ich deklarowanym zasięgu, ponieważ są to bardzo zimne wody.

Nie jest jasne, czy ten brak informacji o waleniku małym jest przeszkodą w jego ratowaniu (gdyby był zagrożony), czy też paszportem do trzymania się jak najdalej od ludzi. W każdym razie, ta tajemnica zamarzniętych oceanów może w pewnym momencie ujawnić swoje sekrety.