Żółw matamata - jego cechy i środowisko
Żółw matamata jest wyjątkowym i niepowtarzalnym zwierzęciem w swoim rodzaju. Zawdzięcza to swojemu szczególnemu wyglądowi. W przeciwieństwie do większości żółwi, które zazwyczaj mają powierzchowność delikatną i pokojową, gatunek ten może przerazić kogoś, kto go nigdy nie widział.
W dalszej części artykułu opowiemy Wam więcej jak niezwykły jest żółw matamata. Poznacie jego cechy fizyczne, zachowanie, środowisko i sposób rozmnażania.
Żółw matamata: cechy fizyczne i taksonomia
Morfologicznie matamata charakteryzuje się dużą, wydłużoną, spłaszczoną główką o trójkątnym kształcie. Jego szyja jest również spłaszczona i długa. Duża część szyi wykracza poza strefę chronioną pancerzem. Po bokach ma wypustki, które nadają szyi wygląd piły.
Jego skóra ma wiele wypukłości i narośli, co nadaje jej niezbyt atrakcyjny wygląd. Na brodzie widać również parę wąsów i dwie dodatkowe wypustki.
Jednak te wszystkie wypustki, narośle i łuski skórne są bardzo ważne w codziennym życiu tego gada. Dzięki swojemu osobliwemu wyglądowi, żółw matamata łatwo kamufluje się w swoim otoczeniu. Jest to istotne, aby mógł pozostać niezauważony przez swoich potencjalnych drapieżników.
Pysk żółwia matamata również bardzo przykuwa uwagę. Jest cylindrycznego i wydłużonego formatu (podobny do kształtu rogu). Jego nos działa w taki sam sposób jak rurka do nurkowania. Dzięki budowie swojego nosa, żółw matamata potrafi być zanurzony przez kilka godzin, bez konieczności wystawiania się na powierzchnię, aby nabrać powietrza.
Pancerz u dorosłego samca matamata wynosi około 45 centymetrów. Kolor pancerza, który zobaczymy u przedstawiciela tego gatunku to ciemnobrązowy lub czarniawy. Jego plastron jest wąski i ciasny, wyraźnie wydłużony w tylnej części i przycięty z przodu.
Dymorfizm płciowy
Główny przykładem dymorfizmu płciowego (różnic w budowie płci) u żółwi matamata jest różnica w ich plastronach. Samce mają to miejsce znacznie bardziej wklęsłe niż samice. Ponadto jego ogon jest dłuższy i grubszy.
Środowisko matamata
Żółw matamata jest gatunkiem słodkowodnym pochodzącym z Ameryki Południowej. Przedstawicieli żółwia łatwo spotkać w dorzeczach Amazonki i Orinoko. Jego występowanie rozciąga się na teren Brazylii, Kolumbii, Peru, Wenezueli, Kolumbii, Ekwadoru i Gujany.
Matamata wykazuje niezwykłe zamiłowanie dla wód spokojnych rzek, stawów i mokradeł, a także cieków szarej wody. Generalnie żyje na płytkich obszarach, ponieważ jego pysk musi sięgać powierzchni, aby móc oddychać.
Co ciekawe, matamata został sztucznie wprowadzony do niektórych kanałów melioracyjnych w południowo-wschodniej Florydzie (USA). Szacuje się, że stało się tak w wyniku nielegalnego handlu tymi egzotycznymi zwierzętami. Jednakże do dziś stan jego populacji w tym regionie jest nieznany.
Pokarm żółwia matamata
Te żółwie są ściśle mięsożerne, a ich dieta opiera się głównie na spożywaniu ryb i bezkręgowców wodnych. Stosują inteligentne techniki łowieckie i łatwo dostosowują się do panujących warunków. Perfekcyjnie wykorzystują swoją zdolność do kamuflowania się w otoczeniu.
Matamata spędzają wiele godzin praktycznie nieruchomo pod wodą, z szyjami wysuniętymi i doskonale zamaskowanymi w otoczeniu. Kiedy identyfikują obecność ofiary, “wypychają” głowę i otwierają pysk najszerzej jak mogą.
Ruch ten generuje “mikro-strefę” niskiego ciśnienia, która zasysa ofiarę do wnętrza jamy gębowej. Następnie żółw szybko zamyka pysk, pochłania swoją zdobycz i powoli wypuszcza wodę na zewnątrz.
Rozmnażanie żółwia matamata
Okres rozmnażania matamata odbywa się raz w roku, wraz z nadejściem wiosny na półkuli południowej. Samce i samice spotykają się z partnerami od początku października do połowy grudnia.
Przed kopulacją samiec zwykle wielokrotnie wysuwa swoją głowę, jednocześnie otwierając i zamykając pysk. Może także wydłużać swoje kończyny i zarzucać głową w kierunku samicy, aby zwrócić na siebie jej uwagę.
Po kryciu samica zachodzi w ciąże, która trwa około 200 dni. Pod koniec ciąży znosi od 12 do 20 sferycznych jaj, które są bardzo kruche i muszą być dobrze zabezpieczone.
Młode żółwiki są małe i mają różowy lub lekko czerwonawy kolor plastrona i dolnej krawędzi karapaksu. Ich słuch i dotyk są bardzo dobrze rozwinięte, ale zwykle mają słaby wzrok. W fałdach skóry umiejscowione mają nerwy czuciowe, które pomagają im wykryć ruchy w swoim otoczeniu.
W niewoli żółw matamata może żyć do 35 lat. Jednak długość życia w naturalnym środowisku jest wciąż nieznana. Oceniono średnią długość życia od 15 do 20 lat.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Wise, S. C., Formanowicz, D. R., & Brodie, E. D. (2006). Matamata Turtles Ambush but Do Not Herd Prey. Journal of Herpetology. https://doi.org/10.2307/1564454
- Holmstrom, W. F. (2006). Further Observations on Matamata Prey Herding. Journal of Herpetology. https://doi.org/10.2307/1564600
- Barrio Amoros, C. L. (2006). Record de taille pour une Matamata ( Chelus fimbriata ), au Venezuela Matamata. Manouria.
Formanowicz, D. R., Brodie, E. D., & Wise, S. C. (1989). - Formanowicz, D. R., Brodie, E. D., & Wise, S. C. (1989). Foraging Behavior of Matamata Turtles: The Effects of Prey Density and the Presence of a Conspecific. Herpetologica.