De zeedraak: alles over habitat en kenmerken
De zeedraak (Phyllopteryx taeniolatus), ook wel grote rafelvis genoemd is een vis uit de familie Syngnathidae, waartoe ook zeepaardjes en zeenaalden behoren. De Syngnathidae vertegenwoordigen in totaal 307 soorten, verdeeld over 57 verschillende families. De zeedraak is een van de 2 leden van de familie Phyllopteryx, samen met zijn verwant de rode zeedraak (Phyllopteryx dewysea).
Deze dieren vallen op door hun buitenaardse morfologie en hun unieke gewoonten. Deze zijn heel anders dan die van de rest van de actinopterygische soorten. Als je meer over hen wilt weten, lees dan verder.
Woonplaats van de zeedraak
Zoals we al zeiden, is de zeedraak een Syngnathidae. Alle leden van deze familie zijn waterdieren en bewonen de tropische zeeën van de wereld. De meeste soorten leven in kust- en ondiepe wateren, hoewel er enkele zijn die open oceaangebieden binnenkomen. Bovendien worden veel van hen geassocieerd met algen van het geslacht Sargassum.
De zeedraak (Phyllopteryx taeniolatus) is endemisch voor de kustwateren van Australië, met name de oostelijke Indische Oceaan, de Zuidelijke Oceaan en de westelijke Stille Zuidzee. Hij is nauw verbonden met rotsachtige oppervlakteriffen. Je vindt hem echter ook in grasbodems met een overvloedige algenvegetatie.
Hoewel deze vereisten erg algemeen lijken, is de zeedraak zeer gespecialiseerd en leeft hij in één enkel type omgeving. Om een populatie te huisvesten, moet het water tussen 12 en 23 ºC zijn en mag de diepte niet meer zijn dan 50 meter. Over het algemeen bewonen deze dieren het gebied op 8-12 meter van het oppervlak.
Zeedraken zijn zeer gespecialiseerde dieren in de omgeving waarin ze leven. Minimale veranderingen in het ecosysteem kunnen daarom hun verdwijning bevorderen.
Fysieke eigenschappen
Alle Syngnathidae worden gekenmerkt door het hebben van langwerpige snuiten, samengesmolten kaken, de afwezigheid van bekkenvinnen en ze zijn bedekt met geharde platen, zoals benige harnassen. Vanwege hun externe bescherming zijn ze langzamer dan andere actinopterygiërs. Ze hebben echter een verrassend en zeer nauwkeurig bewegingsbereik tijdens het zwemmen.
De phyllopteryx taeniolatus bereikt een maximale lengte van 45 centimeter en heeft een zeer langwerpig lichaam, met een buisvormig kopgebied en mond. Hij heeft twee zeer uitgesproken stekels boven zijn ogen en een variabel aantal dorsale aanhangsels, waardoor het dier op zeewier lijkt. Aan de andere kant heeft hij ook een reeks verticale blauwachtige banden nabij het cephalische gebied en de buik.
Er zijn geen ondersoorten van de zeedraak, maar hij kan worden verward met een van zijn directe verwanten: de gelaagde zeedraak (Phycodurus eques). Deze soort verschilt van de soort die ons vandaag de dag bezighoudt door veel meer aanhangsels en een lichtere kleur.
Zeedraken hebben vreemde lichamen. Dankzij hun aanhangsels zien ze eruit als zeewier dat in het water beweegt.
Gedrag van zeedraak
Door zijn langgerekte lichaam en pantser beweegt deze vis erg langzaam. Daarom vertrouwt hij alleen op zijn aanhangsels en zijn vorm om onopgemerkt te blijven in de omgeving en niet de aandacht van mogelijke roofdieren te trekken. Zeedraken hebben geen grijpstaart – in tegenstelling tot zeepaardjes – dus drijven ze gewoon rond.
Het zijn zeer passieve en vreedzame dieren met een verminderd manoeuvreervermogen in het water. Hoewel ze geen specifieke predatoren hebben, kan hun onhandigheid wel zijn tol eisen: soms worden dode exemplaren gevonden die aangespoeld op de stranden. Bovendien, zoals studies aangeven, zijn het meestal solitaire vissen, hoewel soms paren en groepen worden waargenomen.
Voeden
De Syngnathidae hebben versmolten kaken in de vorm van een enkele conische structuur, zodat hun mond de vorm heeft van een zeer langwerpige “buis.” Als gevolg hiervan kunnen ze niet kauwen of slikken op de typische manieren van andere actinopterygiërs.
De zeedraak gebruikt zijn spieren en mondbeenderen om zijn prooi direct naar binnen te zuigen. De slachtoffers zijn minuscule, meestal zeer kleine kreeftachtigen — misidaceeën en amfipoden — die tot de zoöplanktongemeenschap behoren.
Reproductie
Deze vissen hebben een fascinerend voortplantingsgedrag. Net als zeepaardjes krijgen zeedraken veel ouderlijke zorg van de kant van de vader. Volgens het wetenschappelijke tijdschrift Fish Biology ( Engelse link ) zijn mannetjes klaar om te paren van juni-juli tot januari. Daarom geloven experts dat de voortplantingscyclus ongeveer 6 maanden duurt.
Zodra de paring plaatsvindt, laat het vrouwtje de eieren los en het mannetje huisvest ze in een speciale zak onder zijn staart (broedplaats). Ze blijven daar ongeveer een maand. De piek van drachtige mannetjes wordt bereikt in de maanden november-december, wanneer het voortplantingsseizoen ten einde loopt.
Elke paring produceert ongeveer 120 eieren, maar de overlevingskans van de jongen is erg laag. Jonge exemplaren zijn geslachtsrijp wanneer ze ongeveer 32 centimeter lang zijn.
Staat van instandhouding
Volgens de International Union for the Conservation of Nature is deze soort de minste zorg. Toch is hun populatie in de loop van de tijd afgenomen. Dit is vermoedelijk te wijten aan de verontreiniging van het water door de lozing van meststoffen en afvalproducten. Omdat ze kustdieren zijn, merken ze de effecten van verontreinigende stoffen meer dan anderen.
Aan de andere kant is er ook relatief veel vraag naar de poeders die worden verkregen na het drogen van hun lichaam op de traditionele medicijnmarkten. Het wordt soms verkocht voor $200 per gram poeder. Studies (Engelse link) hebben ook de dreiging van de parasitaire agentia Scuticociliatida voor de populaties van zeedraken, fluitvissen en zeepaardjes vastgelegd.
Vanwege de lokale bedreigingen die deze prachtige vis bedreigen, zijn er op lokaal niveau verschillende instandhoudingsplannen opgesteld. Bovendien stimuleren soorten als deze respectvol toerisme. Duizenden duikers trekken elk jaar naar de Australische kust om deze en andere prachtige dieren te observeren.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Rossteuscher, S., Wenker, C., Jermann, T., Wahli, T., Oldenberg, E., & Schmidt-Posthaus, H. (2008). Severe scuticociliate (Philasterides dicentrarchi) infection in a population of sea dragons (Phycodurus eques and Phyllopteryx taeniolatus). Veterinary pathology, 45(4), 546-550.
- Nyaoke, A., Weber, E. S., Innis, C., Stremme, D., Dowd, C., Hinckley, L., … & Frasca, S. (2009). Disseminated phaeohyphomycosis in weedy seadragons (Phyllopteryx taeniolatus) and leafy seadragons (Phycodurus eques) caused by species of Exophiala, including a novel species. Journal of Veterinary Diagnostic Investigation, 21(1), 69-79.
- Sanchez‐Camara, J., Booth, D. J., & Turon, X. (2005). Reproductive cycle and growth of Phyllopteryx taeniolatus. Journal of Fish Biology, 67(1), 133-148.
- Umehara, A., Kosuga, Y., & Hirose, H. (2003). Scuticociliata infection in the weedy sea dragon Phyllopteryx taeniolatus. Parasitology international, 52(2), 165-168.