Alles over het gezichtsvermogen van vliegen

Vliegen zien is fascinerender dan het lijkt. Als je je ooit afgevraagd hebt waarom ze je steeds schijnen te ontwijken, zijn hier antwoorden.

Heb je je ooit afgevraagd hoe het gezichtsvermogen van vliegen is? Waarschijnlijk als je geprobeerd hebt ze te doden en ze er met gemak in slagen aan je te ontsnappen! Feit is dat ze veel beweeglijker lijken te zijn dan mensen, maar dit vermogen om de dood te ontwijken heeft met diepere zaken te maken.

In dit artikel ontdek je enkele feiten over deze ongewervelden en, interessanter, hoe hun visuele systeem werkt. Mis het niet, want het gezichtsvermogen van vliegen is verrassender dan het lijkt.

Kenmerken van vliegen

Vliegen maken deel uit van de familie Muscidae (echte vliegen). Hun lichaam is verdeeld in tagma -of lichaamssegmenten-: de kop, het borststuk en het achterlijf. Hun mondorgaan daarentegen wordt gevormd door een reeks aanhangsels, die variëren naar gelang de voedingsgewoonten van elke soort.

Als goede insecten hebben vliegen 6 poten die in het borststuk gestoken zijn, met hun respectievelijke kussentjes. Met deze kussentjes kunnen ze zich op elk oppervlak onder elke hoek vasthechten.

Bovendien hebben deze ongewervelden over het hele oppervlak van hun lichaam gevoelige filamenten, waardoor ze de plaatsen waar ze lopen kunnen ruiken en proeven. Als vliegen over je voedsel scharrelen, proeven ze in feite of ze het voedsel lekker vinden.

Hoewel sommige soorten ovovivipaar zijn, leggen vrouwtjes hun eitjes meestal in de buurt van of in rottend organisch materiaal.

Vliegen maken in hun ontwikkeling 4 stadia door: ei, larve, pop en volwassene.

Deze ongewervelden zijn op vele manieren interessant, maar het gezichtsvermogen is duidelijk een van hun sterke punten. In de volgende paragrafen kun je met ons dieper in deze vraag duiken.

Soorten ogen bij vliegen

Als je ooit een uitvergroot beeld van de ogen van een vlieg gezien hebt, is het gemakkelijk te zien dat ze gefragmenteerd zijn. Om preciezer te zijn kunnen we zeggen dat deze insecten 2 ogen hebben die bestaan uit receptieve eenheden – ommatidia genoemd – en dat ze zeshoekig zijn. Elke eenheid heeft een lens (hoornvlies) en een laag fotoreceptorcellen, de staafjes.

Bij sommige soorten worden ook ocelli (eenvoudige ogen in het dorsale deel van de kop) in verband gebracht met het gezichtsvermogen, maar deze zijn alleen verantwoordelijk voor het waarnemen van verschillende lichtintensiteiten. Vliegen hebben geen pupillen, dus kunnen ze de hoeveelheid licht die het netvlies bereikt niet regelen.

Er zijn 2 soorten samengestelde ogen naar gelang de behoeften van vliegen aan zicht. Deze zijn als volgt:

• Appositie. Elk ommatidium fixeert fragmenten van een beeld, dat later in de hersenen van de vlieg geïntegreerd zal worden. De resolutie van het het gezichtsvermogen van vliegen neemt toe met de grootte van het dier.
• Superimpositie. In het algemeen vangt elk ommatidium totaalbeelden van de omgeving op, die bij de integratie over elkaar heen gelegd worden.

Alles over het gezichtsvermogen van vliegen

Hoewel het er wel op lijkt als je ze van achteren benadert, hebben vliegen geen gezichtsveld van 360 graden, maar het komt er wel dicht bij.

Anderzijds is het gezichtsvermogen van dit insect, als het gaat om scherpte en differentiatie van kleuren en vormen, niet erg goed ontwikkeld.

Toch is wat echt opvalt hun waarneming van tijd: volgens studies zou de waarneming van tijdsintervallen in verband kunnen staan met de grootte van het dier en zijn metabolische snelheid. Vliegen zouden, vergeleken met mensen in dit opzicht, de tijd veel langzamer zien verstrijken.

De snelheid van flikkering in het gezichtsvermogen van vliegen

Om te begrijpen hoe het kan dat de tijd bij vliegen langzamer verstrijkt, moeten we bedenken dat de subjectieve tijdswaarneming grotendeels afhangt van het aantal statische beelden dat de hersenen bereikt. Met andere woorden, hoe meer beelden dit orgaan moet integreren, hoe langer de film, om zo te zeggen.

Hoe kleiner het dier, hoe meer beeldflitsen het netvlies per seconde opvangt. Concreet registreert de mens 60 flitsen per seconde en vliegen maar liefst 250, bij sommige soorten (Engelse link)  zelfs 400.

Ook al hebben we een hekel aan vliegen, ze zorgen toch dat we ons verdiepen in zulke transcendente vragen als het verstrijken van de tijd. Deze insecten zijn het levende bewijs dat de antwoorden niet alleen in de sterren en in grote dieren te vinden zijn. De schijnbaar onbeduidende dingen op deze planeet kunnen de sleutel zijn tot het ontsluiten van de geheimen van het leven.