Przywrócić ptaka dodo? Ambitny plan przyciąga inwestorów i krytyków

Zespół stojący za projektem przywrócenia ptaka dodo składa się z wielu specjalistów, którzy badali ten gatunek przez ponad dwie dekady.

Napisane i zweryfikowane przez biologa Cesar Paul Gonzalez Gonzalez.

Ostatnia aktualizacja: 18 marca, 2023

Pomysł ożywienia wymarłych gatunków dzięki ich DNA pojawił się w wielu filmach science fiction. Prawdą jest, że wiele z tych założeń nie ma podstaw naukowych, ale obecnie istnieją pewne techniki molekularne, które mogłyby umożliwić realizację podobnego projektu. Z myślą o tym pomyśle, firma biotechnologiczna Colossal Biosciences ogłosiła nowy plan przywrócenia ptaka Dodo, który przyciągnął uwagę wielu inwestorów. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, jak zamierzają tego dokonać.

Kim jest Colossal Biosciences?

Colossal Biosciences to firma założona w 2021 roku przez przedsiębiorcę Bena Lamma i genetyka z Harvardu George’a Churcha. Zaniepokojeni ogromną liczbą gatunków, które zostały wytępione, postawili sobie za cel opracowanie technik biologii molekularnej, które pozwolą im ożywić wymarłe zwierzęta.

Choć jest to złożone i dość skomplikowane zadanie, naukowcy z Colossal B iosciences mocno wierzą, że w dłuższej perspektywie jest to możliwe. W rzeczywistości realizują oni dwa projekty, których celem jest przywrócenie mamuta włochatego (Mammuthus primigenius) i wilka tasmańskiego (Thylacinus cynocephalus). Oznacza to, że mają już doświadczenie w tej dziedzinie i ich postępy wyglądają obiecująco.

Dlaczego przywracanie wymarłych gatunków jest ważne?

Ekosystem jest utrzymywany w równowadze dzięki interakcji między żywymi istotami a ich środowiskiem. Każdy gatunek odgrywa podstawową rolę w swoim środowisku, regulując w mniejszym lub większym stopniu populację pozostałych. Jeśli jeden gatunek zniknie, inne wymykają się spod kontroli i wywołują efekt domina, który kończy się zmianą siedliska, a nawet jego zniszczeniem.

Doskonałym tego przykładem jest przypadek Parku Yellowstone, w którym doszło do wytępienia (lokalnego wyginięcia) wilków szarych zamieszkujących jego lasy. Wkrótce potem wzrosła liczba łosi, zmniejszyły się koryta rzek, gleby stały się bardziej suche, a roślinność zbyt skąpa.

Dzięki wysiłkom różnych specjalistów wilk szary został ponownie wprowadzony na ten teren po 70 latach nieobecności. W ciągu zaledwie kilku lat ten drapieżnik zapanował nad roślinożercami i ustabilizował ekosystem. Dzięki zmniejszeniu liczby łosi roślinność mogła się rozwijać. Z kolei, korzenie utrzymywały więcej wilgoci i pozwalały na infiltrację wody, co również przynosiło korzyści rzekom i zwiększało ich przepływ.

Oczywiście niektórzy eksperci twierdzą, że reintrodukcja wilka nie przywróciła całkowicie ekosystemu Parku Yellowstone. Jest jednak jasne, że brak jednego gatunku jest w stanie drastycznie zmienić charakterystykę środowiska. Dlatego przywracanie wymarłych gatunków może pomóc w ochronie i odbudowie środowiska.

Ambitny plan “ożywienia” ptaka dodo

Aby przywrócić ptaka dodo do życia, naukowcy z Colossal Biosciences opracowali długoterminowy plan działania obejmujący kilka kluczowych kroków. Są one wymienione poniżej:

1. Rozszyfrowanie jego genomu: DNA zawiera informacje o cechach fizycznych, biologii i ewolucji gatunku, dlatego ważne jest, aby poznać go w całości.
2. Uzyskanie komórek pierwotnych: konieczne jest uzyskanie odpowiednich komórek rozrodczych, aby wprowadzić genom dawcy (z dodo).
3. Zidentyfikować odpowiednie ptaki do surogacji: zidentyfikować gatunek najbardziej zbliżony do wymarłego gatunku, aby przenieść zmodyfikowane komórki rozrodcze i rozpocząć ciążę.
4. Rozwinięcie i udoskonalenie technik edycji genów: rozszerzenie zastosowania technologii CRISPR, naturalnego edytora genów, który umożliwiłby naprawę lub modyfikację próbek genomowych (w razie potrzeby).
5. Ciąża, inkubacja i wylęganie: jest to eksperymentalna faza projektu. Polega na wprowadzeniu komórek rozrodczych zmodyfikowanych genomem Dodo do matki zastępczej, rozpoczęciu ciąży, wyprodukowaniu jaja, inkubacji i oczekiwaniu na wyklucie.

Nowy dodo będzie inny niż stary

Techniki molekularne, które zostaną wykorzystane do przywrócenia ptaka dodo, mają kilka ograniczeń. Jednym z nich jest konieczność posiadania nienaruszonej i nieuszkodzonej próbki genomu. Bez tego rozwój embrionalny może się nie udać lub wywołać mutacje i wady rozwojowe u nowego osobnika.

Największym problemem jest to, że skamieliny często nie zawierają kompletnych i nieuszkodzonych próbek DNA, więc trzeba będzie uzupełnić luki genomami innego gatunku. Oznacza to, że powstały w ten sposób ptak dodo będzie miał geny, których nie miał stary ptak. Nie będzie to więc dokładny klon oryginału.

Należy zauważyć, że edycję genów nie wykonuje się przypadkowo, ale wymaga dokładnych badań w celu wykrycia tych genów, które są odpowiednie i kompatybilne z dodo. Choć brzmi to prosto, proces ten jest czasochłonny i jest prawdopodobnie jednym z najtrudniejszych aspektów projektu.

Inwestorzy są podekscytowani projektem Colossal Biosciences

Chociaż zespół Colossal Biosciences nie rozpoczął jeszcze fazy eksperymentalnej swoich projektów, obietnica ożywienia wymarłych gatunków przyciągnęła uwagę inwestorów. Wielu z nich jest podekscytowanych możliwością naprawy ekosystemu, ale inni koncentrują się na użyteczności technologii edycji genów.

Podejście firmy biotechnologicznej polega na opracowywaniu nowych, skutecznych technik molekularnych. Możliwe jest więc, że ta sama technologia zostanie zastosowana w innych dziedzinach, takich jak służba zdrowia. Jest to kolejny powód, dla którego inwestorzy byli tak podekscytowani tym projektem.

Nie wszystko da się rozwiązać poprzez przywrócenie do życia wymarłego gatunku

Wiadomość o tym projekcie przyciągnęła nie tylko inwestorów, ale także krytyków i negacjonistów, którzy kwestionują obietnice badań. Z jednej strony podkreślają oni, że nie ma sensu przywracać do życia gatunków, które wyginęły setki lub tysiące lat temu, ponieważ ich siedliska dziś nie istnieją. Nie byłoby więc możliwe ich ponowne wprowadzenie w celu naprawy ekosystemu.

Zwracają też uwagę na to, że takie projekty mogą sprawić, że ludzie będą myśleć, że mogą zniszczyć przyrodę, a potem łatwo ją naprawić. W rzeczywistości zapobieganie poprzez ochronę gatunkową jest lepsze i mniej kosztowne niż te propozycje.

Stanowisko krytyków i przeciwników jest zrozumiałe, ale nie sposób nie zachwycić się możliwością przywrócenia do życia wymarłych gatunków, takich jak ptak Dodo. Oczywiście, to wciąż tylko możliwość i nic nie gwarantuje sukcesu tego projektu. Jednak jeśli zrealizują go zgodnie z planem, będzie to niesamowity przełom w nauce. Całkowicie zmieni biologię molekularną.